محمود کوشش صبا

هدف اصلی کشاورزی پایدارکاهش نهاده‌های مصرفی، افزایش چرخه داخلی عناصر‌غذایی خاک، از طریق کاهش خاک ورزی و استفاده از کودهای زیستی و آلی بجای کودهای شیمیایی در جهت افزایش عملکرد محصولات کشاورزی است. مواد شیمیایی نقش مهمی در افزایش محصولات کشاورزی دارد اما موجب به خطر افتادن سلامت انسان و محیط زیست می شود. به همین دلیل به کارگیری اصول اکولوژیک درتولید محصولات مقاوم و سالم جایگزین مواد شیمیایی در کشاورزی پایدار شده است. از همین رو آزمایشی به منظور بررسی تاثیر اسید هیومیک و قارچ مایکوریزا بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی نهال بلوط ایرانی انجام گرفت. آزمایش به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 8 تیمار و 8 تکرار به صورت گلدانی در گلخانه دانشکده کشاورزی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل عامل اول اسید هیومیک در 2 سطح (صفر، 3 گرم در لیتر) و عامل دوم قارچ مایکوریزا در 4 سطح (بدون قارچ، G.mosseae، G.versiforme و ترکیب این دو قارچ) می باشد. نتایج نشان دادند که تیمارهای آزمایشی موجب افزایش صفات مورد بررسی شدند. تلقیح مایکوریزایی سبب افزایش صفاتی همچون رنگیزه های فتوسنتزی، فتوسنتز، کربوهیدرات و برخی از شاخص های مورفولوژیکی همچون نسبت ارتفاع نهال به قطر یقه، نسبت وزن شاخساره به ریشه، تعداد برگ و وزن خشک کل می شود. قارچ مایکوریزا گونهG.mosseae بیشترین تاثیر را بر روی صفات رویشی گیاه داشت و گونه قارچی G.versiforme بر روی صفات بیوشیمیایی اثرگذارتر بوده است. کاربرد اسید هیومیک موجب افزایش صفات کلروفیل کل، وزن خشک ریشه، شاخص دیکسون و کلروفیل b شد. اما اثر برهمکنش اسید هیومیک و قارچ مایکوریزا نیز اثرات مثبتی بر روی صفات اندازه گیری شده همچون کربوهیدرات، کلروفیل کل و فتوسنتز داشته است.

افزایش تقاضا برای گل‌ها و گیاهان زینتی، صنعت گلکاری را به یکی از بخش‌های مهم کشاورزی جهت درآمدزایی و ایجاد اشتغال تبدیل کرده است. با اینحال ضایعات پس از برداشت گل‌ها به یکی از چالش‌های صنعت گلکاری تبدیل شده است. بخش عمده‌ای از گل‌های شاخه بریده طی مراحل برداشت، بسته‌بندی و حمل و نقل مرغوبیت خود را از دست داده با کیفیت نامطلوب در بازار به فروش می‌روند. در کشور ما بیش از 30% محصولات باغبانی به ارزش 5 میلیارد دلار سالانه به علت فرآوری نادرست یا عدم فرآوری از بین می‌رود. گل رز از نظر تولید و ارزش اقتصادی جایگاه اول را در بین گل‌های شاخه بریده به خود اختصاص داده است. با اینحال این گل طول عمر کوتاهی دارد و فرآیند پیری پس از جداسازی از گیاه مادری به سرعت رخ می‌دهد. از اینرو تولیدکنندگان با به کارگیری روش‌های گوناگون و استفاده از ترکیبات طبیعی و شیمیایی سعی در افزایش طول عمر گل دارند. در این میان گابا به‌عنوان یک اسیدآمینه، نقش آن در افزایش طول عمر نگهداری محصولات باغبانی ثابت شده است. از اینرو هدف این پژوهش ارزیابی اثر محلول‌پاشی گابا در بهبود طول عمر و ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی رقم جومیلیا گل رز است. برای این منظور آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی شامل فاکتور اول محلول‌پاشی گابا در سطوح 0، 5، 10، 20 و 40 میلی‌مولار و فاکتور روز شامل روزهای 3، 6، 9 و 12 بود با 3 تکرار انجام شد. آزمایش در 2 مرحله انجام شد. آزمایش اول شامل بررسی صفات فیزیولوژیکی برگ‌ها قبل از برداشت گل-ها بود و آزمایش دوم شامل بررسی صفات مورفو-فیزیولوژیکی و طول عمر گل‌ها پس از برداشت بود. در آزمایش اول، نتایج نشان داد که افزایش غلظت گابا به‌طور معنی‌داری سبب بهبود محتوای نسبی آب، پایداری غشا سلولی، کلروفیل a، b و کل، محتوای کاروتنوئید، فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز، کربوهیدرات‌های محلول، پروتئین‌های محلول و محتوای گابای درونی در برگ‌ها شد. همچنین محلول‌پاشی گابا مقدار پراکسید هیدروژن و مالون‌دی‌آلدئید در برگ‌ها کاهش داد. 40 میلی‌مولار گابا موثرترین غلظت در بهبود صفات فیزیولوژیکی در برگ‌ها بود و همچنین غلظت 5 میلی‌مولار گابا اختلاف معنی‌داری با شاهد نشان نداد. در آزمایش دوم نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر نسبی گل، قطر گل و جذب محلول گلجای در تیمار 40 میلی‌مولار گابا و در روز ششم به‌دست آمد و سپس مقدار این صفات کاهش یافتند. محتوای آب نسبی و پایداری غشا سلولی گلبرگ‌ها از روز 3 تا 12 روند کاهشی نشان دادند و تیمار گابا به‌طور معنی‌داری سبب بهبود این صفات شد. صفات مالون‌دی‌آلدئید و پراکسید هیدروژن از روز 3 تا 12 روند افزایشی نشان دادند و محلول‌پاشی گابا سبب کاهش این دو فاکتور شد. نتایج نشان داد که بیشترین فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، ظرفیت ضد اکسایشی، محتوای فنول، فلاونوئیدها و پرولین در تیمار 40 میلی‌مولار گابا و در روز نهم مشاهده شد و سپس در روز دوازدهم کاهش یافت. علاوه بر این مقدار کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌های محلول از روز 3 تا 12 روند کاهش نشان داد و تیمار گابا سبب بهبود مقدار آن‌ها شد. به‌طور کلی محلول‌پاشی گابا سبب بهبود عمر گلجای و ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی در گلبرگ‌ها شد و موثرترین غلظت در این پژوهش تیمار 40 میلی‌مولار بود.

توت‌فرنگی محصول مهم استان کردستان است که یکی از مشکلات بزرگ آن ضایعات پس از برداشت به دلیل بافت حساس آن است. به نظر می‌رسد سلنیوم به عنوان یک عنصر مغذی نقش مهمی در افزایش استحکام بافت و مقاومت به پوسیدگی دارد. به منظور برسی اثر نانو بیو سلنیوم بر ویژگی‌های رویشی، فیزیولوژیکی، عملکرد و کیفیت میوه توت‌فرنگی رقم آلبیون، به صورت طرح کاملا تصادفی با ۵ تیمار و ۳ تکرار و در گلخانه گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام گرفت. تیمارها شامل ۱ـ شاهد (آب مقطر)، ۲- مخمر Yarrowia lipolytica (سوسپانسیون)، ۳- نانو بیو سلنیوم تولید شده توسط مخمر Y. lipolytica با غلظت ۵ میلی‌گرم در لیتر، ۴- نانو بیو سلنیوم سونیکیت شده با غلظت ۵ میلی‌گرم در لیتر و ۵- سلنیت سدیم ۵ میلی‌گرم در لیتر می باشد. همچنین در زمان نگهداری از طرح فاکتوریل در قالب زمان با 5 تیمار، 3 تکرار و 5 زمان مختلف مورد آزمایش قرار گرفت. که در مرحله شروع گلدهی زمانی که بوته‌ها حدود 12 برگ داشتند محلول‌پاشی روی تمام پیکر رویشی گیاه صورت گرفت. در این آزمایش خصوصیات بیوشیمیایی (اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول کل، ویتامین ث، فنول، فلاونوئید،pH ، ظرفیت ضد اکسایشی) و مورفولوژیکی (عملکرد، تعداد گل، وزن میوه، قطر میوه، تعداد میوه) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که تیمار نانو بیو سلنیوم نسبت به سایر تیمار‌ها سبب بهبود خصوصیات رشدی توت‌فرنگی از جمله تعداد گل در بوته، تعداد میوه در بوته، عملکرد، وزن میوه در بوته و قطر میوه شد. تیمار‌های مورد استفاده روی سفتی تاثیر‌گذار بود و باعث افرایش سفتی میوه شد. تیمار نانو بیو سلنیوم نسبت به سایر تیمار‌ها سبب افزایش خصوصیات بیوشیمیایی (اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول کل، ویتامین ث، فنول، فلاونوئید،pH ، ظرفیت ضد اکسایشی) میوه شد. همین امر باعث افزایش کیفیت و حفظ کیفیت میوه توت‌فرنگی می‌شود. طبق نتایج به دست آمده در زمان انبار‌داری تیمار ۵ میلی‌گرم در لیتر نانو بیو سلنیوم توانست میزان (فنول، فلانوئید، ویتامین ث و ظرفیت ضد اکسایشی) را نسبت به شاهد در سطح بالاتری نگه دارد و همین امر به ما نشان می‌دهد تیمار نانو بیو سلنیوم تواسته است خصوصیات بیوشیمایی را حفظ کند. تیمار ۵ میلی‌گرم در لیتر نانو بیو سلنیوم اثر معنی‌داری بر میزان پوسیدگی نداشت اما بیشترین میزان پوسیدگی در شاهد مشاهد شد. طی 12 روز انبار‌مانی میزان سفتی در تیمار ۵ میلی‌گرم در لیتر سلنیت سدیم داری کمترین تغییر را نسبت به شاهد داشت، که بالا‌ترین سفتی (74/3 نیوتن) در سلنیت سدیم و کمترین میزان سفتی در شاهد (43/2 نیوتن) مشاهده شد. یعنی سلنیت سدیم طی انبار‌داری باعث حفظ سفتی شد و نرم شدن میوه را به تاخیر انداخت. نتایج نشان داد در طول 12 روز انبار‌مانی نانو بیو سلنیوم با (19/19 گرم) و شاهد با (02/36 گرم) به ترتیب کمترین و بیشترین کاهش وزن را داشته اند. به طور کلی در بین تیمار‌های مورد استفاده تیمار 5 میلی‌گرم در لیتر نانو بیو سلنیوم نسبت به سایر تیمار‌ها کارایی بهتری داشته است.

