دەربارەی بەشی فیقهی شافیعی

ناساندنی بوارەکە و مێژووی بەش

زانستی فیقهـ ڕاڤەی حوکم و پرسە تاکەکەسییەکان (عیبادات)، خێزانی، ئابووری (مامەڵەکان) و سزاییەکان دەکات. لەبەر ئەوەی پرسە تاکەکەسی یان عیبادییەکان لە دەرەوەی چوارچێوەی زانستی یاسادان، زانستی فیقهـ لە یاسا بەرفراوانترە. فیقهـ دەتوانرێت وەک بەرجەستەبوونی بابەتییانەی بنەما و بنچینەکانی ئیسلام لە پێکهێنانی کۆمەڵگەدا سەیر بکرێت، کە شانبەشانی زانستەکانی دیکەی وەک کەلام و ئەخلاق، جیهانبینیی ئیسلامی پێکدەهێنێت. فیقهـ بریتییە لە ناسینی حوکمە شەرعییە کردارییەکان لەسەر بنەمای تێگەیشتن و لێکدانەوەی قورئان و فەرموودە. بەهۆی بوونی لێکدانەوەی جیاواز لەم دوو سەرچاوەیە لە درێژایی مێژوودا، مەزهەبە فیقهییە جیاوازەکان سەریانهەڵداوە، کە «فیقهی شافیعی» یەکێکە لەو مەزهەبانە. «بەشی فیقهـ و یاسای شافیعی» شیکاریی بنەما، ڕێسا، فەتوا و مێژووی فیقهی شافیعی و بەراوردکردنی لەگەڵ زانستی یاسادا دەکات.

مەزهەبی فیقهی شافیعی یەکێکە لە یەکەمین مەزهەبە فیقهییەکان کە لەلایەن ئیمام محەمەدی کوڕی ئیدریسی شافیعی (رەحمەتی خوای لێبێت) (کۆچکردوو: ٢٠٤ی کۆچی) دامەزرا و لە ڕێگەی قوتابییەکانیەوە لە عێراق و میسردا پەرەی سەند. ئەمڕۆ ژمارەیەکی زۆر لە موسڵمانان شوێنکەوتووی ئەم مەزهەبە فیقهییەن و لە ئێرانیشدا شوێنکەوتووی زۆری هەیە. لێبووردەیی، ئاسانکاری، بانگەواز بۆ هاودڵی و یەکڕیزی، جەختکردنەوە لەسەر خۆپاراستن لە ناکۆکی، پابەندبوون بە بنەما زانستییەکان و میانەڕەوی لە بەکارهێنانی نەقڵ و عەقڵ، لە تایبەتمەندییە سەرەکییەکانی مەزهەبی ئیمام شافیعییە. ئەم تایبەتمەندییانە بوونە هۆی ئەوەی کە کارلێکی زانستی و پێکەوەژیانی ئاشتییانە لەنێوان شوێنکەوتووانی ئەم مەزهەبە و مەزهەبە ئیسلامییەکانی دیکەدا دروست بێت و لە ئێراندا، کەسایەتییە گەورەکانی وەک ئیمامولحەرەمەین جۆینی، حوججەتولئیسلام محەمەد غەزالی تووسی، ئیمام فەخرەدین ڕازی، عەبدولقاهر جورجانی، سەعدی شیرازی، حافزی شیرازی، عەتاری نیشابووری و عەزودەدین ئیجی لە باوەشی ئەم مەزهەبەدا پێبگەن.

مێژووی دامەزراندنی بەش

بەپێی ماددەی دوازدەی دەستووری کۆماری ئیسلامیی ئێران، مەزهەبە ئیسلامییەکان (حەنەفی، مالیکی، شافیعی، حەنبەلی و زەیدی) ڕێزی تەواویان لێ دەگیرێت و شوێنکەوتووانیان لە ئەنجامدانی ڕێوڕەسمە ئایینییەکان و کاروباری باری کەسێتیاندا ئازادن. بۆ جێبەجێکردنی ئەم ماددەیە، وەزارەتی زانست، توێژینەوە و تەکنەلۆژیا لە ساڵی ١٩٩٠ دامەزراندنی بەشی فیقهی شافیعی لە زانکۆی تاران پەسەند کرد. ئەم بەشە کە پێشتر لە ساڵی ١٩٥٠ وەک کۆرسێکی «فیقهـ و ئوسوڵی مەزهەبی شافیعی» دامەزرابوو، لە ساڵی ١٩٩٠ وەک یەکێک لە بەشەکانی کۆلێژی ئیلاهیات و زانستە ئیسلامییەکان دەستی بە وەرگرتنی خوێندکار کرد. دەیەیەک دواتر، بەهۆی پێشوازی و گونجاویی کولتووری-ئایینیی ناوچەکە، لە ساڵی ١٩٩٩ بەشی «فیقهـ و یاسای شافیعی» لە زانکۆی کوردستان لە قۆناغی بەکالۆریۆسدا کرایەوە. قۆناغی ماستەریش لە ساڵی ٢٠١١ دەستی بە چالاکی کرد و لە ساڵی ٢٠١٧ـەوە وەرگرتنی خوێندکاری نێودەوڵەتی دەستی پێکرد. ئێستا ئەم بەشە لە هەردوو قۆناغی بەکالۆریۆس و ماستەردا خوێندکاری ناوخۆیی و دەرەکی وەردەگرێت.

