برگزاری اجلاس معاونین آموزشی دانشگاههای سراسر کشور(1399)
مقدمه:
پنجاه و سومین گردهمایی معاونین آموزشی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور درتاریخ سه شنبه بیست و هشتم مردادماه سال یک‌هزار و سیصد و نود و نه به میزبانی دانشگاه کردستان با محوریت سیاست ها، چالش ها و برنامه های آموزشی در دوران مواجه با بیماری ناشی از کوئید19به صورت الکترونیکی(مجازی) برگزار گردید.
فهرست سخنرانی‌ها و گزارش‌ها:
1- سخنرانی جناب آقای دکتر رحمت صادقی رئیس دانشگاه کردستان.
2- سخنرانی جناب آقای دکترخاکی صدیق معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری.
3- سخنرانی جناب آقای دکتر منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری.
4- سخنرانی جناب آقای دکتر مجتبی صدیقی معاون محترم وزیر و رئیس سازمان امور دانشجویان.
5- گزارش دبیران دهگانه دانشگاه های کشور.
6- گزارش دانشگاه فنی و حرفه ای.
7- گزارش دانشگاه جامع علمی کاربردی.
8- گزارش دانشگاه پیام نور.
9- گزارش معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه کردستان.
10- سخنرانی پایانی نشست آقای دکتر آهنچیان (مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی).
خوش آمدگویی وسخنرانی ریاست محترم دانشگاه کردستان جناب آقای دکتر رحمت صادقی:
در ابتدای جلسه دکتر رحمت صادقی، رئیس دانشگاه کردستان ضمن خیرمقدم به حضور مقام وزارت، معاون آموزشی وزارتخانه متبوع ومعاونین آموزشی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور، از حضور دانشگاه کردستان به عنوان میزبان پنجاه و سومین اجلاس معاونین آموزشی دانشگاه ها و موءسسات آموزش عالی کشور اظهار خرسندی و ابراز مباهات نمود. در ادامه رئیس دانشگاه کردستان گزارشی آماری از وضعیت دانشگاه کردستان در سه دهه فعالیت مستقل دانشگاه ارائه نمود. یازده هزار دانشجوی فعال که 5 درصد از آنان دانشجوی بین المللی بوده و 400 عضوء هیأت علمی که در 8 دانشکده مشغول به فعالیت می باشند. رحمت صادقی به حضور دانشگاه درسال 2020 درسیستم های رتبه بندی معتبر علمی اشاره و اظهار نمودند که دانشگاه در رتبه بندی معتبر تایمز موفق به کسب رتبه 1000-801 گردید، در رتبه بندی موضوعی در مهندسی و فن‌آوری و نیز در علوم فیزیکی رتبه 800-601 جهانی، در رتبه بندی دانشگاه های آسیایی تایمز رتبه 251-200 و در رتبه بندی دانشگاه های جوان (زیر پنجاه سال فعالیت)رتبه300-251 را کسب نموده که رتبه های خوب و قابل قبولی می باشند.
در ادامه ی گزارش صادقی اظهار داشت؛ دانشگاه کردستان از طرفی در هفته ی پژوهش سال 98 به همراه دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران، جزء سه دانشگاه موفق در جذب گرنت های بین المللی و از طرف دیگر نیز در این سال در جذب دانشجوی خارجی شهریه پرداز موفقیت داشته است.
صادقی ادامه داد: تأکید ما در سطح دانشگاه بر چهار حوزه است؛ آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد، پژوهش و فن‌آوری، کارآفرینی و مسئولیت اجتماعی و در انتها ارتقاء وجه بین المللی دانشگاه کردستان که ما سعی کرده ایم در تمام این حوزه ها، اخلاق محوری را سر لوحه کار قرار دهیم.
ایشان افزودند: یکی از مشکلات بزرگی که برای دانشگاه کردستان محدودیت ایجاد کرده است به خصوص در جذب دانشجویان خارجی، کم بودن تعداد رشته های دکتری میباشد. تعداد رشته های دکتری دانشگاه کردستان 35 رشته است که این تعداد کمتر از تعداد رشته های دکتری دانشگاههای هم سطح میباشد.
وی افزود: همه ی بزرگواران نیک می‌دانند که اصلی ترین و مهم ترین رسالت دانشگاه، بحث آموزش و تربیت نیروی انسانی میباشد اما متأسفانه امروزه مدرک گرایی و دنبال مدرک بودن، آفت بزرگ آموزش کشور است زیرا مدرک به دستان زیادی را تحویل جامعه می‌دهیم که نمی‌توانند نقش مفیدی را در جامعه خود ایفا کنند. آموزش بایستی طوری باشد که دانشجویان و فارغ التحصیلان را به دانش، مهارت، شایستگی و قابلیت هایی مجهز کند تا بتوان آن ها را به سرمایه های انسانی تبدیل کرد. منظور از سرمایه ی انسانی این است که بعد از فارغ التحصیلی بتوانند با اکتفا با موارد ذکر شده برای خود شغلی دست و پا کنند و کارآفرینی کنند یا اینکه اگر در شرکت یا نهادی استخدام شدند، بتوانند برای آن شرکت یا نهاد ارزش ایجاد نمایند و ارزش افزوده خلق کنند لیکن فارغ التحصیلان ما کمتر از آن موارد استفاده می‌کنند؛ آن ها باید سال ها در یک جایی مشغول باشند و تجربه کسب نمایند تا به سرمایه ی انسانی تبدیل بشوند. پس باید از دل دانشگاه و از دل آموزش؛ ارتقای کیفیت زندگی، مشارک اجتماعی و شایستگی های کلیدی مانند: تفکر انتقادی بیرون آید. پس دانشگاه بایستی از جامعه تأثیر بپذیرد و بر جامعه تأثیر بگذارد؛ به عبارتی جامعه محور باشد. در همین بابت بگویم که خیلی از افراد در سراسر جهان به دانشگاه می‌گویند"university" که به معنای جهان شمول است یا در عربی به دانشگاه، جامعه می‌گویند. این واژه ها برای دانشگاه که محلی جامعه محور است، مناسب تر است.