شوری از مهمترین عوامل محیطی محدود کننده تولید محصولات کشاورزی به شمار می رود. توت‌فرنگی یکی از بی-نظیرترین میوه‌های ریز مناطق معتدله است که به‌طور گسترده کشت می‌شود. این گیاه حساس به شوری می‌باشد و رشد و عملکرد آن بستگی به کیفیت آب و خاک دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر گابا و پیکروتوکسین در کاهش اثرات مخرب شوری در گیاه توت‌فرنگی رقم آلبیون انجام شد. به همین منظور آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با دو تیمار، گابا در سه سطح(0، 15 و 30 میلی‌مولار) و پیکروتوکسین در دو سطح (0 و 100 میکرومولار( تحت تنش شوری (0 و 50 میلی‌مولار) با 3 تکرار (در هر تکرار سه بوته) در شرایط کشت بدون خاک اجرا گردید. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب کاهش ویژگی‌های مورفولوژیکی گیاه شامل وزن خشک برگ، تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک طوقه، وزن خشک‌کل گیاه و ویژگی‌های فیزیولوژیکی شامل رنگدانه‌های فتوسنتزی، محتوای نسبی آب برگ،‍ پایداری غشاء سلولی و همچنین میزان عناصر نیترات، پتاسیم و کلسیم در برگ شد. علاوه بر این شاخص‌های محتوای پرولین، پراکسید هیدروژن، فعالیت آنزیم‌های ضداکسایشی، مالون‌دی‌آلدهید، پروتئین-های محلول، میزان سدیم، کلر و منیزیم در ریشه و برگ و برخی ویژگی‌های میوه از قبل سفتی، فنل، فلاونوئید، مواد جامد محلول کل، کربوهیدرات، اسیدیته کل و ظرفیت ضد اکسایشی در شرایط تنش شوری افزایش یافتند. در تنش شوری، محلول‌پاشی گابا سبب بهبود ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی مانند وزن خشک برگ، تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک طوقه، وزن خشک‌کل گیاه، رنگدانه‌های فتوسنتزی، پراکسید هیدروژن، محتوای گابا و پایداری غشاء سلول و شاخص‌های کیفی میوه شامل عملکرد، محتوای فنل و فلاونوئید، آنتوسیانین و ویتامین سی و همچنین میزان نیترات و پتاسیم در برگ شد. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی پیکروتوکسین سبب کاهش شاخص‌های رویشی، عملکرد میوه، ویتامین سی، کربوهیدرات، رنگدانه‌های فتوسنتزی، محتوای نسبی آب برگ،‍ پایداری غشاء سلولی و پروتئین‌های محلول در تنش شوری شد. علاوه بر این پیکروتوکسین سبب افزایش شاخص‌های آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، پراکسید هیدروژن، پروتئین‌های محلول و مالون‌دی‌آلدئید تحت تنش شوری شد. به‌طور کلی نتایج ما نشان داد که محلول‌پاشی 30 میلی‌مولار گابا موثرترین تیمار در کاهش اثرات مخرب شوری بود.

بخش مهمی از صنعت باغبانی مربوط به گل‌های فصلی می‌باشد و گل جعفری یکی از شاخص-ترین‌های آن‌ها می‌باشد. با توجه به اهمیت گل‌های فصلی در زیبایی فضای سبز، مدیریت تغذیه‌ای و استفاده از بستر کشت مناسب به منظور دستیابی به بیشترین میزان عملکرد و کیفیت مهم و ضروری می‌باشد. به این منظور پژوهش حاضر در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه کردستان انجام گردید. تیمارها شامل 1- آمیخته خاکی (به نسبت مساوی خاک، کود دامی و ماسه به عنوان شاهد)، 2- آمیخته خاکی دارای 10 درصد حجمی بیوچار، 3- آمیخته خاکی دارای 25 گرم زئولیت در هر کیلوگرم و 4- آمیخته خاکی دارای 10 درصد بیوچار و 25 گرم زئولیت در هر کیلوگرم بود. استفاده از بیوچار همراه با خاک زراعی سبب افزایش معنی‌دار حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم Ⅱ شد اما کاربرد زئولیت همراه با خاک به طور معنی‌داری طول، وزن تر، تورژسانس و وزن خشک ریشه، وزن تر، تورژسانس و وزن خشک ساقه، طول گل، ارتفاع بوته و حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم Ⅱ را نسبت به گیاهان شاهد افزایش داد و به طور معنی‌داری منجر به کاهش میزان کلروفیل a شد. وزن خشک گل نیز در محیط کشت خاک به تنهایی به طور معنی‌داری بیشتر بود. کاربرد ترکیبی بیوچار+زئولیت+ خاک نیز سبب افزایش معنی-دار کربوهیدرات محلول کل شد. همچنین نتایج نشان داد نوع بستر کشت تاثیر معنی‌داری بر میزان قطر و وزن تر گل، تغییر فلورسانس، کارایی کوانتومی فتوشیمیایی موثر فتوسیستم Ⅱ، کارایی کوانتومی غیرفتوشیمیایی تنظیم شده فتوسیستم Ⅱ، کارایی کوانتومی غیرفتوشیمیایی تنظیم نشده فتوسیستم Ⅱ، خاموشی غیر فتوشیمیایی، ضریب خاموشی غیر فتوشیمیایی، سرعت انتقال الکترون، کلروفیل b، کل و کاروتنوئید نداشت. به نظر می‌رسد با توجه به اینکه نوع بستر کشت تاثیر معنی-داری بر میزان کلروفیل برگ نداشته است، تاثیر معنی‌داری بر اجزای فتوسنتزی نیز نداشته است. به طور کلی در این پژوهش استفاده از ترکیب بیوچار+ زئولیت+ خاک تاثیر قابل توجهی بر میزان رشد و بهبود شرایط رشدی گیاه جعفری نداشت هرچند کاربرد زئولیت به تنهایی موثرتر از سایر محیط‌های کشت بود.

تنش خشکی یکی از عوامل مهم محیطی است که رشد، توسعه و تولید گیاه را محدود می سازد و روی کمیت و کیفیت محصول اثر منفی دارد و باعث کاهش عملکرد می شود. ایران به عنوان کشوری نیمه خشک سالانه خسارات زیادی را از کمبود آب در بخش کشاورزی متحمل می شود که عمده ترین دلیل آن گرم شدن کره ی زمین و کمبود بارندگی در چند سال اخیر است. برای کاهش تلفات آب گیاهان و جهت جلوگیری از خسارت به محصولات کشاورزی، باید راه کارهایی را ارائه کرد. ازجمله ی این راه کارها استفاده از ترکیبات زیست محرک مانند فولویک اسید است که جهت افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش های محیطی به کار می رود. فولویک اسید به عنوان یک زیست محرک که توانایی افزایش تقسیم سلولی، رشد ریشه و جذب مواد مغذی را دارد و می تواند در کاهش شرایط تنش موثر باشد. این پژوهش به منظور به کارگیری فولویک اسید در راستای کاهش اثرات تنش خشکی در توت فرنگی رقم سابرینا صورت گرفت. آزمایش در پاییز سال 1400 در گلخانه و آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه کردستان به صورت طرح فاکتوریل با دو عامل محلول پاشی با فولویک اسید در چهار سطح (0، 400، 800 و 1200 میلی گرم در لیتر) و عامل خشکی در دو سطح (شاهد و تیمار 60 درصد رطوبت حجمی خاک) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان دادند که کاربرد فولویک اسید در تنش خشکی باعث افزایش خصوصیات مورفولوژیکی ازجمله تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک برگ، طوقه و ریشه، حجم ریشه شد که به دلیل مصرف عنصر فسفر و پتاسیم بود زیرا این دو عنصر در برگ کاهش یافته بودند. کاربرد فولویک اسید علاوه بر بهبود خصوصیات مورفولوژیکی، باعث بهبود محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشاء سلولی، میزان پرولین، کربوهیدرات های میوه و برگ و فعالیت ضداکسایشی شد. میزان کلروفیل،b ، aکلروفیل کل، کاروتنوئید در طی تنش کاهش یافت اما فلورسانس محیط، عملکرد سامانه فتوسنتزی افزایش یافت.کاربرد فولویک اسید در تنش خشکی صفات کمی و کیفی میوه را تحت تاثیر قرار داد. تحت تنش خشکی، تعداد میوه و عملکرد، سفتی بافت میوه، میزان فنول، فلاونوئید، آنتوسیانین، ظرفیت ضد اکسایشی کاهش و میزان TA و TSS نیز افزایش یافت. نتایج نشان داد افزایش غلظت فولویک اسید باعث تعدیل وضعیت تنش خشکی می شود.

با توجه به ارزش غذایی میوه‌ها و سبزی‌ها، نگهداری و حفظ کیفیت و افزایش ماندگاری این محصولات از اهمیت فراوانی برخوردار است. میوه توت به دلیل سطح رطوبتی بالا، بافتی نرم و بسیار فساد پذیر دارد که موجب کاهش عمر پس از برداشت این میوه می‌گردد. بنابراین استفاده از روش‌هایی برای افزایش ماندگاری این محصول اهمیت بالایی دارد. از اهداف این پژوهش بررسی اثر ملاتونین بر عمر پس از برداشت محصول توت سفید نگهداری شده در سردخانه است. به‌همین منظور پس از انتخاب میوه‌های تازه مناسب و یکسان، محلول‌پاشی ملاتونین در پنج سطح با غلظت‌های صفر (آب مقطر به‌عنوان تیمار شاهد)، 125، 250، 500 و 1000 میکرومولار انجام شد. سپس میوه‌ها بر حسب تیمار انجام شده به 5 دسته تقسیم و در سردخانه در دمای 1 درجه سلسیوس به مدت 12 روز نگهداری شدند. نمونه‌برداری هر 4 روز یکبار بصورت تصادفی از بین میوه‌ها در روزهای 0، 4، 8 و 12 انبارمانی جهت ارزیابی و اندازه‌گیری صفات انجام گردید. بر اساس نتایج حاصل از آزمایش در طول دوره انبارمانی وزن میوه، اسید آسکوربیک، اسیدیته،pH وL* کاهش و فاکتورهای مواد جامد محلول، فنول، فلاونوئید، فعالیت آنزیم پلی فنول اکسیداز (PPO)، ظرفیت ضد اکسایشی (DPPH)، H2O2 و مالون‌دی‌آلدئید (MDA) افزایش یافت. تیمار ملاتونین میزان اسید آسکوربیک، مواد جامد محلول، فنول و فلاونوئید را افزایش داد. همچنین میزان کاهش وزن، غلظت H2O2، MDA و فعالیت آنزیم PPO را کاهش داد. یکی دیگر از روش‌های نگهداری میوه استفاده از روش‌های فرآوری از جمله خشک کردن است. خشک کردن یک روش بسیار موثر و عملی جهت حفظ میوه و کاهش تلفات پس از برداشت محصول است. آزمایش دوم با هدف اثر خشک کن خورشیدی و گرمایش اهمی در افزایش عمر پس از برداشت توت سفید صورت گرفت. تیمارهای خشک کن شامل (T0 : شاهد، T1 : مستقیم بازگشتی بدون جاذب رطوبت، T2 : غیرمستقیم بازگشتی بدون جاذب رطوبت، T3 : مستقیم بدون بازگشت و بدون جاذب رطوبت، T4 : مستقیم بازگشتی با جاذب رطوبت) بودند. بر اساس نتایج آزمایش دوم میزان فنول در تیمار مستقیم بدون بازگشت و بدون جاذب رطوبت و میزان اسیداسکوربیک در تیمارهای مستقیم بدون بازگشت و بدون جاذب رطوبت و مستقیم بازگشتی با جاذب رطوبت در مقایسه با تیمار شاهد کاهش یافت. همچنین میزان فلاونوئید در تیمارهای مستقیم بازگشتی بدون جاذب رطوبت و غیرمستقیم بازگشتی بدون جاذب رطوبت در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. بر اساس نتایج گرمایش اهمی در توت سفید، مقدار فنول و فلاونوئید در تیمارهای مختلف گرمایش اهمی به‌طور معنی‌داری در مقایسه با تیمار شاهد کاهش یافت. علاوه بر این تغییرات تیمارهای گرمایش اهمی بر DPPH اثرات متفاوتی را نشان داد. همچنین با افزایش فشار و ولتاژ در گرمایش اهمی، زمان فرآوری و انرژی مصرفی کاهش یافت. بر اساس نتایج حاصل اثرات مثبت تیمار ملاتونین در غلظت 1000 میکرومولار ملاتونین نسبت به سایر غلظت‌ها بیشتر بود. همچنین بر اساس نتایج آزمایش دوم، اثرات مثبتی از تیمارهای خشک کن خورشیدی و گرمایش اهمی بر صفات اندازه‌گیری شده مشاهده نگردید.