پەیامی سەرۆکی بەش

فیقهـ، ڕوونکردنەوەی ڕێکارە شەرعییەکانە بۆ ژیانێکی تاکەکەسی و کۆمەڵایەتیی تەندروست و چارەسەرکردنی کێشە پەیوەندیدارەکان. پەیامی بەشی «فیقهـ و یاسای شافیعی» ئەوەیە کە لە ڕێگەی ئاشناکردنی خوێندکاران بە بنەما، ئوسوڵ، ڕێسا و پرسە فیقهی-یاساییەکان، توانایان بۆ گونجاندنی پرسە نوێیەکان و پێداویستییە هاوچەرخەکان لەسەر بنەمای فێرکارییەکانی قورئان و فەرموودە بەرز بکاتەوە. ئەم بەشە هەوڵ دەدات بە دیدێکی زانستییانە بۆ پرسە فیقهییەکان، وێڕای بەرزکردنەوەی گیانی لێکنزیکبوونەوە و کارلێکی ئەرێنی، بەرپرسیارێتیی کۆمەڵایەتیی خۆی بەرامبەر بە کۆمەڵگە جێبەجێ بکات. بەشی فیقهی شافیعی لە زانکۆی کوردستان هەمیشە هەوڵی داوە لە ڕێگەی سازکردنی خول، کۆنفرانس، دامەزراندنی گۆڤاری زانستی-توێژینەوەیی و ئەنجامدانی توێژینەوەی کارپێکراو، دیدگایەکی زانستی لەلای خوێندکاران دروست بکات و دەرچووانی پسپۆڕ و بەتوانا بۆ وەڵامدانەوەی پێداویستییە دادوەری، پەروەردەیی و کولتوورییەکانی وڵات پێبگەیەنێت.

ئامانجەکانی بەش

• فێرکردن و پێگەیاندنی دەرچووان بە ڕوانگەیەکی زانستی و بەڵگەمەندانە.

• هەوڵدان بۆ دروستکردنی گیانی لێکنزیکبوونەوە، یەکترقبووڵکردن و دیدگای زانستی بۆ ناکۆکییە فیقهییەکان.

• بەتواناکردنی خوێندکاران لە گونجاندنی پرسە فیقهی نوێیەکان لەسەر بنەما ڕەسەنەکان.

• جێبەجێکردنی بەرپرسیارێتیی کۆمەڵایەتی و کاریگەریی کولتووری لە ڕێگەی پێگەیاندنی پسپۆڕی پابەند.

• ئەنجامدانی توێژینەوەی تیۆری، کارپێکراو و گەشەپێدەرانە بە ئامانجی چارەسەرکردنی کێشەکانی کۆمەڵگە.

• دروستکردنی پەیوەندیی زانستی لەگەڵ ناوەندە پسپۆڕییەکانی دیکە لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات.

بوارە پسپۆڕییەکان

• قۆناغی بەکالۆریۆس: فیقهـ و یاسای شافیعی

• قۆناغی ماستەر: فیقهی شافیعی

پێگەی بەش لە کۆلێژدا
بەشی فیقهـ بەهۆی ماهییەتی بنەڕەتیی خۆی و زۆریی شوێنکەوتووانی مەزهەبی شافیعی لە پارێزگای کوردستان، خاوەن گرنگییەکی تایبەتە. ئەم بەشە لە کۆلێژی زانستە مرۆڤایەتی و کۆمەڵایەتییەکاندا پەیوەندیی نێوان-زانستی لەگەڵ زۆربەی بەشەکان، بەتایبەتی یاسا، ئابووری و ڕاوێژکاریدا هەیە. بە وەرگرتنی خوێندکاری ناوخۆیی و نێودەوڵەتی لە دوو قۆناغی ئەکادیمیدا و ئەنجامدانی توێژینەوەی بەرفراوان، وەک یەکێک لە بەشە چالاک و کاریگەرەکانی زانکۆی کوردستان هەژمار دەکرێت