رئیس دانشگاه کردستان در ادامه افزود: ما باید وضعیت دانش آموختگان را بررسی کنیم تا ببینیم ایراد کار کجاست و بیابیم بر اساس آن برنامه ریزی کنیم برای تأثیر گذاری بیشتر آن ها و نقش آفرینی آن ها در جامعه. ما باید بازار کار را تحلیل کنیم، برنامه های آموزشی را متناسب با نیاز جامعه و بازار کار به روز رسانی کنیم و دانشجویان را در حین تدریس و آموزش با بازار کار آشنا کنیم. همکاری دانشگاه با جامعه، همکاری دانشگاه با صنعت، همکاری دانشگاه با نهاد های خارج از دانشگاه، مهارت آموزی دانشجویان، ایجاد اشتغال پاره وقت و گسترش دوره های آموزشی در حین کار از عوامل تأثیر گذار است.
صادقی افزود: رکن دیگر موضوع اساتید هستند. اساتید هم بایستی توانمند سازی بشوند تا بتوانند نقش به سزایی در آموزش داشته باشند. آن ها باید هم به لحاظ آموزشی توانمند سازی بشوند تا فنون نوین تدریس را یاد بگیرند و هم به لحاظ فردی و اخلاقی توانمند سازی بشوند تا روحیه کار جمعی، کار مشارکتی، خود مدیریتی، شاگرد پروری، اعتماد سازی و اجرای عدالت را که مشخصه های فردی و اخلاقی هستند بیاموزند. اساتید باید به لحاظ پژوهشی هم توانمند سازی شوند؛ پژوهش در راستای نیاز جامعه و تقاضای بیرون. در گذشته دانشجویان با هم رقابت می‌کردند تا یک دانشگاه مناسب را انتخاب کنند، درست مانند رقابت برای رشته های پزشکی و پیراپزشکی اما حال ما در دانشگاه ها هستیم و برای جذب دانشجوی خوب، رقابت می‌کنیم.
رئیس دانشگاه کردستان در ادامه افزود: به یقین کیفیت ورودی ما را میزان اشتغال پذیری و توانایی کارآفرینی فارغ التحصیلان ما تعیین می‌کند، چرا که برای رشته های پزشکی، پیراپزشکی و دبیری رقابت سنگین است. بنابراین توجه به اشتغال پذیری، مهارت و تخصص در آموزش بسیار ضروریست و شاید رمز بقای تعدادی از رشته های دانشگاهی به همین وابسته باشد. ما باید سرفصل هایمان، نحوه آموزش وتوانمندی اساتیدمان را برابر نیاز جامعه، بازارکار و صنعت تطبیق دهیم. اگر بتوانیم این اعتماد را در جامعه ایجاد کنیم که دانشجویان پس از ورود به دانشگاه خاصی و یک رشته خاص در دانشگاه آنقدر توانمند می‌شوند که بتوانند در جایی مشغول به کار ویا کارآفرین شوند و یا یک استاد که شرکت دانش بنیان دارد می‌تواند دانشجویان خود را مشغول نماید، پس به یقین دانشجویان برای ورود به آن رشته و دانشگاه رقابت می‌نمایند.
دکتر صادقی در بخش پایانی سخنانش در مورد آموزش مجازی اظهار کرد: بیماری کرونا علی‌رغم مصیبت ها، مشکلات و گرفتن جان هزاران تن از عزیزان ما به لحاظ آموزش مجازی بحث ویدیو کنفرانس ها و... چه به لحاظ زیرساختی، سخت افزار، نرم افزار، توانایی آموزش دهنده و آموزش گیرنده برای استفاده از آموزش مجازی ما را به جایی رساند که ما به طور عادی و معمول می‌خواستیم به این مرحله برسیم ده ها سال طول می‌کشید، آموزش مجازی فرصت های زیادی را در کنار تهدیدهایی مهم برای ما ایجاد کرد. فرصت های حذف زمان و مکان برای آموزش، ما از ما از هر استاد در هر جای دنیا حتی اساتید خودمان که در فرصت مطالعاتی هستند می‌توانیم بهره مند شویم. صرفه جویی زیادی در هزینه ها، غذا، خوبگاه، انرژی، رفت و آمد، استفاده از هزاران امکانات موجود در فضای مجازی مانند: فیلم، محتواها، فایل ها، قابلیت ذخیره کردن این محتواها و قابلیت در دسترس بودن محتواها آن هم با قابلیت استفاده چندین باره برای دانشجویان و... وبلعکس تهدیدهایی هم وجود دارد، اگر ما به درستی و با سلیقه بتوانیم از آن استفاده نماییم می‌تواند کیفیتش خوب باشد ولی اگر اساتید وقت نگذارند، سلیقه به خرج ندهند و انگیزه نداشته باشند می‌تواند کیفیتش بسیار پایین باشد و اگر کیفیت آموزش پایین بیاید، مشکلات بحث آموزشی دو چندان خواهد شد. توانمند سازی آموزش دهندگان وتوجیه آن ها می‌تواند خیلی مفید باشد. دانشجویان مناطق محروم دور افتاده و نیازمند هم تهدید بزرگی برای آموزش مجازی میباشد. در خیلی از منطق دور افتاده دانشجویان ما دسترسی به اینترنت ندارند. هزینه های اینترنت که بالا رفته و حتما بایستی به دنبال اینترنت رایگان باشیم. نداشتن وسیله ی ارتباطی مانند: گوشی و تبلت، بعضی خانواده ها اصولا فضای مناسبی ندارند و گاها موجب ایجاد مشکلات روحی_روانی برای دانشجویان شده است که بایستی برای این مسائل چاره اندیشی کنیم.