به منظور بررسی اثر نانوذرات سیلیس بر رشد و نمو توت فرنگی رقم کاماروسا آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارها به ترتیب شامل: 1- تیمار شاهد (0 mM nano SiO2)، 2- محلول پاشی برگی 1 mM nano SiO2، 3- محلول پاشی برگی 2 mM nano SiO2، 4- محلول پاشی برگی 3 mM nano SiO2، 5- کاربرد ریشه ای 1 mM nano SiO2، 6- کاربرد ریشه ای 2 mM nano SiO2 و 7- کاربرد ریشه ای 3 mM nano SiO2 بود. نتایج نشان داد محلول پاشی برگی با 1 میلی مولار نانوذرات سیلیس با افزایش سطح برگ های بوته، وزن خشک طوقه، حجم و وزن خشک ریشه، محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشای سلولی، کلروفیل a و کلروفیل کل، ویتامین ث، ظرفیت ضد اکسایشی، آنتوسیانین و میزان پتاسیم منجر به افزایش عملکرد شد. همچنین در همین شرایط استفاده از غلظت 2 میلی مولار منجر به افزایش وزن خشک برگ و میزان نیتروژن و فسفر شد و کاربرد 3 میلی مولار نیز میزان کاروتنوئید، اسیدیته، مواد جامد محلول و سفتی را افزایش داد. در این پژوهش کاربرد ریشه ای نانوذرات سیلیس در هر سه غلظت، میزان وزن خشک طوقه را به طور معنی داری افزایش داد. استفاده از غلظت 1 میلی مولار به صورت ریشه ای میزان پروتئین را افزایش و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز را کاهش داد. در همین شرایط استفاده از غلظت 2 میلی مولار منجر به افزایش وزن خشک ریشه، کاروتنوئید، فسفر و آنتوسیانین و کاهش فعالیت آنزیم پراکسیداز شد. همچنین نتایج داد افزودن 3 میلی مولار نانوذرات سیلیس به بستر کشت توت فرنگی منجر به افزایش کاروتنوئید، فنل و فلاونوئید شد. علاوه بر این نتایج نشان داد کاربرد نانو ذرات سیلیس تاثیر معنی داری بر تعداد طوقه و میزان کلروفیل b نداشت. در نهایت با توجه به نتایج به دست آمده و مقایسه دو روش کاربرد، تیمار نانو ذرات سیلیس در غلظت های متفاوت اثرات گوناگونی به همراه داشته است اما محلول پاشی برگی با غلظت 1 میلی-مولار را برای بهبود رشد و عملکرد این رقم موثر واقع شد.

پوسیدگی خاکستری میوه توت فرنگی به عنوان یکی از بیماری های مخرب این محصول بوده و توسط قارچ Botrytis cinerea ایجاد می گردد. هدف از اجرای این تحقیق تاثیر جدایه های مخمر موثر روی پوسیدگی میوه در شرایط in vivo، تاثیر جدایه های موثر در حفظ خواص کیفی میوه، بررسی فعالیت آنزیم های تحریک کننده ی سیستم دفاعی گیاه می باشد. در حدود 297 جدایه مخمر از اندامهای مختلف توت فرنگی جداسازی گردید. شانزده جدایه مخمر با انجام آزمون کشت متقابل که بیشترین تاثیر را در بازدارندگی از رشد پرگنه قارچ بیمارگر داشتند برای آزمایش های بعدی انتخاب گردید. آزمونهای تولید مواد خارج سلولی، ترکیبات فرار، آنزیمهای حارج سلولی، سیدروفور، اسید ایندول استیک، جیبرلین، سیانید هیدروژن و توانایی محلول سازی فسفات مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تاثیر جدایه های مخمر روی رشد پرگنه و جوانه زنی اسپور قارچ بیمارگر و پوسیدگی میوه توت فرنگی در شرایط آزمایشگاه انجام گردید. ترکیبات فرار جدایه های مخمر توسط دستگاه GC-Mass مورد ارزیابس قرار گرفت. شناسایی جدایه های مخمر بوسیله مشخصات ریخت شناسی و مولکولی بر اساس اعیی توالی بخشی از ژن 26S rDNA انجام گردید. براین ساس جنس های Metschnikowia sp.، Rhodotorula sp.، Naganishia sp.، Aureobasidium sp.، Clavispora sp.، Tetrapisispora sp.، Pseudozyma sp. و Hanseniaspora sp. شناسایی گردد. ترکیبات فرار جدایه 177 بترتیب 03/87 و 07/80 درصد از پرگنه و جوانه زنی اسپور قارچ بیمارگر جلوگیری کرد. علاوه بر این، مخمرهای انتخاب شده سبب کاهش پوسیدگی طبیعی و کاهش وزن آب میوه توت فرنگی شدند، خواص کیفی میوه توت فرنگی را حفظ و سبب افزایش آنزیمهای دفاعی در میوه توت فرنگی بر علیه قارچ بیمارگر شدند. نتایج این تحقیق نشان میدهد که مخمرها ظرفیت بالایی در کنترل این بیماری را دارند و میتوانند جایگزین مناسبس برای قارچکشهای شیمیایی باشند.

عوامل قبل از برداشت بر کیفیت محصول موثر بوده و روی ماندگاری پس از برداشت تاثیر می گذارد. تغذیه یکی از عوامل موثر بر کیفیت و ماندگاری محصولات است. عنصر سیلیس یکی از عناصر تغذیه ای مفید برای گیاه محسوب می شود. از این رو در پژوهش حاضر از این عنصر به منظور تغذیه قبل از برداشت سبزی منداب (Eruca sativa (Mill.) Thell.) و بررسی اثرات بعد از برداشت آن استفاده شد. کشت بذرها در خرداد 1400 در جعبه های (35*25*10) حاوی مخلوطی از پرلایت (50%) و کوکوپیت (50%) و در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان صورت گرفت، طوریکه در هر جعبه کشت 15 گیاه در 3 ردیف پرورش یافتند.آزمایش بصورت طرح کاملاً تصادفی در پیش از برداشت و فاکتوریل در پس از برداشت با دو عامل و در سه تکرار اجرا گردید. عامل اول سیلیس در سه سطح (0، 5 و 10 میلیمولار)، عامل دوم زمانهای نگهداری در سردخانه در چهار سطح (زمان برداشت، 4 ، 7 و 10 روز بعد از انبار) بود. اعمال تیمارهای سیلیس (سلیکات پتاسیم) به میزان (0، 5 و 10 میلی مولار) به صورت افزودن به محلول غذایی هوگلند و پس از استقرار گیاهان (ده روز بعد از کشت بذر) به صورت روزانه تا انتهای آزمایش بود. صفات وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، عملکرد کل، محتوای نیترات برگ در پیش از برداشت و صفات کاهش وزن، میزان کلروفیل و کاروتنوئید، شاخص رنگ، کربوهیدرات محلول کل، فنول کل، فلانوئید و ویثامین ث در پس از برداشت سبزی منداب اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که سیلیس (10 میلی مولار)، تاثیری بیشتری بر میزان رشد ریشه، ساقه و برگ و وزن تر و خشک آن‎ها در گیاه منداب داشت. افزایش سیلیس باعث کاهش تجمع نیترات در برگ گردید. اثر این کود بر گیاه در زمان پس از برداشت بررسی شد و مشاهده گردید که تیمار 10 میلی مولار سیلیس نسبت به تیمار 5 میلی مولار سیلیس و همچنین شاهد تاثیر مثبتی داشت. منداب تیمار شده با سیلیس در مدت زمان 0، 4، 7 و 10 روز در 4 درجه سلسیوس نگهداری شده و مشاهده شد که کربوهیدرات محلول، میزان کلروفیل، وزن، ویتامین ث و سایر فاکتورهای اندازه گیری شده که فاکتورهای بازارپسندی محصول هستند در کاربرد این کود به خوبی در طول دوره انبارمانی حفظ شدند. به طور کلی استفاده از کودهای سیلیس به عنوان تغذیه قبل از برداشت، قابلیت استفاده در افزایش ماندگاری پس از برداشت منداب را دارد.

