درباره گروه ژئومورفولوژی

- معرفی گروه

1-1- تاریخچه تأسیس و توسعه

گروه جغرافیای طبیعی در سال ۱۳۸۵ در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان با دو نفر عضو هیأت علمی با رتبه استادیاری و با پذیرش ۴۵ نفر دانشجو در مقطع کارشناسی پیوسته رشته جغرافیای طبیعی دایر شد. سپس به دنبال مصوبه شورای برنامه‌ریزی عالی در جلسه مورخ 87/08/11 گروه جغرافیای طبیعی به دو گروه آموزشی مستقل ژئومورفولوژی و آب و هواشناسی تفکیک شد. از آن تاریخ گروه آموزشی ژئومورفولوژی به صورت مستقل اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی رشته ژئومورفولوژی نمود و در ادامه از سال ۱۳۹۰ با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد رشته مخاطرات محیطی (گرایش طبیعی) به توسعه رشته مقاطع تحصیلی در این گروه نمود.
در سال 1395 رشته ژئومورفولوژی در مقطع کارشناسی دوباره به رشته‌ی جغرافیا تغییر پیدا نمود. در همان سال گروه موفق به دایر نمودن رشته‌ی هیدروژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی محیطی در مقطع کارشناسی ارشد شد. در سال 1397 کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی با گرایش آمایش محیط نیز دایر گردید.
گروه آموزشی ژئومورفولوژی در حال حاضر با 7 عضو هیأت علمی تمام وقت با رتبه‌های علمی استاد، دانشیار و استادیار و با 112 نفر دانشجو در مقطع کارشناسی جغرافیا با گرایش ژئومورفولوژی، 35 نفر دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد (رشته مخاطرات محیطی و رشته ژئومورفولوژی و و آمایش محیط) به فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود ادامه می‌دهد.

1-2- پیام مدیر گروه

مدیر گروه ژئومورفولوژی دانشگاه کردستان با تأکید بر اهمیت مطالعات مجموعه علوم جغرافیایی بر تمامی ابعاد توسعه پایدار اعلام می‌دارد: «از آنجایی که در جهان کنونی همه پدیده‌ها به صورت زنجیره‌وار و سلسله مراتبی با هم در ارتباط هستند، دستیابی به توسعه پایدار در تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی ضروری است. توجه تک بعدی به ایعاد توسعه پایدار ضمن تضعیف دیگر ابعاد آن، چالش‌ها و مخاطراتی را به وجود می‌آورد که نمونه‌های آن در سرتاسر کره خاکی بارها مشاهده شده است. تغییرات اقلیمی، وقوع مخاطرات مختلف طبیعی و حتی انسانی مانند فرسایش خاک، خشکسالی، زمین لغزش، سیل، نامانی‌های سیاسی، مهاجرت و ... تنها نمونه‌هایی از این چالش‌ها هستند. مجموعه علوم جغرافیایی از یک طرف با بهره‌مندی از تخصص‌های مختلف ژئوموفولوژی، جغرافیای شهری و روستایی، سنجش از دو و GIS و ... و از طرق دیگر با حاکیت دیدگاه ترکیبی و کل‌نگر بر آن، ابزاری کاربردی در راستای دستیابی به توسعه پایدار در تمامی ابعاد آن است».

1-3- چشم‌انداز و اهداف

گروه ژئومورفولوژی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان، با هدف توسعه پایدار در تمامی ابعاد آن، در تلاش است تا نقش مؤثری را در حفاظت، احیاء و مدیریت منابع طبیعی و انسانی ایفا نماید. این گروه قصد دارد با ارتقاء سطح علمی و پژوهشی، تربیت نیروی متخصص و کارآمد و گسترش دانش بومی و جهانی، به عنوان مرجع معتبر در حوزه علوم جغرافیایی در سطح کشور و منطقه شناخته شود.
اهداف عمده این گروه عبارتند از:
  • تربیت نیروی متخصص و کارآمد در حوزه‌های مختلف علوم جغرافیایی با تأکید بر ژئومورفولوژی و مخاطرات محیطی؛
  • توسعه پژوهش‌های علمی و کاربردی در زمینه مجموعه علوم جغرافیایی با تأکید بر ژئومورفولوژی و مخاطرات محیطی؛
  • تلفیق مدیریت مخاطرات محیطی با بستر اجتماعی و اقتصادی و مفاهیم توسعه پایدار؛
  • برقراری ارتباط سازنده با سازمان‌های و ادارات متولی مدیریت مخاطرات طبیعی و انسانی.
  • ارتقاء و توسعه دانش و فناوری‌های نوین در عرصه‌های جغرافیایی با تأکید بر ژئومورفولوژی و مخاطرات محیطی ؛
  • ترویج مفاهیم توسعه پایدار، مخاطرات محیطی و ژئومورفولوژی در جامعه؛
  • همکاری‌های ملی و بین‌المللی در زمینه آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مربوط به مجموعه علوم جغرافیایی با تأکید بر ژئومورفولوژی و مخاطرات محیطی؛
  • ایجاد و توسعه نظام مدیریت مخاطرات محیطی با مشارکت همه ذی‌نفعان شامل جوامع محلی، دولت و NGO ها.

