درباره گروه جنگلداری

1-1- تاریخچه تأسیس و توسعه

گروه جنگلداری دانشگاه کردستان در سال ۱۳۷۴ هجری شمسی (۱۹۹۵ میلادی) با هدف پاسخگویی به نیازهای علمی، پژوهشی و آموزشی جامعه در حوزه منابع طبیعی و جنگل‌داری تأسیس شد. در ابتدای فعالیت خود، این گروه با راه‌اندازی دوره کاردانی تکنولوژی جنگل و با حضور تنها دو عضو هیئت علمی، جناب آقایان دکتر شهرام کبودوندپور و دکتر لقمان قهرمانی شروع به فعالیت کرد و در ادامه، با تلاش مستمر و بهره‌مندی از زیرساخت‌های مناسب، در سال ۱۳۷۷ مجوز پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی پیوسته را دریافت نمود و در اولین دوره، ۳۰ دانشجو را در رشته مهندسی جنگلداری پذیرفت. در سال ۱۳۸۵، گروه جنگلداری موفق شد مجوز راه‌اندازی دوره کارشناسی‌ارشد این رشته را از دفتر گسترش آموزش عالی کسب کند و در اولین نوبت، هفت نفر دانشجو در گرایش‌های جنگلداری (مدیریت جنگل) و جنگل‌شناسی (علوم زیستی جنگل) پذیرفته شدند. این روند توسعه در زمینه‌های آموزشی گروه جنگلداری نشان‌دهنده جایگاه و اهمیت روزافزون آن در حوزه جنگل‌داری در یکی از نواحی مهم جنگل‌های زاگرس کشور است. در سال ۱۳۹۹، مجوز پذیرش دانشجویان بین‌المللی در مقطع دکتری علوم و مهندسی جنگل نیز صادر شد، که نشانگر توسعه فعالیت‌های بین‌المللی و جذب دانش‌آموختگان خارجی است. در حال حاضر، اعضای هیئت علمی گروه شامل شش نفر هیئت علمی تمام‌وقت (چهار نفر با مرتبه دانشیاری و دو نفر با مرتبه استادیاری) هستند که در کنار همکاری با مرکز پژوهش و توسعه جنگلداری زاگرس شمالی دکتر هدایت غضنفری، در انجام فعالیت‌های آموزش و پژوهش نقش‌آفرینی می‌کنند.
موقعیت جغرافیایی گروه جنگلداری دانشگاه کردستان در نزدیکی اقلیم کردستان عراق به گروه این فرصت را می‌دهد که در سطح منطقه به عنوان یک مرکز علمی و پژوهشی فعال در حوزه منابع طبیعی و جنگل‌داری شناخته شود. این پتانسیل، امکان آموزش علاقمندان، پژوهشگران و دانش‌آموختگان کشورهای همسایه را فراهم ساخته است و می‌تواند نقش مهمی در توسعه همکاری‌های منطقه‌ای داشته باشد.

1-2- پیام مدیر گروه

مدیر گروه جنگلداری دانشگاه کردستان با تأکید بر اهمیت حفاظت و مدیریت پایدار منابع جنگل زاگرس، اعلام می‌دارد: "ما در گروه جنگلداری متعهد هستیم تا با آموزش و تربیت دانش‌آموختگانی مسلط بر دانش و فناوری‌های روز، نقش مؤثری در توسعه پایدار و حفظ منابع طبیعی کشور با تمرکز بر جنگل‌های زاگرس ایفا کنیم. کیفیت آموزش، پژوهش‌های نوآورانه، و انتقال و بهره‌گیری از فناوری‌های جدید محورهای اصلی فعالیت‌های ما هستند. رویکرد ما توجه به نیازهای جوامع محلی، ارزش نهادن به دانش اکولوژیک سنتی و بومی آنها، حمایت و اصلاح سیستم‌های سنتی مدیریت جنگل، بهره‌گیری از توان و پتانسیل NGOها، ارائه راهکار برای چالش‌های مدیریت جنگل و برپایی نظام مدیریت مشارکتی با مشارکت همه ذی‌نفعان و دست‌اندرکاران جنگل است"                                                       
دکتر احمد ولی‌پور – مدیر گروه