نسترن وحشی به عنوان یکی از گونه های بومی تیره وردسانان دارای اهمیت زینتی، باغبانی و دارویی می باشد. این مطالعه در قالب سه آزمایش جداگانه انجام شد. در آزمایش اول با جمع آوری میوه نسترن وحشی در آبان ماه سال 1399 از کوه آبیدر، ترکیبات شیمیایی گوشت میوه به صورت تازه و نیز پس از خشک کردن با روش ترکیبی مایکروویو– خلاء ارزیابی شد. در این آزمایش از روش سطح پاسخ (RSM) براساس طرح مرکب مرکزی به منظور بررسی اثرات دو متغیر مستقل توان مایکروویو در سطوح (200، 400 و 600 وات) و فشار خلاء (10، 55 و 100 پاسکال) بر میزان متغیرهای وابسته ی زمان خشک شدن، میزان اسید آسکوربیک، فنول کل، ظرفیت ضد اکسایشی، درصد بازجذب آب، مصرف انرژی و راندمان انرژی در 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش توان مایکروویو زمان خشک شدن کاهش یافت و با کاهش دو پارامتر توان خروجی و فشار خلاء، میزان تخریب اسید آسکوربیک روند کاهشی داشت. با افزایش توان خروجی و کاهش فشار خلاء از میزان تخریب فنول کل کاسته شد. همچنین کاهش فشار خلاء، تاثیر معنی داری در جلوگیری از کاهش فعالیت ضد اکسایشی دارد. اما اثرات متغیرهای مستقل توان مایکروویو و فشار خلاء، بر پارامترهای میزان بازجذب آب، مصرف انرژی و راندمان انرژی تاثیر معنی داری نداشت. شرایط بهینه برای خشک کردن با این روش، توان مایکروویو 400 وات و فشار خلاء 10 پاسکال به دست آمد. آزمایش دوم که در قالب طرح کاملا تصادفی با 9 تیمار انجام شد، اثر خراش دهی (با آب داغ) در دو زمان 30 و 60 دقیقه و مدت زمان های مختلف (30، 60 و 90 روز) چینه سرمایی بر میزان درصد جوانه زنی بذر آن، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان جوانه زنی بذر نسترن وحشی خیلی پایین است و بالاترین درصد جوانه زنی (6 درصد) مربوط به تیمار آب داغ 60 دقیقه و چینه سرمایی 90 روز بود. آزمایش سوم باز در قالب طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار انجام شد و در آن، اثر روش خراش-دهی با اسید سولفوریک و خیساندن بذر در مواد شیمایی (نیترات پتاسیم و اسید جیبرلیک) و مدت زمان های مختلف چینه سرمایی بر میزان درصد جوانه زنی بذر این گونه انجام شد.

سبزیجات بهاری به دلیل امکان ایجاد تنوع غذائی مناسب، محتوای بالای فیبر غذائی مناسب و تسهیل دفع و ممانعت از جذب سموم موجود در دیگر مواد غذائی، محتوای کم انرژی و وجود املاح و ویتامین-ها، از نظر تغذیه ای بسیار مفید هستند. در این خصوص گروهی از سبزیجات هستند که به صورت طبیعی در برخی مناطق و به خصوص مناطق کوهستانی رویش پیدا می‌کنند که به سبزی‌های کوهی معروف هستند. خانواده آراسه یا شیپوری دارای 118 جنس و 3800 گونه می‌باشد. یکی از گیاهان خانواده آراسه گونه Arum conophalloides Kotschy ex Schott می‌باشد که در فصل بهار به عنوان یک سبزی به صورت پخته در انوع غذاهای محلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با هدف شناسایی اجزای اسانس گیاه کارده و تاثیر موقعیت جغرافیایی بر ترکیبات اسانس این گیاه تعداد 17 گیاه از هر جمعیت از 6 منطقه جغرافیایی در استان‌های کردستان و کرمانشاه شامل سنندج، چهارزبر، پاوه، روانسر، کرند و مریوان در فروردین و اردیبهشت ماه سال 1399 جمع‌آوری و با استفاده از GC-MS ترکیبات موجود در اسانس این گیاهان شناسایی شد. نوع آزمایش طرح کاملا"تصادفی در 3 تکرارانجام شد.بر اساس نتایج، در اسانس گیاه کارده جمعیت چهارزبر39 ترکیب (54/95%)، در اسانس جمعیت کرند غرب 48 ترکیب (65/96 %)، در اسانس جمعیت پاوه 37 ترکیب (60/94 %)، در اسانس جمعیت روانسر 24 ترکیب (77/98 %)، در اسانس جمعیت سنندج (کرجو) 54ترکیب (22/97 %) و در اسانس جمعیت مریوان 40 ترکیب (05/ 95%) بدست آمد. در جمعیت منطقه چهارزبر ترکیبات Borneol با 3/23%، 1,6-Octadien-3-ol, 3,7-dimethyl با 4/21%، Eucalyptol با 29/20%، Decane با 80/5%، بیشترین درصد ترکیبات را داشتند، درحالی که در جمعیت کرند غرب Borneol با 08/19%، 1,6-Octadien-3-ol, 3,7-dimethyl با 18/17%، Eucalyptol با 98/16% و Decane با 23/5%، بیشترین درصد ترکیبات و در جمعیت مریوان Borneol با 92/17%، 1,6-Octadien-3-ol, 3,7-dimethyl با 01/16%، Eucalyptol با 31/13% و Decane با 47/10% بیشترین درصد ترکیبات و در جمعیت پاوه Borneol با 29/23%، Eucalyptol با 78/22%، 1,6-Octadien-3-ol, 3,7-dimethyl- با 47/22% و Decane با 36/3% بیشترین درصد ترکیبات و در جمعیت روانسر Decane با 46/16%، Borneol با 50/15%، 1,6-Octadien-3-ol, 3,7-dimethyl- با 72/14% و Eucalyptol با 24/14% بیشترین درصد ترکیبات و در جمعیت سنندج Borneol با 74/15%، 1,6-Octadien-3-ol, 3,7-dimethyl- با 24/14%، Eucalyptol با 22/13% و Decane با 44/10% بیشترین درصد ترکیبات را داشتند. بر این اساس نتایج پژوهش حاضر اثرگذاری معنی‌دار شرایط رویشگاه را بر نوع و درصد اجزای اسانس گیاه کارده نشان داد.

فرآورده های گیاهی از دیر باز از نظر خوراکی، دارویی و اقتصادی مورد استفاده بشر بوده است، به گونه ای که خانوارهای روستایی بخشی از نیاز های خوراکی و معیشتی خود را از طریق بهره برداری از گیاهان مرتعی مرتفع می کنند. سبزی های خوراکی که در بهار می رویند به دلیل خواص بی شمار خود به عنوان داروی طبیعی شناخته شده اند و مردم از گذشته های دور مصرف این گیاهان را یک ضرورت دانسته و ا ز این گیاهان در بهار استفاده می کنند. گیاهان بومی، فصلی هستند و استفاده از آن ها در سایر فصول و یا استفاده در صنایع، نیازمند نگهداری است. بر همین اساس تاثیر مدت زمان انبارمانی روی ترکیبات چهار خودرو و بومی استان کردستان شامل گیاه شنگ، تره کوهی، شیرمرغ چتری و والک مطالعه گردید. زمان های انبارمانی شامل روزهای صفر، 25، 30، 35، 40، 45 و50 بوده که در قالب آزمایش فاکتوریل با دو عامل نوع سبزی و مدت نگه داری با 3 تکرار اجرا گردید. در این آزمایش مدت انبارمانی به دلیل تبخیر سطحی وزن نمونه ها در طی مدت زمان 50 روز انبارمانی کاهش یافت. بیشترین کاهش فنول کل در پیاز کنیوال بود که در 50 روز انبارمانی مشاهده شد این کاهش به 45 میلی گرم گالیک اسید در 100 گرم عصاره رسید. بیشترین مقدار فنول در گیاه شنگ در زمان صفر انبارمانی 124 میلی گرم گالیک اسید در 100 گرم عصاره بود که با افزایش مدت انبارمانی به 105 کاهش یافت. مقدار فنول پیاز کنیوال تحت تاثیر مدت انبارمانی از 80 میلی‎گرم گالیک اسید در 100 گرم عصاره عصاره 40 در 35 روز انبارمانی کاهش یافت. ویتامین ث تنها در پیاز گیلاخه کاهش یافت. رنگیزه های فتوسنتزی نیز تحت تاثیر مدت انبارمانی کاهش یافت. میزان اسانس به طور چشم گیری تحت تاثیر مدت انبارمانی قرار نگرفت اما ترکیبات اسانس در طی مدت انبارمانی تغییر داشت.

میوه ی توت فرنگی یکی از محصولات با ارزش کشاورزی است. کپک خاکستری ناشی از قارچ Botrytis cinerea، یکی از بیماری های مخرب و شایع این محصول بوده، که سبب کاهش میزان کمیت و کیفیت آن می گردد. پژوهش حاضر در قالب 4 آزمایش جداگانه و در راستای هم، تحت شرایط آزمایشگاه، گلخانه و انبار انجام گردید. در آزمایش اول، اثرات ضد قارچی سویه ی بومی مخمر آبزی Yarrowia lipolytica MBC25 (شماره دسترسی در بانک اطلاعات ژنی MH174091) بر عامل بیماری کپک خاکستری در شرایط آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد، که این سویه، توانایی تولید آنزیم های پروتئاز، لیپاز و کیتیناز را دارد. همچنین دراین سویه، توانایی تولید سیدروفور، محلول سازی فسفات و تولید هورمون های جیبرلین و اکسین مشاهده گردید. این سویه سبب بازدارندگی و کاهش معنی دار رشد پرگنه ی بیمارگر در آزمون کشت متقابل و متابولیت های فرار گردید؛ ولی این بازدارندگی در آزمون متابولیت های فرار بیشتر از آزمون کشت متقابل بود. در ارزیابی میزان شدت بیماری کپک خاکستری، روی میوه ی توت فرنگی، در حضور سویه ی مخمری، با دو روش متابولیت های فرار و غوطه وری در سوسپانسیون سلولی مشخص شد، که هر دو روش به طور معنی داری شدت بیماری را در مقایسه با تیمار شاهد کاهش دادند؛ با این حال در این ارزیابی نیز، کاهش شدت بیماری در روش متابولیت های فرار بیشتر از روش غوطه وری در سوسپانسیون سلولی محاسبه گردید. در آزمایش دوم، توان زیست مهاری غلظت های (CFU/mL 108 و 107 ،106 ،105) از سوسپانسیون مخمر در برابر عامل بیماری کپک خاکستری توت فرنگی درشرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد، که غلظت CFU/mL 108 مخمر، بیشترین اثر را در مهار بیماری کپک خاکستری در مقایسه با غلظت های پایین تر نشان داد. در آزمایش سوم، توانایی سویه ی مخمری در کاهش بروز و مهار بیماری کپک خاکستری توت فرنگی، رقم کاماروسا و مقایسه ی آن با قارچ کش سوئیچ در شرایط گلخانه و انبار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد، که این سویه، توانایی کاهش بروز و مهار بیماری کپک خاکستری توت فرنگی را در طی مراحل پیش و پس از برداشت دارد. به گونه ای که غلظت CFU/mL108 آن قادر به مهار 5/80 درصدی بیماری کپک خاکستری در مرحله ی پیش از برداشت بود، که اثربخشی آن از لحاظ آماری هم سطح قارچ کش شیمیایی سوئیچ بود. در مرحله ی پس از برداشت، این سویه به طور معنی داری برتر از قارچ کش شیمیایی سوئیچ عمل کرد. در این پژوهش یک رابطه ی معکوس بین افزایش جمعیت مخمر و کاهش بروز و شدت بیماری مشاهده گردید. در آزمایش چهارم، اثر کاربرد پیش ازبرداشت دو غلظت mL CFU/ 108 و 107 مخمر آبزی Y lipolytica و قارچ کش شیمیایی سوئیچ، بر عمر قفسه ای (20 درجه ی سلسیوس) و انباری (4 درجه ی سلسیوس) میوه ی توت فرنگی رقم کاماروسا به ترتیب، به مدت 6 و 18 روز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد، که کاربرد پیش از برداشت مخمر در غلظت CF/mL 108، سبب کاهش معنی دار بار میکروبی و پوسیدگی های ظاهری در هر دو دما شد. همچنین سبب حفظ مطلوب شاخص های کیفی و حسی میوه گردید. نتایج کلی این پژوهش بیانگر آن است، که کاربرد پیش از برداشت سویه ی مخمری مورد استفاده در این پژوهش، می تواند جایگزین امیدوارکننده ایی برای قارچ کش های شیمیایی باشد و سبب افزایش عمر انباری توت فرنگی گردد.