سخنرانی معاون محترم آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری جناب آقای دکتر خاکی صدیق:
جناب آقای دکترخاکی صدیق معاون محترم آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری ضمن تشکر از دانشگاه کردستان، ریاست و همکاران برای پذیرش و تقبل این دوره از گردهمایی معاونین آموزشی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور، دانشگاه کردستان را یکی از دانشگاه های موفق کشور چه به لحاظ جذب دانشجویان بین المللی، چه به لحاظ جذب گرنت و کیفیت آموزشی برشمردند.
ایشان افزودند: ترمی که پشت سر گذاشتیم ترمی پر چالش و منحصر به فردی بود در تاریخ آموزش عالی نه فقط در ایران، بلکه در کل دنیا. خوشبختانه با الطاف الهی و تلاش بسیارفراوان همکاران ما که در قسمت های مختلف دانشگاه انجام دادند، این ترم را توانستیم با موفقیت به پایان برسانیم. علی‌رغم تمام فراز و فرودهایی که ترم داشت، دشواری ها، نایقینی ها و نا معینی ها که در وضعیت آینده بود و هم چنین سرعت بالای تغییرات و تحولات بیماری کویید 19 و تغییرات اجتماعی، آموزش ما در کشور حداقل آسیب را دید. هر چند آرزوی همه ی ما حضور در کلاس و ملاقات چهره به چهره با دانشجویان بود.
دکتر خاکی در ادامه افزود: چالش هایی که در ترم گذشته داشتیم دو دسته اند: یک دسته خارج از اراده ی ما در آموزش عالی می باشد و یک دسته در مجموعه خود ما هست و داریم مدیریت می‌کنیم. چالش های دسته ی اول چالش های ارتباطی در یادگیری آموزش الکترونیکی میباشد، مانند: دسترسی مطمئن و پر سرعت به اینترنت، هزینه اینترنت، سخت افزار های مورد نیاز دانشجویان و اساتید و... . این ها خیلی مهم اند و زیرساخت های ضروری و فن‌آورانه هستند و لازم است که مورد توجه واقع شوند.
تلاش هایی مهم در راستای افزایش پهنای باند شده که امیدواریم برای ترم آینده شاهد تغییرات محسوس در این حوزه باشیم. که البته با توجه شرایط عمومی کشور و مسائل تحریم، دست وزارت ارتباطات هم یک مقدار بسته است.
در ادامه ایشان چالش های دسته دوم درآموزش الکترونیکی را در: 1- ناآشنا بودن به مفاهیم اولیه و نرم افزارهای مختلف.2- عدم اطمینان به کیفیت در یادگیری.3- بحث دروس عملی و کاربردی.4- بحث امتحانات و ارزیابی. 5- چالش مقررات آموزشی. 6- فرهنگسازی در زمینه آموزش الکترونیکی، برشمردند. که دربحث دروس عملی بر برنامه ریزی در ترم آینده و در بحث چالش مقررات آموزشی به اخلاق مدیریتی و انعطاف ممکن در مقررات آموزشی تاکید نمودند.
دکتر خاکی صدیق در ادامه به ارزیابی و سنجش عملکرد اساتید توسط حوزه معاونت آموزشی و نیز حوزه نظارت و ارزیابی جهت بهره برداری از نتایج آن و تلاش در رفع مشکلات ترم گذشته اشاره نمود و اظهار امیدواری کردند که با توجه به تجارب ترم قبل و وجود منابع آموزشی همچون جزوات، فیلم های و برگزاری نشست ها وهمایش های کاربردی وجود برخی مشکلات ترم قبل برای عملکرد ما پذیرفتنی نخواهد بود. مطالعه، آموزش و خودیادگیری اعضای هیأت علمی و کارشناسان در بحث آموزش الکترونیکی بسیار حائز اهمیت است به صورتیکه نبایستی دانشجویان از آموزش خوب و با کیفیت محروم گردند و این زمانی میسر خواهد گردید که هیأت علمی خودش را با مهارت های جدید وفق دهد.
درخاتمه معاون آموزشی وزارت متبوع به برنامه ریزی توسط دانشگاه ها برای دانشجویان جدیدالورود در ترم آینده باتوجه به ادامه شرایط موجود از طریق برگزاری برنامه هایی چون تور مجازی، صحبت تک به تک با دانشجویان از طریق فضای مجازی، ارسال بسته و هر طریقی که موجب دلگرمی و ایجاد انگیزه در آنان گردد، اقدام نمایند و در صورت ممکن امکان حضور فیزیکی یک یا دو هفته ای برای آنان در دانشگاه فراهم گردد.