1-4- گرایش‌های تخصصی و فعالیت‌ها

گروه ژئومورفولوژی در حال حاضر علاوه بر مقطع کارشناسی جغرافیا، هر ساله در مقطع کارشناسی‌ارشد نیز پذیرای دانشجو در دو گرایش مهم زیر است:
  • مخاطرات محیطی؛
  • ژئومورفولوژی و آمایش محیط؛
همچنین، در سال 1404، این گروه سعی دارد در مقطع کارشناسی ارشد رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی گرایش سنجش از دور را راه‌اندازی نماید. لازم به ذکر است در گروه ژئومورفولوژی دانشجویان بین الملل در دو رشته مخاطرات محیطی و ژئومورفولوژی و آمایش محیط مشغول به تحصیل هستند و در زمین پذیرش دانشجویان بین الملل، گروه ژئومورفولوژی آمادگی لازم را دارد.

1-5- جایگاه گروه در دانشکده و دانشگاه

گروه ژئومورفولوژی به عنوان یکی از گروه‌های کلیدی در دانشکده منابع طبیعی، نقش محوری را در آموزش، پژوهش و ارتباط با صنعت و جامعه در حوزه‌های مختلف طبیعی و انسانی ایفا می‌کند. این گروه با همکاری مراکز تحقیقاتی ملی و بین‌المللی، در ارتقاء سطح علمی و پژوهشی دانشکده و دانشگاه نقش موثری دارد و تلاش می‌کند تا با عمل به رسالت علمی و آموزشی خود، در تمامی ابعاد توسعه پایدار نقش موثر را در کشورمان ایفا نماید. کسب موفقیت‌های متعدد در سطح بین المللی و ملی توسط متخصصین حوزه‌های مختلف علوم جغرافیایی در گروه ژئومورفولوژی، نشانگر جایگاه ویژه گروه ژئومورفولوژی در دانشکده منابع طبیعی و دانشگاه کردستان است.
1-6- زمینه‌های فعالیت علمی و پژوهشی
با توجه به تخصص‌های متنوع در گروه ژئومورفولوژی، اساتید به صورت فردی، همکاری با دانشجویان گروه ژئومورفولوژی و دانشگاه کردستان و سایر محققان داخل و خارج از کشور، اقدام به انجام طرح های پژوهشی مختلف و مقالات علمی ارزشمند نموده‌اند. از مهم‌ترین زمینه‌های فعالیت پژوهشی اعضای گروه ژئومورفولوژی می‌توان به تغییر و تحولات اشکال ژئومورفولوژی، پهنه‌بندی و مدیریت مخاطرات محیطی (مانند سیل، زمین لغزش، فرسایش و ...)، ژئوتوریسم، گردشگری و ... اشاره کرد. زمینه‌های فعالیت علمی و پژوهشی اعضای هیأت علمی گروه ژئومورفولوژی، در وبسایت شخصی اساتید قابل ملاحظه است.

2- زمینه‌های پژوهشی و تحقیقاتی گروه

گروه ژئومورفولوژی دانشگاه کردستان با توجه به ماهیت کلی‌نگر علوم جغرافیایی، در حال حاضر در حوزه‌های مختلف پژوهشی و تحقیقاتی جغرافیای طبیعی و انسانی فعال است. در ادامه تعدادی از مقالات علمی پژوهشی هر یک از اعضای گروه طی چند سال اخیر منتشر کرده‌اند،  معرفی می‌شود:
 