توت فرنگی میوه فساد پذیر بوده و قارچ کپک خاکستری یکی از عوامل کاهش طول دوره نگهداری این محصول است. بدلیل محدودیت های استفاده از سموم شیمیایی، جهت کنترل این قارچ و حفظ کیفیت و افزایش طول دوره نگهداری، بکارگیری روش های ایمن مانند استفاده از اسانس ها، ضروری به نظر می رسد. همچنین فراریت بالای اسانس و ایجاد تغییرات حسی در محصولات کشاورزی استفاده مستقیم آنها را برای این منظور دچار چالش کرده است. این پژوهش در راستای افزایش ماندگاری میوه توت فرنگی با استفاده از اسانس های طبیعی بدین شکل طراحی شده است: در اولین آزمایش اثر نانوامولسیون تیمول، از اجزاء اصلی گیاه آویشن (Thymus vulgaris) ، با غلظت 5 گرم در لیتر، به تنهایی و نیز در ترکیب با زیست پلیمرهای کیتوزان و کربوکسی متیل سلولز روی قارچ Botrytis cinerea بررسی شد که تمامی تیمارها در مقایسه با شاهد آلوده، رشد قارچ را به طور موثری کاهش دادند. در این میان تیمارهای ترکیبی بیشترین میزان بازدارندگی را نشان دادند. دومین آزمایش جهت بررسی تغییرات کیفی و تلفات پس از برداشت میوه های توت فرنگی پوشش داده شده با نانوامولسیون تیمول و نانوامولسیون تیمول در ترکیب با زیست پلیمرهای کیتوزان و کربوکسی متیل سلولز در دمای 4 درجه سلسیوس انجام شد (نانوامولسیون تیمول 5/0 درصد+کیتوزان 5/0 درصد، نانوامولسیون تیمول 5/0 درصد+کربوکسی متیل سلولز 5/0 درصد، نانوامولسیون تیمول 5/0 درصد+ کیتوزان 5/0 درصد+کربوکسی متیل سلولز 5/0 درصد). بررسی نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد بکارگیری تیمارهای مورد مطالعه بر شاخص های فیزیکوشیمیایی و بیوشیمیایی میوه توت فرنگی طی دوره پس از برداشت، اثر مثبت روی حفظ سفتی میوه، جلوگیری از کاهش وزن، فنول کل، فعالیت ضد اکسایشی کل، کاهش بار میکروبی و نیز کاهش شاخص پوسیدگی دارند. محتوای آنتوسیانین کل نیز در میوه های تیمار شده با نانو-امولسیون تیمول 5/0 درصد+ CMC 5/0 درصد و نانو امولسیون تیمول 5/0 درصد+کیتوزان 5/0 درصد به طور معنی داری افزایش یافت. همچنین بیشترین میزان پتانسیل ضد اکسایشی کل، کمترین مبزان کاهش وزن، کمترین میزان رشد میکروارگانیسم ها و کمترین میزان شاخص پوسیدگی در میوه های پوشش داده شده با تیمار نانوامولسیون تیمول+کیتوزان 5/0 درصد+ کربوکسی متیل سلولز 5/0 درصد مشاهده شد. بنابراین این تیمار می تواند به عنوان پوشش مناسبی جهت حفظ کیفیت و کاهش ضایعات پس از برداشت میوه توت فرنگی پیشنهاد شود.

در این پژوهش اثر نیتریک اکسید و سالیسیلیک اسید بر باززایی و پرآوری گلابی پایه Pyrodwarf در شرایط درون شیشه ای مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق از یک آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تکرار استفاده شد. فاکتورها شامل سدیم نیتروپروساید (SNP) آزاد کننده NO در پنج سطح تیماری 0، 10، 20، 40 و 60 میکرو مولار و SA در سه سطح تیماری 0، 01/0، 05/0 میلی مولار بر روی برخی صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی مورد بررسی قرار گرفتند. صفات، طول نوشاخه، تعداد نوشاخه، وزن تر کل و وزن خشک کل، 2 ماه پس از کشت مورد برسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، غلظت 10 میکرومولار SNP و غلظت 05/0 میلی مولار SA در گلابی پایه Pyrodwarf بهترین نتایج را در پرآوری ریزنمونه ها داشت. بیشترین طول شاخساره مربوط به تیمار شاهد و تیمار 01/0 میلی مولار SA همراه60 میکرو مولار SNP بود. غلظت10 میکرومولار SNP باعث افزایش وزن تر کل و وزن خشک کل ریزنمونه ها شد. غلظت 10 میکرومولار SNP باعث افزایش مقدار فنول کل، فلاونوئید و پرولین شد. همچنین ترکیب همزمان 01/0 میلی مولار SA و 40 میکرومولار SNP مقدار فنول کل و پروتئین های محلول کل را افزایش داد.کاربرد همزمان 01/0 میلی مولار SA و 40 میکرومولار SNP باعث افزایش محتوای کارتنوئید شد. همچنین کاربرد همزمان 05/0 میلی مولار SA و40 میکرومولار SNP باعث افزایش محتوای کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل شد. تیمار های مورد استفاده در این آزمایش تاثیری بر ریشه زایی ریزنمونه ها نداشت.

پرورش توت فرنگی یکی از با ارزش ترین کشت ها برای کشاورزان در غرب کشور می-باشد. توت فرنگی میوه ای است که به سرعت فاسد می گردد و انبارداری آن به ندرت صورت می گیرد بنابراین مسائل بازاریابی، اهمیت بررسی راه های مناسب افزایش عمر انباری این محصول تجملی را طلب می کند. در همین راستا تحقیقی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با دو عامل بسته بندی فعال (هشت سطح) و زمان های مختلف نگهداری (شش سطح شامل روزهای صفر، 4، 8، 12، 16 و 20 روز نگهداری) با 3 تکرار روی توت فرنگی رقم پاروس انجام گرفت. تیمارها شامل پوشش پلی اتیلنی با نانو ذرات رس 1 درصد، پوشش پلی اتیلنی با نانو ذرات رس 3 درصد، پوشش پلی اتیلنی با نانو ذرات اکسید روی 1 درصد، پوشش پلی اتیلنی با نانو ذرات اکسید روی 3 درصد، پوشش پلی اتیلنی با نانو ذرات رس 1 درصد + نانو ذرات اکسید روی 1 درصد، پوشش پلی اتیلنی با نانو ذرات رس 1 درصد + نانو ذرات اکسید روی 3 درصد، پوشش پلی اتیلنی با نانو ذرات رس 3 درصد + نانو ذرات اکسید روی 1 درصد، پوشش پلی اتیلنی با نانو ذرات رس 3 درصد + نانو ذرات اکسید روی 3 درصد و پوشش پلی اتیلن معمولی بود. نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد، افزایش زمان نگهداری سبب افزایش درصد کاهش وزن میوه، سفتی بافت میوه و افزایش شاخص پوسیدگی می گردد، که بالاترین درصد کاهش وزن میوه و سفتی بافت میوه در بسته بندی شده با پوشش پلی اتیلن معمولی و کمترین آن در میوه های بسته بندی شده با پوشش های پلی اتیلن حاوی نانو ذرات روی و رس مشاهده شد. شاخص های رنگ از قبیل L*، a*، b* و کروما میوه توت فرنگی طی نگهداری کاهش یافت و بالاترین شاخص های رنگ در تیمار اکسید روی 1 درصد مشاهده گردید. رنگدانه های فتوسنتزی شامل محتوای کلروفیل a و b روند افزایشی و غلظت آنتوسیانین طی روزهای نگهداری روند کاهشی داشتند. مواد جامد محلول و ویتامین C طی روزهای نگهداری روندی کاهشی داشتند، اما فنول کل و فلاونوئید کل روند صعودی و به تبع فعالیت ضداکسایشی کل بالاتری داشتند. نتایج این مطالعه نشان داد به-کارگیری نانوذرات فعال می تواند مفید واقع گردد.

میوه گیاه توت فرنگی بدلیل طعم و رایحه منحصر بفرد و ارزش غذایی خاص بسیار مورد علاقه مصرف کنندگان می باشد. این میوه همچنین غنی از آهن، ویتامین C و سایر ترکیبات زیستی فعال از جمله آنتوسیانین ها است که رنگدانه های طبیعی و دارای خواص مفید برای سلامت انسان هستند. نور یکی از مهم ترین عوامل در تجمع و تولید آنتوسیانین ها است همچنین میوه بد رنگ و بی کیفیت یکی از نتایج کشت توت فرنگی در شرایط نوری نامناسب است. در نتیجه بنظر می رسد تکمیل شرایط نوری توسط تولید کنندگان می تواند در تولید میوه مناسب و با کیفیت موثر باشد. نورهای آبی و سرخ بطور کل دارای اثرات قوی بر رشد و متابولیسم گیاهان هستند. در این تحقیق ما اثر دو شدت متفاوت نور فرابنفش شامل 2 و 4 کیلو ژول بر ژن های دخیل در مسیر بیوسنتز آنتوسیانین ها را روی سه سطح متفاوت رسیدگی میوه شامل میوه با رسیدگی 25%، 50% و 75% مورد بررسی قرار داد یم. در نهایت بیان ژن های ANS، ANR و UFGT در میوه های تیمار شده و شاهد بعد از پرتودهی و همچنین در 3 و 6 روز پس از پرتودهی توسط PCR نیمه کمی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از تاثیر مثب تیمارهای یاد شده بر بیان دو ژن UFGT و ANS بود. این در حالی بود که این تاثیر برای بیان ژن ANR بصورت عکس مشاهده شد. بطوریکه بیان ژن ANR تحت تاثیر تیمار با اشعه ماورابتفش نسبت به شاهد کاهش یافت. نتایج همچنین حاکی از تفاوت معنادار بیان هر 3 ژن مورد بررسی در رسیدگی های مختلف در حالت های شاهد و تیمار بود. تیمار با اشعه UV باعث افزایش یا کاهش الگوی بیان ژن ها شده بود و تاثیری در تغییر الگوی بیان نداشت. بنظر می رسد تاثیر تیمار UV روی افزایش بیان ژن ANS یک تاثیر غیر مستقیم و تاخیری بود بطوری که ابتدا شاهد کاهش بیان ژن مذبور در روز سوم پس از تیمار و افزایش بیان ژن ANS در روز ششم پس از تیمار بودیم.