سخنرانی جناب آقای دکترمنصور غلامی وزیر محترم علوم، تحقیقات وفن‌آوری:
دکتر منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات وفن‌آوری از همکاران دانشگاهی، اعضای هیأت علمی، مدیران دانشکده ها و کارکنان که در شرایط پیش آمده ترم گذشته، تحقق نیمسال نسبتا موفقی را عملی ساختند، تشکر و قدردانی نمودند. ایشان اظهارنمودند آموزش مجازی تجربه جدیدی بود زیرا قبل از شیوع ویروس کویید19تعداد محدودی از دانشگاه ها مجوز برگزاری دوره های مجازی را داشتند، اما با شرایط ناشی از شیوع ویروس الزام و اجباری ایجاد شد که ارزیابی ها از نتایج بسیار خوب و غیرقابل پیشبینی آن حکایت دارد، لذا لازم است برای نیمسال پیش رو با تقویت نقاط قوت برنامه ریزی برای دوره های آموزش الکترونیکی در اولویت قرارگیرد. دکتر غلامی در بخش دیگری از سخنانشان برحضور منظم کارکنان و اعضای هیأت علمی در دانشگاه ها تأکید و مدیران گروه های آموزشی را با توجه به شناختشان از دروس، اعضای هیأت علمی و دانشجویان، محور اصلی اجرای صحیح آموزش مجازی و معاونین آموزشی را مسئول پیگیری وگزارشگیری از روند تشکیل کلاس ها عنوان نمودند. ایشان در ادامه با بیان اینکه سال تحصیلی جدید از 15شهریور ماه به صورت ترکیبی حضوری و مجازی آغاز می شود، افزودند: بر این اساس زیرساختهای لازم برای ارائه خدماتآموزشی، انتخاب واحد و برنامههایدرسی دانشجویان و زیرساختهایلازم آموزشمجازی بایستی به صورت جدی پیگیریشود. وزیرعلوم بر آمادهسازی زیرساختهای لازم برای گذراندن واحدهای عملی، پایان نامه ها و رساله ها در ترم پیش رو تأکید کرد. دکترمنصور غلامی در ادامه بر برنامه ریزی دانشگاه ها برای استقبال از دانشجویان جدیدالورود از ابتدای آبان ماه و امکان حضور دو هفته ای دانشجویان در محیط دانشگاه ها یا حداقل ارائه یک تورمجازی و نیز ارتباط آنان با مسئولان دانشگاه تأکید نمود. در ادامه وزیر علوم برحفظ دست‌آورد مهم حاصل از تجربیات ارزنده آموزش مجازی برای توسعه ظرفیت آموزش های دانشگاهی و نیز از یکی از مزایای بزرگ این روش، یعنی ارائه آموزش به دانشجویان داخلی و خارجی در اقصی نقاط کشور و جهان اشاره نمود. غلامی بر لزوم جمع بندی تجربیات موفق ارائه آموزش های مجازی در ترم گذشته تاکید و افزود: آموزش در برنامه های نیمسال پیشرو بایستی مرتب، منظم، به موقع و در ساعات مشخص برگزار گردد و نظارت های لازم در این خصوص صورت گیرد. تأکید به حفظ این دست‌آورد، ارتقاءکیفی آموزش و صرفه جویی درهزینه ها، نکات مهم وکلیدی سخنرانی وزارت متبوع بود. درپایان ایشان از تشکیل شبکه های علمی در وزارت علوم و در ارتباط دانشگاه ها خبرداد. ایشان افزودند: دانشگاه ها با استفاده از این شبکه می توانند از ظرفیت تمام دانشگاه های کشور استفاده کنند و دانشگاه های بزرگ می توانند خدمات خوبی به دانشگاه های کوچک و نوپا ارائه دهند.
سخنرانی آقای دکتر مجتبی صدیقی معاون محترم وزیر و رئیس سازمان امور دانشجویان:
معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان نیز در این نشست بر لزوم ارائه آموزش‌های مجازی برای دانشجویان خارجی و نیز استفاده دانشجویان از دانشگاههای محل زندگی‌شان برای گذراندن واحدهای عملی تأکید کرد.
دکتر صدیقی گفت: دانشجویان خارجی که در دانشگاههای کشور تحصیل می‌کنند، نیاز به توجه بیشتر و مستمر از سوی مسئولان دانشگاهی دارند و باید برای آنها هم از ۱۵ شهریورماه آموزش‌های مجازی آموزش زبان فارسی و همچنین سایر دروس برقرار شود.
وی با بیان اینکه در ترم آینده اولویت اصلی ما تغذیه دانشجویان نیست، اظهار داشت: تغذیه دانشجویی در ترم آینده برای دانشجویان محدود ساکنان در خوابگاه‌ها پیشبینی خواهد شد.
وی افزود: برای دانشجویانی که به صورت حضوری در کلاس‌های دانشگاهی حضور می‌یابند، از رستوران‌های مکمل استفاده می‌شود و در صورت عدم امکان ارائه غذا از این طریق، رستوران‌های سنتی دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
معاون وزیر علوم با بیان اینکه تقاضا کردیم برای جبران خسارت خوابگاه‌های خودگردان تمهیداتی اندیشیده شود، گفت: اجاره بهای خوابگاه‌ها در ترم گذشته از طریق صندوق رفاه دانشجویان به آنان بازپرداخت شده است.
رئیس سازمان امور دانشجویان با بیان اینکه در ترم آینده به دلیل برگزاری کلاس‌ها به صورت مجازی، مهمانی دانشجویان برای کل ترم معنایی ندارد، گفت: در ترم آینده دانشجویان می‌توانند برای گذراندن واحدهای عملی، واحدهای پایانی و پایان‌نامه تقاضای مهمانی در دانشگاههای محل زندگی خود را ارائه دهند و در این ارتباط تاکنون ۲۲۰۰ مورد تقاضا در سامانه نقل و انتقال و مهمانی دانشجویان ثبت شده است.
در ادامه اجلاس دبیران مناطق دهگانه دانشگاه های کشور به ارائه گزارش مرتبط با محور اصلی اجلاس پرداختند.
دکتر جلیلی فر، دبیر منطقه ده کشوری: آموزش الکترونیکی را حرکت جدی در آموزش عنوان نمود. ایشان عنوان کرد قبل از شیوع ویروس کویید 19، به میزان 10 درصد تولید محتوای مجازی آنهم به صورت محافظه کارانه در دانشگاه انجام می گرفت. در ادامه ایشان به ضعف در شیوه نامه های اجرایی، مخالفت وزارت علوم عراق با برگزاری امتحان مجازی برای دانشجویان عراقی مشغول به تحصیل در ایران و چالش های موجود همچون:
1- عدم آشنایی با سامانه 2- عدم وجود نگرش آموزش مجازی 3- فعالیت اساتید و دانشجویان در اپلیکیشن های غیررسمی4- تولید محتوای غیرحرفه ای 5- عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت اشاره نمود.