1-3- چشم‌انداز و اهداف

گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان، با هدف توسعه پایدار و بهره‌برداری صحیح و مسئولانه از منابع جنگل زاگرس، در تلاش است تا نقش مؤثری در حفاظت، احیاء، و مدیریت جنگل‌های منطقه ایفا کند. این گروه قصد دارد با ارتقاء سطح علمی و پژوهشی، تربیت نیروی متخصص و کارآمد، و گسترش دانش بومی و جهانی، به عنوان مرجع معتبر در حوزه جنگل‌داری زاگرس در سطح کشور و منطقه شناخته شود.
اهداف عمده این گروه عبارتند از:
  • تربیت نیروی متخصص و کارآمد در حوزه جنگلداری و حفاظت از منابع طبیعی؛
  • حفظ، مدیریت و بهره‌برداری اصولی از جنگل‌ها و بوم‌سازگان‌های جنگلی کشور با تمرکز بر جنگل‌های زاگرس؛
  • توسعه پژوهش‌های علمی و کاربردی در زمینه مدیریت جنگل‌های زاگرس؛
  • تلفیق مدیریت جنگل با بستر اجتماعی و اقتصادی و مفاهیم توسعه پایدار؛
  • ارتقاء و توسعه دانش و فناوری‌های نوین در عرصه‌های جنگلداری و علوم زیستی جنگل‌های زاگرس؛
  • ترویج مفاهیم توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست در جامعه با تأکید بر توسعه جنگل زاگرس؛
  • همکاری‌های ملی و بین‌المللی در زمینه آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مربوط به جنگل‌ها و منابع طبیعی با تمرکز بر جنگل‌های زاگرس؛
  • برپایی نظام مدیریت مشارکتی جنگل با مشارکت همه ذی‌نفعان شامل جوامع محلی، دولت و NGO ها.

1-4- گرایش‌های تخصصی و فعالیت‌ها

گروه جنگلداری در حال حاضر علاوه بر مقطع کارشناسی علوم و مهندسی جنگل، هر ساله در مقطع کارشناسی‌ارشد نیز پذیرای دانشجو در سه گرایش مهم زیر است:
  • مدیریت جنگل؛
  • علوم زیستی جنگل؛
  • عمران و بهره‌برداری جنگل؛
همچنین، در سال ۱۳۹۹، این گروه مجوز پذیرش دانشجویان بین‌المللی در مقطع دکتری علوم و مهندسی جنگل را دریافت نمود که گام مهمی در جهت توسعه فعالیت‌های علمی و بین‌المللی گروه به شمار می‌رود.

1-5- جایگاه گروه در دانشکده و دانشگاه

گروه جنگلداری به عنوان یکی از گروه‌های کلیدی در دانشکده منابع طبیعی، نقش محوری در آموزش، پژوهش، و ارتباط با صنعت و جامعه در حوزه منابع طبیعی ایفا می‌کند. این گروه با همکاری مراکز تحقیقاتی ملی و بین‌المللی، در ارتقاء سطح علمی و پژوهشی دانشکده و دانشگاه نقش موثری دارد و تلاش می‌کند تا به حل مشکلات زیست‌محیطی و توسعه پایدار منابع طبیعی در منطقه و کشور با تمرکز بر جنگل‌های زاگرس کمک کند.

1-6- زمینه‌های فعالیت علمی و پژوهشی

شاخه‌های مختلف رشته علوم و مهندسی جنگل در دانشگاه کردستان، با ارائه مجموعه‌ای متنوع از دروس پایه و تخصصی در زمینه‌هایی مانند مدیریت جنگل، جنگل‌شناسی، ژنتیک و علوم زیستی جنگل، اکولوژی جنگل و مهندسی جنگل، دانش‌آموختگان را با زیست‌بوم‌های جنگل و راهکارهای مدیریت آن‌ها آشنا می‌سازد. دانش‌آموختگان این رشته پس از فارغ‌التحصیلی، توانایی حفاظت، نگهداری، مدیریت و بهره‌برداری اصولی از جنگل‌های کشور را داشته و قادر خواهند بود در پروژه‌های اجرایی و پژوهشی در حوزه‌های مختلف منابع طبیعی فعالیت نمایند. علاوه بر این، این گروه تلاش می‌کند تا از راه‌های زیر و بر پایه آموزش مبتنی بر فناوری‌های نوین و تاکید بر به‌کارگیری دانش بومی و منطقه‌ای، توانمندسازی دانش‌آموختگان برای پاسخگویی به نیازهای کشور و منطقه را هدف قرار دهد:
  • تدوین سیاست‌ها و راهکارهای مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس؛
  • ثبت و تدوین سیستم‌های سنتی مدیریت جنگل و دانش بومی آنها به منظور مدیریت سازگار جنگل؛
  • انجام پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه مدیریت، تنوع زیستی و ژنتیک حفاظت از جنگل‌های زاگرس؛
  • برگزاری کنفرانس‌ها، کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی مرتبط با جنگلداری و جنگل‌شناسی زاگرس؛
  • مطالعه اثرات تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر اکوسیستم‌ جنگل زاگرس؛
  • همکاری با سازمان‌های ملی و بین‌المللی در پروژه‌های حفاظت و بهره‌برداری پایدار از جنگل‌ها.
در مجموع، گروه جنگلداری دانشگاه کردستان با بهره‌گیری از فناوری‌ها و رویکردهای نوین علمی-پژوهشی، سعی در حفظ و احیای منابع طبیعی و توسعه پایدار جنگل‌های زاگرس و اکوسیستم‌های منطقه دارد و همواره تلاش می‌کند تا در مسیر آموزش نسل آینده‌ای مسئول، متخصص و متعهد به حفظ و توسعه جنگل حرکت ‌کند.