رسیدگی گوجه فرنگی یکی از مهم ترین عوامل مرتبط با کیفیت آن به شمار می رود. با توجه به افزایش روزافزون مصرف این محصول در جهان و با توسعه فناوری های جدید، نیاز به گسترش روش های غیرمخرب جهت تعیین عوامل موثر بر کیفیت میوه گوجه فرنگی وجود دارد. از این رو هدف از انجام این پژوهش، طراحی یک نرم افزار هوشمند بر روی تلفن های همراه جهت استفاده بر خط پیش بینی شاخص های مرتبط با کیفیت و تعیین مراحل رسیدگی گوجه فرنگی می باشد. در این پژوهش از روش نوین تصویربرداری تماسی همراه با نور لیزر در طول موج های ناحیه مرئی طیف الکترومغناطیس (532 و 650 نانومتر)، طول موج های فروسرخ نزدیک (780 و 850 نانومتر) و نور سفید (ناحیه 400 تا 700 نانومتر) استفاده شد. 220 نمونه گوجه فرنگی در شش مرحله رسیدگی برداشت شد. مولفه های رنگی L*a*b*، الاستیسیته، محتوای رطوبتی، کلروفیل، کاروتنوئید، لیکوپن، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA) و مواد جامد محلول (TSS) به عنوان شاخص های مرتبط با کیفیت گوجه فرنگی در نظر گرفته شدند. پس از انتخاب ویژگی های برتر با روش رگرسیون گام به گام، از الگوریتم های شبکه عصبی مصنوعی جهت پیش بینی شاخص های کیفی و طبقه بندی تصاویر تماسی استفاده شد. شاخص a* با ضریب همبستگی 97/0 و شاخص های b* و محتوای رطوبتی با ضریب همبستگی 37/0، به ترتیب بیشترین و کم ترین میزان همبستگی را با مراحل رسیدگی داشتند. پیش بینی پارامترهای a*، TA و TSS با استفاده از نور سفید، کاروتنوئید با طول موج 650 نانومتر، L*، الاستیسیته و لیکوپن با ترکیب طول موج های 532 و 650 نانومتر و کلروفیل با ترکیب طول موج های 650 و 780 نانومتر دارای عملکرد بهتری بودند. در طول موج های ذکر شده، مقدار ضریب همبستگی در مرحله آزمون پیش بینی a* با ساختار 1-4-4 برابر 97/0 و برای لیکوپن با ساختار 1-5-13 برابر 95/0 بدست آمد. میزان این شاخص برای شاخص های کلروفیل و کاروتنوئید به ترتیب 78/0 و 74/0 و برای سایر شاخص های کیفی نیز بالاتر از 80/0 بودند. مدل طبقه بند شبکه عصبی مصنوعی در نور سفید با ساختار 7-12-5 قادر به تفکیک مراحل رسیدگی با بالاترین میزان صحت کل به میزان 57/78% بود. در نهایت، برنامه کاربردی به نام TomatoScan برای تلفن های هوشمند اندروید توسعه داده شد. نتایج حاصل از ارزیابی برنامه TomatoScan تقریباً مشابه نتایج بدست آمده در مرحله آزمون مدل های شکبه عصبی با استفاده از نرم افزار متلب بود.

موسیر از سبزی های سوخ دار چندساله و یکی از مهم ترین گونه های جنس آلیوم در ایران می باشد. این محصول ارزشمند ماندگاری پس از برداشت کمی دارد که یکی از دلایل آن نداشتن پوست مشخص است. تیمار التیام دهی می تواند در توسعه پوست رویی و افزایش ماندگاری موثر باشد و یکی دیگر از روش های نگه داری آن استفاده از خشک کن می باشد. بدین منظور پژوهشی در دو آزمایش جداگانه انجام شد. در مطالعه اول اثراهای تیمار التیام دهی در آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل تیمار التیام دهی و زمان نمونه برداری (در 8 زمان) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی شد. تیمارها شامل: گروه اول شاهد، گروه دوم تیمار التیام دهی با آفتاب، گروه سوم التیام دهی با دمای ºC 40 و گروه چهارم التیام دهی با دمای ºC 50 بود. در آزمایش دوم اثراهای تیمارهای مختلف خشک کردن در قالب طرح کاملا تصادفی با 16 تیمار مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ورقه های موسیر با ضخامت 2 میلی متر به صورت یکنواخت تهیه شد. تیمارها شامل: آفتاب خشک، مایکروویو با توان ثابت (MVFP) یا متغیر در سه سطح 200، 300 و 400 وات، مادون قرمز با توان ثابت (IRFP) یا متغیر در سه سطح 400، 500 و 600 وات، MVFP + IRFP با توان به ترتیب 200 و 400 وات، MVFP + IRFP با توان به ترتیب 300 و 500 وات و MVFP + IRFP با توان به ترتیب 400 و 600 وات بود. نتایج آزمایش اول نشان داد نمونه های تیمار آفتاب بعد از یک ماه از بین رفت و قابلیت نگه داری نداشت. کم ترین میزان پوسیدگی در تیمار التیام دهی ºC 40 و بیش ترین مقدار در تیمار شاهد مشاهده شد. بیش ترین میزان جوانه زنی در تیمار شاهد از ماه چهارم نگه داری مشاهده شد در حالی که در تیمار التیام دهی ºC 50 جوانه زنی تا ماه ششم نگه داری مشاهده نشد. پس از 6 ماه نگه داری موسیر در انبار، مقادیر اسید پیروویک، فنول کل و سفتی بافت افزایش یافت. تغییرات رنگ تیمار التیام دهی ºC50 از سایر تیمارها بیشتر بود. نتایج آزمایش دوم نشان داد که تیمارهای مورد استفاده اثرهای متفاوتی بر میزان ترکیبات موسیر از جمله میزان اسید پیروویک، فنول، تغییرات رنگ و میزان بازجذبی داشته اند. به طوری که بیش ترین تغییرات رنگ، شاخص درصد بازجذبی در حالت مایکروویو توان متغیر 300 و 400 وات و نیز مادون قرمز توان ثابت 500 و 600 وات مشاهده گردید. کم ترین مقدار زمان خشک کردن برای تیمار مایکروویو توان ثابت 400 وات و بیش ترین مقدار آن برای تیمار آفتاب بود. بیش ترین و کم ترین مقدار فنول در تیمار مادون قرمز با توان ثابت و تیمار مایکروویو توان متغیر بود. مقدار اسید پیروویک در حالت مادون قرمز توان ثابت از مایکروویو توان ثابت و متغیر بیشتر بود.

میوه توت فرنگی به دلیل حساسیت بالا به عوامل قارچی عمر پس از برداشت کوتاهی دارد. بیماری پوسیدگی کپک خاکستری ناشی از قارچ Botrytis cinerea یکی از بیماری های مهم توت فرنگی است. به دلیل محدودیت کاربرد سموم شیمیایی، استفاده از روش های ایمن همانند کاربرد اسانس های گیاهی جهت کنترل پوسیدگی و حفظ کیفیت میوه توت فرنگی طی دوره ی پس از برداشت امری ضروری است. بدین منظور سه آزمایش مکمل انجام گردید. آزمایش اول جهت تعیین غلظت بیشینه بازدارندگی اسانس آویشن باغی، بابونه، بنه و پونه از رشد قارچ B. cinerea روی محیط کشت PDA انجام گرفت. آزمایش دوم به منظور بررسی اثر اسانس های آویشن باغی، پونه و نانو امولسیون آن ها در غلظت های 210، 1000، 5000 و ppm 10000 در کنترلB. cinerea روی میوه ی توت فرنگی استریل به روش تماسی انجام گرفت. آزمایش سوم به منظور بررسی تغییرات کیفی و ضایعات پس از برداشت میوه توت فرنگی پوشش داده شده با اسانس های گیاهی یا نانو امولسیون اسانس های آویشن باغی و پونه، پوشش کربوکسی متیل سلولز یا ترکیب آن ها در دمای 4 درجه سلسیوس انجام گردید. نتایج آزمایش اول نشان داد که اسانس های آویشن باغی و پونه با حداقل غلظت بازدارندگی کامل برابرppm 210 بیشترین فعالیت ضد قارچی را نشان داده در حالی که اسانس بابونه در غلظت ppm 9000 و اسانس بنه در غلظت ppm 15000، بازدارندگی کامل نشان دادند. اسانس های آویشن باغی و پونه به دلیل قدرت بازدارندگی بیشتر جهت تهیه نانو-امولسیون در آزمایش های بعدی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج آزمایش دوم نشان داد که تاثیر نانو امولسیون اسانس ها در کنترل کپک خاکستری بیشتر از اسانس ها بود و در مورد اسانس ها با افزایش غلظت آن ها، به دلیل آسیب سطح میوه پوسیدگی افزایش یافت. در این آزمایش از بین نانو امولسیون اسانس ها غلظت ppm 5000 جهت انجام بخش بعدی پژوهش استفاده گردید. نتایج آزمایش سوم نشان داد که نانو امولسیون اسانس نقش موثری در حفظ ویژگی های فیزیکو شیمیایی میوه توت فرنگی طی دوره پس از برداشت دارد. به طوری که در پایان دوره انبارداری میوه های تیمار شده با نانو امولسیون اسانس آویشن باغی و پونه 5/0 درصد در مقایسه با سایر تیمارها درصد کاهش وزن، بار میکروبی و شاخص پوسیدگی کمتری نشان دادند، همچنین دارای سفتی بافت، فنول کل، ویتامین ث و فعالیت ضد اکسایشی بیشتری بودند و توصیه می شود از آن ها به عنوان قارچ کش های طبیعی جهت حفظ کیفیت و کاهش ضایعات پس از برداشت میوه توت فرنگی به صورت تجاری تولید و به کار برده شود.