دکتر پیش قدم، دبیر منطقه نه کشوری: گزارشی از تلاش ها و فعالیت های انجام گرفته در افزایش سرورها، تغییرساختارها، نصب نرم افزارها و برگزاری وبینارها، برگزاری کارگاه توانمندسازی، تهیه بروشورهای آموزشی جهت آموزش دانشجویان جهت استفاده از آموزش الکترونیکی، تهیه شیوه نامه های مخصوص اساتید بالاخص در خصوص حساسیت آزمون و حضور و غیاب و همچنین شیوه آموزش معکوس را برای کسب مثلث مهارت، دانش و ارزش ارائه نمود.
دکتر احتشام زاده، دبیر منطقه هشت کشوری: برتقویت زیرساخت فن‌آوری اطلاعات تاکید نمود. ایشان یکی از اصلی ترین تهدیدهای موجود را عدم دسترسی دانشجویان کم برخودار به آموزش مجازی عنوان نمود. ایشان همچنین به مشکلات ارائه دروس برای رشته هایی همچون تربیت بدنی، هنر و کشاورزی که دارای واحدهای عملی یا تئوری-عملی هستند، اشاره نمودند. همچنین پیشنهاد ارائه واحدهای تقویتی یا پیشنیاز برای دانشجویان جدیدالورود به‌خصوص در دروسی چون ریاضی با توجه به مشکلات ایجاد شده برای دانش آموزان سال آخر یا پیش دانشگاهی به دلیل شیوع ویروس کویید19 حادث گردیده، مطرح گردید.
در ادامه گزارش،کلیدواژه های موفقیت آموزشی در نیمسال آینده در صورت تداوم شرایط به شرح ذیل عنوان گردید:
1- تدوین مقررات یکپارچه از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
2- رایگان شدن اینترنت به ویژه برای دانشجویان.
3- کاهش تعدد دروس و عدم ارائه دروسی که پیشنیاز نیستند.
4- استفاده ترکیبی از دو روش برخط و برون خط جهت ارائه دروس و تدوین دستورالعملی جهت رعایت کیفیت آموزش.
5- برنامه ریزی اعضای هیأت علمی جهت حداقل 4 نوبت ارزیابی طول ترم و لزوم وارد نمودن نمرات ارزیابی طول ترم در سامانه.
6- تقویت حضور اعضای هیأت علمی در دانشگاه حتی برای برگزاری کلا س های مجازی.
7- جایگزینی ایمیل جهت ارتباط با دانشجویان به جای پیام رسان ها که نحوه تعامل چالش برانگیز دارد.
8- عدم ارائه دروس عملی که ارائه غیرحضوری آنها یا غیرممکن است یا مورد پذیرش دانشجویان نیست.
9- هماهنگی با سازمان نظام وظیفه جهت تمدید معافیت تحصیلی دانشجویانی که سنوات تحصیلی شان خارج از اراده افزایش یافته است.
10- برگزاری دروس تقویتی پایه برای نو دانشجویان با توجه به کاهش 20 درصدی حجم مطالب برای کنکور.
11- برنامه ریزی فشرده با حداقل واحد برای نو دانشجویان جهت اتمام ترم ایشان با سایر دانشجویان و اختصاص خوابگاه به ایشان.
دست‌آوردهای آموزش الکترونیکی:
1 - کاهش اضطراب خانواده ها از بیمارشدن فرزندانشان.
2 - عدم توقف فعالیت های آموزشی دانشجویان و کاهش اثرات نامطلوب قرنطینه خانگی.
3 - دستیابی فرامکانی و فرازمانی به آموزش و امکان اشتغال حین تحصیل.
4 - افزایش مهارت های IT به ویژه دراعضای هیأت علمی.
چالش های جاری آموزش در منطقه 8:
1- وجود دانشجویان کم برخوردار که حتی در صورت تهیه بسته های آموزشی از سوی دانشگاه نیز امکان استفاده از آن را ندارند. تبعات: 1- حذف ترم 2- تغییر نوع برگزاری یا عدم امکان برگزاری برخی دروس عملی و کارآموزی که فرصت تجربه و کسب مهارت را از دانشجویان گرفته است.3- عدم پوشش کامل اینترنت در تمامی نقاط منطقه با توجه به اینکه منطقه 8 از وسیع‌ترین استان های کشور از لحاظ مساحت تشکیل شده است و همچنین کیفیت نامطلوب و ناپایدار اینترنت در برخی استان ها و هزینه های اینترنت برای دانشجویان.4- از بین رفتن ارتباط اجتماعی و چهره به چهره و آسیب دانشجویان تحت مشاوره.5- پرداخت حق التدریس دروس ناتمام.
دبیر منطقه هفت کشوری: به اقدامات و برنامه های دانشگاه شیراز به شرح ذیل اشاره نمود:
الف- آسیب شناسی آموزش های الکترونیکی در دانشگاه شیراز در نیمسال گذشته:
1- برگزاری کارگاه های آموزشی از نیمه دوم فروردین.
2- اختصاص یک صحفه از وبسایت دانشگاه به منظور آموزش استفاده از آموزش الکترونیکی.
3- تشکیل کارگروه های مجازی آموزشی ،پشتیبانی در این زمینه.
4- خرید تجهیزات لازم برای آموزش الکترونیکی.
5- نظارت مداوم وحین اجرای طرح.
ب- چالشها:
1- مناسب نبودن برخی از مقررات آموزشی.(تشکیل جلسات مختلف با حضور مدیران آموزشی و تغییر و متناسب سازی مقررات)
2- ناکافی بودن و یکنواخت نبودن امکانات دانشجویان در زمینه سخت افزاری.(طرح همیار دانشجو جهت شناسایی و حل مشکلات دانشجویان با صرف هزینه و وقت بسیار زیاد)
3- ناکافی بودن اطلاعات دانشجویان در زمینه مهارت های عمومی ارتباطی و استفاده از اینترنت.(آموزش مداوم دانشجویان، پشتیبانی آنلاین و پاسخگویی به سئوالات دانشجویان در همه سطوح حتی مهارت های عمومی کامپیوتر)
4- برگزاری کارگاه های آموزشی.(پشتیبانی آنلاین بیش از 18ساعت در روز برای اعضای هیأت علمی)
دبیر منطقه شش کشوری:
دبیر منطقه پنج کشوری: بر تلاش بر تشکیل کلاس ها در ترم پیشرو به صورت ترکیب مجازی و حضوری خبر داد و پیشنهاد در دسترس بودن سامانه نظرسنجی برای انعکاس میزان رضایتمندی دانشجویان از سیستم آموزش مجازی و استفاده از بازخورد نظرات در بهبود عملکردی آموزش ارائه نمود.