ردیف عضو/اعضای هیآت علمی مقالات علمی پژوهشی منتشر شده
1 سعید خضری بررسی و تحلیل مخاطرات طبیعی و مسائل انسانی و محیطی شهر سنندج به منظور ارائه راهکارهای مناسب
ارزیابی و پهنه بندی تحول کارست حوضه آبریز غار سهولان مهاباد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی
اثر عوامل هیدروژئومورفولوژی بر تغییرات کیفیت آب رودخانه سیمینه رود در ایستگاه های مختلف مطالعاتی طی سال های ۱۳۸۲-۱۳۹۲
پهنه بندی و مدیریت مخاطرات سیلاب در رودخانه سیمینه رود با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS 
ارزیابی آثار انتقال آب بین حوضه ای بر مورفولوژی بستر رودخانه در حوضه ی مبدأ مطالعه ی موردی: حوضه ی رودخانه ی زاب
2 هادی نیری
اهمیت و جایگاه تحلیل عاملی در مطالعه سیالب حوضه های آبریز ( مطالعه موردی حوضه های آبریز استان کردستان)
تحلیل بازنمایی مخاطرات طبیعی در کتاب‌های درسی دوره راهنمایی و دبیرستان
مدل سازی سیلاب در حوضه های آبریز با استفاده از تحلیل آماری و ویژگی-های مورفومتری (مطالعه موردی: حوضه های آبریز استان کردستان)
اولویت بندی فرسایش خطی با استفاده از شاخص های مورفومتری و ژئومورفولوژیکی مطالعه موردی: حوضه ی آبریز قشلاق-سنندج غرب ایران
ارزیابی کمی خطر فرسایش کناری رودخانه تروال (حوضه بالادست ایستگاه حسن خان)
3 ممند سالاری ارزیابی مخاطره زمین لغزش و واکاوی علل آن در جاده جدید سردشت- بانه حدفاصل سردشت- دارساوین
اولویت بندی فرسایش خطی با استفاده از شاخص های مورفومتری و ژئومورفولوژیکی مطالعه موردی: حوضه ی آبریز قشلاق-سنندج غرب ایران
پهنه بندی خطر سیلاب در شهر ایلام با استفاده از مدل تابع شواهد قطعی
ارزیابی روند گسترش نواحی سکونتگاهی و پیش بینی میزان توسعه با رویکرد ژئومورفولوژیکی و مدیریت محیط(مطالعه موردی: شهر پاوه)
ارزیابی ژئومورفوسایت ها و واکاوی نقاط قوت و ضعف آنها با به کارگیری مدل های GAM و M- GAM (مطالعه موردی: شهرستان سردشت)
4 هیمن شهابی پیش‌بینی حساسیت‌پذیری سیلاب شهری با استفاده از مدل ترکیبی فازی- دلفی در شهر سنندج
پیش بینی حساسیت فرسایش خندقی و مخاطرات آن در حوضۀ آبخیز کلوچه بیجار با استفاده از مدل های پیش بینی کنندۀ مکانی
پیش بینی مکانی زمین لغزش های سطحی با استفاده از الگوریتم درخت تصمیم متناوب (مطالعۀ موردی: مسیر ارتباطی یوزیدر- دگاگا در استان کردستان)
کاربرد مدل های شبکه عصبی مصنوعی، نسبت فراوانی و تابع شواهد قطعی در تهیه نقشه حساسیت به وقوع سیل در حوزه آبخیز هراز: الگویی برای مطالعات مخاطرات سیلاب شهری
بررسی روند تغییرات سطح پوشش برف در حوضه سفیدرود با استفاده از سنجش از دور
5 داود جمینی سناریونگاری بازاریابی گردشگری روستایی در فضاهای پیراشهری (مطالعه موردی: روستاهای پیرامون شهر سنندج)
مقاصد گردشگری مذهبی؛ شناسایی چالش‌ها و ارائه راهکارهای توسعه پایدار آن در غرب ایران (مطالعه موردی: زیارتگاه ویس القرن؛ استان کرمانشاه) 
شناسایی چالش‌ها و راهکارهای توسعه ژئوتوریسم در سکونتگاه های روستایی منتخب در استان های کردستان، کرمانشاه و همدان
شناسایی مهم‌ترین استراتژی توسعه گردشگری عشایری (مطالعه موردی: استان فارس)
شناسایی مهم‌ترین عوامل مؤثر بر جمعیت‌پذیری فضاهای پیراشهری سنندج(مطالعه موردی: نایسر)
6 ایوب محمدی پهنه‌بندی خطر وقوع زمین لغزش در مجاورت سدهای قلمروهای کوهستانی با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: سد چراغ ویس؛ شهرستان سقز) 
بررسی وضعیت سطح آب دریاچه‌ی ارومیه بعد از رهاسازی آب سدهای حوضه‌ی دریاچه با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
سناریونگاری بازاریابی گردشگری روستایی در فضاهای پیراشهری (مطالعه موردی: روستاهای پیرامون شهر سنندج)
مقاصد گردشگری مذهبی؛ شناسایی چالش‌ها و ارائه راهکارهای توسعه پایدار آن در غرب ایران (مطالعه موردی: زیارتگاه ویس القرن؛ استان کرمانشاه) 
بازاریابی گردشگری روستایی و شناسایی عوامل کلیدی موثر بر آن با رویکرد توسعه پایدار (مورد مطالعه: روستای پالنگان در شهرستان کامیاران)
7 مهدی غلام‌نیا ارزیابی شاخصهای سنجش از دوری پایش خشکسالی با استفاده از رگرسیون بردار پشتیبان و مدلهای جنگل تصادفی (مطالعه موردی: شهرستان مریوان)
تحلیل اثر خشکسالی بر پارامترهای فنولوژی شاخص های گیاهی با استفاده از سری زمانی تصاویر سنجنده  MODIS  (مورد مطالعاتی: استان همدان)
Assessment and Modeling of Green Roof System Hydrological Effectiveness in Runoff Control: A Case Study in Dublin
Developing a Semi-Supervised Strategy in Time Series Mapping of Wetland Covers: A Case Study of Zrebar Wetland, Iran
Comparison of MODIS, SEVIRI and INSAT-3D Land Surface Temperature (LST)
8
9