جام زرین پاییزه (Sternbergia lutea) یکی از گیاهان سوخوار ارزشمند اندمیک ایران است که محاسن زیادی برای زینتی شدن دارد. درک مکانسیم های اثرگذار بر خواب این گیاه جهت کشت در فضای سبز و تجاری سازی آن امری ضروری است. بنابراین این پژوهش در 3 آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. آزمایش اول دارای 2 فاکتور زمان نمونه برداری در 5 سطح (ماه های خرداد تا مهر) و نوع بافت سوخ در 4 سطح (فلس های بیرونی، درونی، صفحه پایگاهی و جوانه) بود که در آن ویژگی های بیوشیمایی ارزیابی شد. آزمایش دوم دارای فاکتورهای زمان نمونه برداری در3 سطح [ماه های خرداد (ورود به خفتگی)، تیر (در حین خفتگی) و مهر (خروج از خفتگی و گلدهی)] و نوع بافت سوخ در 4 سطح (مشابه آزمایش قبلی) بود که در آن وضعیت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن روی بررسی شد. همچنین آزمایش سوم دارای 2 فاکتور زمان نمونه برداری در2 سطح (خرداد و مهر) و نوع بافت گیاه در 2 سطح (برگ و ریشه) بود که در آن ویژگی های بیوشیمایی و وضعیت عناصر اندازه گیری شد. در هر 3 آزمایش تعداد 5 تکرار و برای هر تکرار 5 سوخ یا بوته گیاه در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش اول نشان داد که در زمان خواب مقدار پروتئین های محلول کل، پرولین، فنول،SOD و H2O2 افزایش یافت اما در زمان گلدهی این افزایش مربوط به کربوهیدرات های محلول کل، MDA و POD بود. در آزمایش دوم بیشترین مقادیر نیتروژن در جوانه و صفحه پایگاهی سوخ هایی مشاهده شد که در حال ورود به دوره خواب بودند. همچنین بیشترین مقدار فسفر و پتاسیم به ترتیب در جوانه و فلس درونی در زمان خواب به دست آمد. در آزمایش سوم نیز در زمان گلدهی و در برگ و ریشه کربوهیدرات های محلول کل، پروتئین های محلول کل و فنول افزایش یافتند درحالی که مقدار پرولین، SOD،POD ، MDA،H2O2 ، نیتروژن، فسفر و روی کاهش یافتند. همچنین مقدار پتاسیم در برگ افزایش، اما در ریشه کاهش یافت. از نتایج این پژوهش می توان برای رفع خواب و نیز مدیریت خواب در سوخ های جام زرین پاییزه استفاده کرد.

میوه توت فرنگی دارای بافتی نرم و حساس است و به دلیل محتوای رطوبتی و فعالیت های زیستی بالا، به عوامل بیماری زا حساس بوده و عمر ماندگاری آن پایین است. عوامل قبل از برداشت بر کیفیت میوه موثر بوده و روی عمر ماندگاری پس از برداشت تاثیر می گذارد. تغذیه یکی از عوامل موثر بر کیفیت و ماندگاری محصولات است. استفاده از عنصر سیلیس به صورت معمولی و نانو ذرات یکی از عناصر تغذیه ای مفید برای گیاه محسوب می شود؛ ازاین رو در پژوهش حاضر از این عنصر به منظور تغذیه قبل از برداشت و بررسی اثرات آن بعد از برداشت استفاده شد. 12 قبل از برداشت سه بلوک در وسط مزرعه تجاری توت فرنگی رقم پاروس جدا شد و محلول پاشی با کودهای سیلیس معمولی، نانو سیلیس فرموله و نانو سیلیس خالص با فاصله 3 روز یک بار انجام شد. بعد از برداشت میوه ها و انتقال به آزمایشگاه خصوصیات کیفی میوه تازه برداشت شده (روز صفر)، اندازه گیری شد سپس میوه ها به دمای 2 درجه سلسیوس منتقل شده و بعد از 3، 6، 9، 12، 15 و 18 روز نگهداری، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی میوه ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که محلول پاشی قبل از برداشت با کودهای سیلیس و نانو سیلیس باعث افزایش سفتی بافت، رنگ گیری بهتر (L*، a*)، افزایش میزان اسیدیته قابل تیتراسیون، اسید آسکوربیک، آنتوسیانین و فنول شد و تاثیری بر مواد جامد محلول کل، برخی خصوصیات رنگ (b*) و فلاونوئید نداشت. در طول دوره نگهداری نیز، باعث کاهش وزن کمتر، حفظ بهتر سفتی بافت، شاخص های رنگ، اسیدیته قابل تیتراسیون، pH، مواد جامد محلول کل، اسید آسکوربیک، آنتوسیانین، فنول و فلاونوئید شد. به طور کلی استفاده از کودهای سیلیس و نانو سیلیس به عنوان تغذیه برگی قبل از برداشت، قابلیت استفاده در افزایش عمر ماندگاری پس از برداشت توت فرنگی دارد.

در این پژوهش به بررسی گرمایش اهمی و مایکروویو جریان پیوسته و گرمایش رایج بر غیر فعال سازی بار میکروبی (Botrytis cinerea) و پارامترهای کیفی آب انگور (فنول کل، فعالیت آنتی اکسیدانی، مواد جامد محلول و pH ) پرداخته شد. آزمایشات در روش گرمایش مایکروویو در سه سطح دمایی65، 75 و85 درجه سلسیوس ودر روش گرمایش اهمی در دو گرادیان ولتاژ 15 و 30 ولت بر سانتی متر در سطوح دمایی 65، 75 و 85 درجه سلسیوس انجام گرفت. نتایج به دست آمده با روش حرارت دهی رایج (به عنوان روش فراوری کنترل) مقایسه شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که تیمار حرارت دهی فاقد تاثیر معنی داری بر تغییرات pH نمونه ها می باشد (05/0 P). محتوای مواد جامد محلول آب انگور فراروری شده با روش گرمایش اهمی از نمونه های کنترل کمتر می باشد. اختلاف معنی داری میان مقادیر محتوای مواد جامد محلول در تیمار حرارت دهی مایکروویو با کنترل مشاهده نشد. روش حرارت دهی فاقد تاثیر معنی داری بر روی فعالیت آنتی اکسیدانی نمونه های فراوری شده نسبت به نمونه های تازه می باشد (05/0 < P). مطابق با نتایج، بعد از تیمار گرمایش رایج، روش گرمایش اهمی در گرادیان ولتاژ 30 ولت بر سانتی متر دارای بیشترین تاثیر بر غیر فعال سازی بار میکروبی کل می باشد. مقدار بار میکروبی در گرمایش رایج به علت طولانی بودن فرآیند حرارت دهی برابر با صفر به دست آمد. در تیمار حرارت دهی گرمایش اهمی با افزایش دما و گرادیان ولتاژ بار میکروبی کل از Log CFU/g 33/2 (برای دمای 75درجه سلسیوس و گرادیان ولتاژ 15 ولت بر سانتی متر) به Log CFU/g 13/0 (برای گرادیان ولتاژ 30 ولت بر سانتی متر و دمای 85 درجه سلسیوس) کاهش یافت. در روش تیمار مایکروویو با افزایش دما بار میکروبی کل از Log CFU/g 74/1 (دمای 75 درجه سلسیوس) به Log CFU/g 03/1 (برای دمای 85 درجه سلسیوس) کاهش پیدا کرد.

یکی از محصولات کشاورزی اصلی استان کردستان توت فرنگی (Fragaria×ananassa) است که به دلیل داشتن تنفس شدید، بافتی لطیف، میزان آب زیاد، و حساسیت زیاد به انواع پوسیدگی ها، میوه ای حساس و فسادپذیر بوده و طول عمر انباری کمی دارد. استفاده از ترکیبات شیمیایی جهت افزایش ماندگاری پس از برداشت خطرات زیست محیطی زیادی داشته است. تولید و استفاده از پوشش های خوراکی طبیعی، برای ارتقا کیفیت و افزایش عمر انبارداری مواد غذایی گسترش یافته است. این پژوهش در قالب چهار آزمایش هم راستا انجام شد. در سه آزمایش اول اثرغلظت های مختلف پوشش های خوراکی مانند صمغ عربی در دو سطح (2% و 4%)، صمغ فارسی (2% و 4%)، کتیرا (1/0% و 2/0%)، ژلاتین (2% و 4%)، کربوکسی متیل سلولز (1% و 5/0%)، ژل آلوئه ورا ( 15% و 30%)، موسیلاژ ریشه ختمی (1 به 15 و 1 به20 وزنی ختمی-حجمی آب مقطر)، موسیلاژ اسفرزه (1 به20 و 1 به30 وزنی بذر اسفرزه-حجمی آب مقطر) و پکتین سیب (5/0% و 1%) بر کیفیت پس از برداشت و عمر انبارداری میوه توت فرنگی رقم پاروس مورد بررسی قرار گرفت. پس از کاربرد تیمارها در دوره نگه داری در دمای 2 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 95% در روزهای 0، 2، 4، 6، 8، 10، 12، 14 میزان کاهش وزن و کیفیت ظاهری جهت انتخاب بهترین پوشش خوراکی مورد بررسی قرار گرفتند. میوه های پوشش دار شده با موسیلاژ اسفرزه 1/20، ژلاتین 2%، صمغ فارسی 4% وکربوکسی متیل سلولز (CMC) 5/0%، از نظر میزان کاهش وزن نسبت به نمونه های شاهد بهتر بودند و از نظر ویژگی های حسی مختلف مانند رنگ، عطر و بو، بافت و طعم مورد پذیرش کلی قرار گرفتند. در آزمایش چهارم اثر پوشش های انتخاب شده فوق بر میوه توت فرنگی در دمای 2 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 95% در زمان های 0، 3، 6، 9، 12، 15 اندازه گیری شده و خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی مختلفی از جمله تغییرات کاهش وزن، سفتی، رنگ، ویتامین ث، مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، محتوای آنتوسیانین کل، فنول و ظرفیت آنتی اکسیدانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش چهارم نشان داد اثر پوشش خوراکی صمغ فارسی 4% و CMC 5/0% از لحاظ خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی و حفظ کیفیت پس از برداشت توت فرنگی اختلاف معنی دار با میوه های تیمار شاهد داشت و دو پوشش خوراکی ژلاتین 2% و موسیلاژ اسفرزه 1 به 20 در کل تفاوت قابل توجهی با تیمار شاهد نداشتند و اختلاف آن ها با میوه های تیمار شاهد معنی دار نبود.