دبیرمنطقه چهار کشوری: به انعطاف پذیری قوانین و مقررات آموزشی در شرایط پیش آمده و تلاش بر تولید محتوا تاکید نمود و به تعدادی از چالش های موجود همچون: 1- فاصله زیاد بین شروع ترم دانشجویان جدیدالورود با دانشجویان مشغول به تحصیل 2- فرهنگ سازی 3- تعدد مقررات و آیین نامه ها در دانشگاه ها اشاره نمود. در ادامه به دفاع از آموزش آفلاین به عنوان تولید محتوا در مقابل انتقادات فراوان به این شیوه آموزش پرداخت.
دکتر حیاطی، دبیرمنطقه سه کشوری: ضمن ارائه گزارشی از اقدامات انجام گرفته که به حضور 95 درصد دانشجویان دانشگاه تبریز در امتحانات پایان ترم گذشته منجرگردیده و نیز اقدامات و فعالیت های انجام گرفته در تابستان برای ترم پیشرو، به انعطاف پذیری بیشتر در مقررات و آیین نامه ها و به‌خصوص پیشنهاد تجدیدنظر در بخشنامه 20 ماده ای ونیز پیشنهاد ارزیابی مداوم دانشجویان در طول ترم ارائه نمودند. ایشان همچنین به مشکل تاخیر در شروع ترم دانشجویان جدیدالورود وکوتاه بودن ترم آنان به عنوان چالش و مشکل پیش رو نام برد.
گزارش عملکرد دانشگاههای منطقه 2 کشوری با محور اقدامات مقابله با ویروس کرونا
نیمسال دوم 99-98
چالشها:
1- عدم وجود زیرساخت های لازم شامل سخت افزار و نرم افزارهای مورد نیاز.
2- عدم آمادگی برخی اساتید برای آموزش مجازی.
3- عدم دسترسی به کلیه دانشجویان جهت اطلاع رسانی درخصوص تغییر سیستم آموزشی.
اقدامات:
1- شروع آموزش به صورت مجازی در هفته اول اسفند ماه به صورت محدود .
2- توسعه آموزش مجازی تا هفته آخر اسفند (بیش از 40 درصد دروس تحت پوشش قرارگرفت).
3- تحت پوشش قرار گرفتن بیش از 90 درصد دروس به صورت ترکیبی از برخط و برون خط.
4- تسهیلات آموزشی برای دانشجویان در نیمسال مورد نظر.
5- ارائه دروس عملی به صورت فشرده از 17 خرداد الی 4 تیر برای بیش از 60 درصد دانشجویان.
6- تمدید نیمسال تحصیلی به مدت دو هفته برای تکمیل دروس و فرصت به دانشجویان جهت آمادگی بهتر برای امتحان.
7- تهیه شیوه نامه برگزاری آزمون ها.
نیمسال دوم اول 1400-1399
چالشها:
1- عدم دسترسی دانشجویان به اینترنت پر سرعت جهت استفاده از کلاس های برخط.
2- اختلاف زمانی شروع کلاس های دانشجویان موجود با دانشجویان جدیدالورود.
3-هزینه دانلود فایل های برخط و برون خط برای دانشجویان.
4-لزوم ایجاد تسهیلات مالی برای مدرسین جهت تهیه ابزارهای لازم برای آموزش مجازی نظیر کامپیوتر، قلم نوری و... .
اقدامات:
1- تهیه شیوه نامه برگزاری کلاس ها به صورت مجازی و ارزشیابی مستمر.
2- الزام در تشکیل کلاس ها به صورت برخط.
3- ارائه حداقلی دروس عملی در حد ضرورت.
4- استفاده از سامانه های با قابلیت و توانمندی بیشتر برای ارائه دروس به صورت برخط.
گزارش عملکرد دانشگاه های منطقه 1 کشوری با محور دغدغه ها و چالش های آموزش الکترونیکی برای دانشگاه ها در نیمسال پیشرو.
- ضرورت آسیب شناسی و چالش های موجود در وضعیت آموزشی دانشگاه ها در نیمسال گذشته با بهره مندی از اطلاعات کاستی ها برای جبران در ترم پیشرو.
الف- حوزه اعضای هیأت علمی و مدرسین:
1-تجربه اندک در زمینه تدریس و آموزش الکترونیکی.
2-پذیرش و نهادینه سازی شیوه آموزش الکترونیکی.
3-منابع مورداستفاده برای مدیریت کلاس ها.
4-آماده سازی طرح و محتوای درس وشیوه ارزشیابی.
5-استاندارسازی آموزش الکترونیکی در کشور.
6-باز استفاده از محتوای تولیدشده وبروز رسانی طرح دروس.
ب حوزه دانشجویی:
1-تجربه اندک بسیاری از دانشجویان با شیوه یادگیری الکترونیکی.
2-کمبود قوانین و مقررات خاص در زمینه تعیین تکلیف و وظایف دانشجو.
3-شکل گیری جنبش ها و تحرکات دانشجویی در راستای مخالفت با نظام آموزش الکترونیکی.
4-در اختیار نداشتن تجهیزات مناسب و مورد نیاز .
5-اینترنت ضعیف.
6-مسآله ایجاد و حفظ اشتیاق یادگیری دانشجویان در فضای الکترونیکی.
7-مسآله ارزیابی دانشجویان در محیط الکترونیکی در دروس برخط.
ج- حوزه سیستم ومدیریت:
1-تازگی مبحث آموزش های الکترونیکی برای دانشگاه ها و کمبود قوانین ومقررات وآیین نامه های کارآمد. 2-عدم وجود یکپارچگی در زیرساخت ها، قوانین ومقررات، وظایف، کارکردها و فرهنگ یادگیری الکترونیکی. 3-علی‌رغم انتقال شیوه آموزشی از سنتی و چهره به چهره به شیوه الکترونیکی تفکر نظام تصمیم گیری و عمل در دانشگاه ها ثابت است. 4-چالش غلبه رویکرد و نگاه فنی بر نگاه آموزشی. 5-مسآله دیجیتالی سازی فرایندهای مدیریت و اداری در دانشگاه ها.
د-سایر موارد:
1-نحوه ارائه دروس عملی
2-شیوه برگزاری آزمون های کارآمد، منصفانه، عادلانه، اثربخش و امن .
3-مدیریت خوابگاه های دانشجویی.
4-حفظ فعالیت های هویت ساز در دانشگاه در محیط الکترونیکی.
5-روش های ارتباط با صنعت و درآمدزایی با توجه به شرایط
6-فعلی.نحوه برگزاری دوره های کارورزی و کارآموزی.
7-چالش های نظارت عالی و تفصیلی بر دروس و مدیریت ترم.
8-حضور دانشجویان در دانشگاه و تعامل و ارتباط دانشجویان تحصیلات تکمیلی با اساتید.
9-شروع بیماری کرونا و مشکلات و ابهامات مربوط به برگزاری آزمون های سراسری در سال جاری، اولویت و اهمیت بررسی موضوع برگزاری کنکورها را افزایش داده است.
10- بررسی تغییر نظام سنجش و پذیرش دانشجو در کشور به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی. درخاتمه پیشنهاد حذف اعمال حد نصاب در مرحله دوم آزمون دوره دکتری از طرف دبیر دانشگاه های منطقه یک کشوری ارائه گردید.
گزارش دانشگاه فنی و حرفهای:
دکتر غلامرضا کیانی گزارش آماری نظرسنجی اقدامات و فعالیت های آموزش الکترونیکی از منظر دانشجویان استخراج شده از پرسشنامه های مدون ارائه نمودند. نتیجه ارزیابی کیفی به صورت مزایا، چالش ها و پیشنهادات گزارش گردید.
مزایا: 1- بازبینی درس 2– سهولت دسترسی 3– شبیه ساز آموزشی 4– منابع چندگانه آموزشی 5– صرفه جویی در زمان 6 – کاهش برخی هزینه ها.
چالش ها: 1- برگزاری آزمون 2 – هزینه ها 3– دروس عملی 4– سطح تعامل اجتماعی 5– زیرساخت نامناسب 6 – مقاومت اجرایی 7 – نبود دانش فنی.
پیشنهادات: 1 -تعادل در آموزش الکترونیکی 2 – برگزاری دوره های آموزشی 3- افزایش سهم ارزشیابی تکوینی و کیفی 4 – افزایش سهم آموزش الکترونیکی 5– تاسیس مرکز آموزش های آزاد و مجازی 6– ارتقاء زیرساخت.
در ادامه گزارش به برگزاری جشنواره سرآمدی اساتید به هدف انتخاب اساتید برتر در سطح شهرستان، استان وکشور اشاره گردید.
گزارش دانشگاه جامع علمی کاربردی:
معاون آموزشی دانشگاه جامع علمی کاربردی با اشاره به اهداف و چشم اندازهای این دانشگاه اظهارنمود: دانشگاه جامع علمی کاربردی اجرای مصوبه جلسات 234 و 237 شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ 1371/07/18 با رویکرد فراهم آوردن مشارکت سازمان ها و دستگاه های اجرائی دولتی و غیردولتی برای تربیت نیروی انسانی متخصص و موردنیاز بخش های مختلف تشکیل گردیده. براساس بند" ب " ماده 65 قانون برنامه ششم توسعه، دولت موظف به افزایش سهم آموزش های مهارتی به 30 درصد آموزش عالی از طریق توسعه این دانشگاه و دانشگاه فنی و حرفه ای می باشد. در ادامه مباحث راهکارهای ارتقای کیفیت و اقدامات انجام شده این دانشگاه در خصوص آموزش غیرحضوری در نیمسال گذشته ارائه گردید.
راهکارهای ارتقای کیفیت در دانشگاه:
1- داشتن برنامه راهبردی (استراتژیک) برای ارتقاء کیفیت آمورشی دانشگاه.2- توجه ویژه به مراکز آموزشی برگزار کننده دوره ها: الف – موجود ب- جدید .3- ارزیابی، به روز رسانی برنامه آموزشی (رشته ها، سرفصل ها و ...) بر اساس برنامه استراتژیک.4- انتخاب مدرسان بر اساس معیارهای دانشگاهای نسل سوم( اعم از مدرسان فعلی و آتی).5- ارائه برنامه بر اساس دانشگاه های نسل سوم و بازنگری جدی در قوانین، مفررات و ... ( اجراء دقیق آنها).6- مأموریت گرا نمودن مراکز آموزشی بر اساس برنامه راهبردی و با تأکید بر خوشه های شغلی.
اقدامات انجام شده در خصوص آموزش غیرحضوری در نیمسال گذشته:
1- شناسایی ظرفیت های ملی در این زمینه.2- پیگیری تولید محتوای آموزشی توسط مدرسان.3- انتخاب سامانه های توانمند و عقد قرارداد با آن ها.4- اعمال نظارت مستقیم و منظم بر عملکرد مدرسان و سامانه ها.5- ارزیابی دانشجویان در طول ترم و برگزاری آزمون های پایان نیمسال.6- برگزاری 23 ماده امتحانی در سراسر کشور به‌صورت متمرکز و همزمان در دو نوبت.
پیشنهادها:
ا- ایفای نقش و ماموریت کلیدی دانشگاه ها و مراکز علمی در حل مشکلات و معضلات کشور به‌خصوص در زمینه، اقتصادی، بیماری کرونا و ..... 2- تبادل تجارب موفق دانشگاه و مراکز آموزشی عالی به منظور هم افزایی برای رسیدن به اهداف کشور. 3- آمادگی دانشگاه علمی کاربردی برای برگزاری دوره های کوتاه مدت برای دانش آموختگان سایر دانشگاه ها . 4- کمک دانشگاه های بزرگ و مراکز استانی به سایر مراکز آموزشی به‌خصوص به عنوان متولی نظارت بر آموزش عالی در استان به ویژه دقیق‌تر بر مراکز آموزشی تحت مدیریت دانشگاه علمی و کاربردی.
گزارش دانشگاه پیام نور:
وضعیت آموزش های الکترونیکی تا اسفند 1398
1-درمجموع حدود 50 هزار دانشجو تحت پوشش کامل یا بخشی از دروس.2-پوشش حدود یک سوم اعضای هیآت علمی.3-یک سامانه یادگیری با ظرفیت 4000 دانشجو 4- توسعه سریع زیرساخت های لازم برای پوشش صددرصدی دروس نظری به صورت الکترونیکی 5-مشارکت با سایر موسسات 6-برگزاری ترم تابستانی برای حدود صدهزار دانشجو، ارائه درس به صورت الکترونیکی، تجمیعی ومنطقه ای.
نتایج:
1-بازخوردهای مثبت (تمایل به ادامه این شیوه حتی بعد از کرونا).2- ارتقای قابل توجه مشارکت استادان و دانشجویان.3- انباشت قابل ملاحظه تجارب.4- کاهش نیاز به مدرسین مدعو برای ارائه دروس.
موانع توسعه: موانعی که هنوز کم و بیش برقرار است1- موانعی زیرساختی عمومی (اینترنت، سخت افزار و نظایر آن).2-موانع مقرراتی که اعتماد عمومی به شیوه آموزش الکترونیکی (از راه دور) را به عنوان یک شیوه هم ارزش با آموزش حضوری کاهش می دهد، مثلا مشکلات استخدامی دانش آموختگان شیوه مجازی. و یا عدم ارزشیابی مدرک دانش آموختگان دانشگاه .
گزارش عملکرد آموزشی دانشگاه کردستان
دکتر محمد رزاقی معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه کردستان گزارشی از آموزش مجازی و فعالیت های انجام شده در راستای الکترونیکی کردن فرایند آموزش ارائه نمود. در این گزارش اشاره گردید با توجه به تجربه سه ساله دانشگاه کردستان در برگزاری کلاس و دوره مجازی، کلاس های الکترونیکی دانشگاه در نیمسال گذشته از تاریخ4 اسفند و با ارائه 2559 درس و با حضور 734 مدرس برای 11 هزار دانشجوی دانشگاه که 500نفر از این دانشجویان، بین المللی می باشند در سامانه Lms شروع گردید. ایشان به حضور برخط و آنلاین حدود 50 درصد از دانشجویان اشاره و از ذخیره مطالب کلاس ها بر روی سرورهای دانشگاه خبرداد.
رزاقی افزود دوره های آموزشی برای اساتید ،دانشجویان و کارشناسان و همچنین برگزاری جلسات مجازی با دانشکده ها، ریاست دانشگاه، آموزش از طریق وبینار و فیلم و ویدئوی آموزشی و ایجاد کانال در شبکه های مجازی برای ارتباط دانشجویان با اساتید وکارشناسان از دیگر اقدامات در نیمسال گذشته بوده است.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه کردستان اظهار داشت با توجه به کاستی ها و نواقص موجود درسیستم LMS نسبت به جایگزینی سامانه MOODLE و خرید سرورهای دیجیتال جهت پوشش هر چه بیشتر و بهتر دانشجویان جدید در تابستان اقدام گردید که با توجه به برگزاری ترم تابستانی در دانشگاه این سامانه در حال اجرا بوده و مورد آزمایش و ارزیابی قرارگرفت. دکتر رزاقی به آغاز فرایندهای الکترونیکی و غیرحضوری از جمله دیجیتالی کردن بایگانی، ثبت نام غیرحضوری، بررسی مشکلات دانشجویی به صورت مجازی با قابلیت رویت فرایند و گردش کاری در سامانه گلستان در دانشگاه کردستان از سال 98 و قبل از وجود کرونا اشاره و اظهار نمودند 100درصد فعالیت های دانشجویان تحصیلات تکمیلی به صورت الکترونیکی و در سامانه های دانشگاه قابل انجام می باشد. ایشان از سرویس دهی زیرساخت الکترونیکی دانشگاه کردستان به دانشگاه ها و مراکزآموزشی، مدارس و سازمانهای استان، برگزاری تعداد97 جلسه دفاع که 21مورد آن مربوط به دانشجویان دکتری و 10 مورد آن مربوط به دانشجویان خارجی بود خبرداد.
ایشان از محدودیت اینترنت و ملزومات الکترونیکی دانشجویان و نیز ضعف امکانات ساختاری به عنوان مشکلات مهم آموزش الکترونیکی یادکردند.
در پایان نشست دکتر آهنچیان (مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی) به جمع بندی نهایی پرداخت و ضمن تشکر از میزبانی دانشگاه کردستان، اظهار داشت: خوشبختانه همگرایی دانشگاه‌ها در دوران کرونا افزایش یافته و دانشگاه‌ها تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا با همت و انرژی در نیمسال جدید با حداقل خطا و حداکثر بهره‌وری به ارائه آموزش‌های مجازی بپردازند.