پرتقال با نام علمی (Citrus Sinensis) بعد از سیب بیش ترین مصرف را در جهان دارد. تولید پرتقال در سال 2013 حدود 3/71 میلیون تن بوده است. مطالعات انجام شده توسط سازمان بین المللی غذا و کشاورزی (FAO) نشان داده است که در حدود یک سوم از تمام مواد غذایی تولید شده و در حدود نیمی از تمام میوه ها و سبزیجات از دست رفته و مصرف نمی شود. نظارت موثر بر درجه حرارت، رطوبت و سایر شرایط محیطی در داخل یک سردخانه یا انبار یکی از زمینه های مهم تحقیق و توسعه کشورهای در حال توسعه در سراسر جهان شده است. میوه وسبزیجات مواد غذایی حساس به سرما می باشند. ذخیره سازی آن ها در شرایط نامناسب دمایی باعث از بین رفتن و فساد می شود. براین اساس، هدف این پژوهش پیش بینی و ایجاد روش غیرمخرب مبتنی بر فناوری بینایی ماشین و روش های داده کاوی به منظور پیش بینی و طبقه بندی میوه های سالم از میوه های آسیب دیده است. مراحل مختلف مربوط به پیاده سازی این روش متشکل از ایجاد شرایط آزمایشگاهی و شرایط سرمازدگی و یخ زدگی، قرارگیری نمونه ها در شرایط انبارمانی، تصویربرداری فلورسانسی از نمونه های پرتقال، انجام آزمایش های مخرب و ثبت خواص ظاهری و مکانیکی، تجزیه و تحلیل آزمون های مخرب، تجزیه و تحلیل تصاویر رنگی فلورسانس، انتخاب مناسب ترین ویژگی های آماری مستخرج از تصاویر فلورسانس، طبقه بندی با استفاده از مدل رگرسیون مولفه های اصلی و شبکه های عصبی مصنوعی و مقایسه دو مدل طبقه بند است. نتایج حاصل از مدل های طبقه بند با استفاده از داده های آزمون مورد ارزیابی قرار گرفته است. مقدار صحت کل مدل شبکه عصبی برابر 64 درصد در طبقه بندی سه دسته ای (سالم-سرمازده-یخ زده) بدست آمد. میزان صحت کل مدل شبکه عصبی مصنوعی در طبقه بندی دو دسته ای سالم-سرمازده، سالم- یخ زده و سرمازده- یخ زده نیز به ترتیب برابر 81، 91 و 77 درصد حاصل شد. براین اساس مدل شبکه عصبی مصنوعی نسبت به مدل طبقه بند مبتنی بر رگرسیون مولفه های اصلی از عملکرد بالاتری برخوردار بود.

توت فرنگی (Fragaria × ananassa Duch.)یکی از مهم ترین ریز میوه های مناطق معتدله است. توت فرنگی میوه ای نافرازگرا با عمر پس از برداشت محدود بوده و از نظر ارزش غذایی دارای جایگاه ویژه است که به صورت گسترده در جهان مورد مصرف قرار می گیرد. این میوه مقاومت مکانیکی کمی داشته و می توان با انتخاب زمان مناسب برداشت، استفاده از شرایط حمل و نقل مطلوب و تیمارهای مختلف در دوره پس از برداشت، از کاهش کیفیت آن، جلوگیری کرد. در مطالعات اخیر، نشان داده شده است که برخی از ترکیبات می توانند عمر مفید میوه را افزایش و ضایعات پس از برداشت آن را، کاهش دهند. اخیراً، در رابطه با سدیم نیتروپروساید به عنوان یک ترکیب ایمن جهت کنترل مشکلات پس از برداشت میوه توت فرنگی، مطالعاتی صورت گرفته است اما در ارتباط با اثر آن بر تغییرات سفتی میوه توت فرنگی، اطلاعات محدودی وجود دارد. نرم شدن بافت میوه بر اثر تغییرات ترکیبات دیواره سلولی اتفاق می افتد. نوع ساختار دیواره سلولی و فعالیت آنزیم های مرتبط با تخریب آن، از عوامل اصلی کنترل کننده کیفیت و عمر میوه توت فرنگی در دوره پس از برداشت است. در پژوهش حاضر، دو آزمایش مجزا طراحی و انجام پذیرفت. آزمایش اول به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور شامل غلظت های مختلف سدیم نیتروپروساید (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 میکرومولار) و زمان انبارمانی (صفر، 3، 6، 9، 12، 15 و 18 روز پس از برداشت) در 3 تکرار اجرا شد و برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مهم میوه، اندازه گیری شدند. آزمایش دوم شامل غلظت های صفر، 5 و 5/7 میکرومولار سدیم نیتروپروساید و اندازه گیری ها به مدت 6 روز و هر 24 ساعت یک مرتبه در 3 تکرار انجام شد. ژن های پکتین متیل استراز، پلی گالاکتوروناز، سلولاز و همچنین ژن های مرجع جهت نرمال سازی بیان ژن در میوه در شرایط پس از برداشت، مورد بررسی قرار گرفتند. به طور کلی، نتایج نشان داد که غلظت های مختلف سدیم نیتروپروساید به طور معنی داری بر کنترل میزان سفتی بافت میوه، فعالیت آنزیم های پکتین متیل استراز و پلی گالاکتوروناز، میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی و میزان آنتوسیانین، در مقایسه با میوه های شاهد تاثیر گذار بودند. همچنین این تیمارها میزان اسید آسکوربیک و فنل کل را در حد مطلوبی حفظ کرده اما بر میزان فلاونوئید کل و محتوای پروتئین میوه تاثیر معنی داری نداشتند. در مجموع، نتایج نشان داد که تیمارهای 5/7 و 5 میکرومولار سدیم نیتروپروساید به ترتیب بیشترین تاثیر را در حفظ کیفیت میوه های توت فرنگی در مرحله ی پس از برداشت داشته و تیمار شاهد و 10 میکرومولار سدیم نیتروپروساید در این رابطه تاثیر کمتری داشتند. همچنین، نتایج آزمایش دوم نشان داد که تیمار 5/7 میکرومولار، میزان بیان ژن های پکتین متیل استراز و پلی گالاکتوروناز را به طور معنی داری کنترل کرد. در طول آزمایش، میزان بیان هر سه ژن روند افزایشی نشان داده و از میان آن ها ژن سلولاز میزان بیان بالاتری داشت. درکل، می توان نتیجه گرفت که تیمار سدیم نیتروپروساید در غلظت مناسب می تواند بر کیفیت پس از برداشت میوه توت فرنگی و عمر مفید آن، موثر واقع شود.

توت فرنگی یک از میوه های با ارزش غذایی بالا می باشد و ماندگاری آن تحت تاثیر عوامل بیماری زا، اختلالات فیزیولوژیکی، صدمات حین برداشت، نرم شدن بافت میوه و از دست دادن آب قرار می گیرد. اخیراً استفاده از اشعه ماوراءبنفش و همچنین استفاده از بسته بندی های حاوی نانو ذرات رس به عنوان یک راهکار برای حفظ کیفیت و گسترش عمر انبارداری میوه مطرح شده است. در این پژوهش اثر تابش اشعه ماوراءبنفش نوع C (UV-C)، با 3 سطح متفاوت (صفر، 2 و 4 کیلوژول بر مترمربع) بر کیفیت رنگ گیری، خصوصیات بیوشیمیایی میوه توت فرنگی رقم سابرینا در سه مرحله بلوغ (25، 50 و 75%) و همچنین طی آزمایشی دیگر اثر تابش اشعه ماوراءبنفش با 2 شدت متفاوت (صفر و 4 کیلوژول بر مترمربع) به همراه بسته بندی پلی اتیلنی حاوی نانو ذرات رس با 3 درصد مختلف (1، 2 و 3 درصد) بر کیفیت رنگ گیری و خصوصیات بیوشیمیایی و میکروبی میوه توت فرنگی رقم پاروس در طی زمان های مختلف نگه داری (صفر، 3، 6، 9 و 12 روز) در دمای 4 درجه سلسیوس مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش اول، اشعه ماوراءبنفش سبب تاخیر در کاهش وزن و افزایش مواد جامد محلول گردید. همچنین در تیمار های اشعه ماوراءبنفش میزان رنگ گیری، آنتوسیانین و فنول کل نیز بیشتر از میوه های شاهد بود. این نتایج نشان می دهد که تابش اشعه ماوراءبنفش پتانسیل حفظ کیفیت پس از برداشت و افزایش آنتوسیانین میوه توت فرنگی را دارد. در پژوهش دوم تیمار اشعه ماوراءبنفش به همراه بسته بندی پلی اتیلنی حاوی نانو ذرات رس به طور معناداری کاهش وزن را به تاخیر انداخت اما بر تغییرات سفتی اثر معنی داری نداشت. همچنین میزان رنگ گیری، محتوای آنتوسیانین، فنول کل و میزان مواد جامد محلول در میوه های تیمار شده با اشعه ماوراءبنفش و بسته بندی حاوی نانو ذرات رس بیشتر از نمونه های شاهد بود. جمعیت میکروبی میوه های تیمار شده، در طول ذخیره سازی کاهش یافت. این یافته ها نشان داد که تیمار اشعه ماوراءبنفش به همراه بسته بندی پلی اتیلنی حاوی نانو ذرات رس ممکن است یک جایگزین برای حفظ کیفیت و کنترل پوسیدگی میوه تازه توت فرنگی در طول ذخیره سازی را فراهم کند.

توت فرنگی حساسیت زیادی به بیماری زا های میکروبی به ویژه در فرآیندهای بعد از برداشت دارد. در پژوهش حاضر با توجه به اثرات مخرب سموم شیمیایی بر محیط زیست، سلامت انسان و ایجاد مقاومت در گیاهان، از روش کنترل زیستی جهت کنترل بار میکروبی توت فرنگی استفاده شد. از میکروارگانیسم های آنتاگونیست مخمر ها هستند که با توجه به قابلیت های ویژه در مخمر-های آبزی، از این میکروارگانیسم استفاده شد. در آزمایش اول از آب های مناطق مختلف ایران مخمر های آبزی جمع آوری، جداسازی و غنی سازی شد. اثر ضد قارچی آن ها با روش کشت متقابل بررسی و مخمرهای با بیشترین بازدارندگی انتخاب و جهت امکان استفاده تلفیقی از آن ها با روش کشت متقابل آزمایش شد. با روش های متابولیت فرار و غیر فرار نیز توانایی بازدارندگی مخمرهای برگزیده علیه رشد قارچ B. cinerea (عامل کپک خاکستری) سنجیده شد. در آزمایش دوم مخمر های برگزیده با روش مورفولوژیکی، آزمون های بیوشیمیایی و روش های مولکولی شناسایی شدند. در آزمایش سوم تغییرات جمعیت مخمر ها به صورت تنهایی و تلفیقی روی توت-فرنگی ارزیابی شدند. در آزمایش چهارم توانایی کنترل بیماری کپک خاکستری به وسیله مخمر-های برگزیده به صورت تنهایی و تلفیقی بررسی شد. در آزمایش پنجم اثر مخمر های آبزی برگزیده بر خصوصیات کیفی میوه توت فرنگی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که توانایی آنتاگونیستی مخمر ها متفاوت بود و دو مخمر که بیشترین بازدارندگی را داشتند جهت ادامه کار انتخاب شدند که با توجه به عدم اثر بازدارنده دو مخمر برگزیده بر رشد همدیگر، امکان استفاده تلفیقی وجود دارد. مخمر های انتخاب شده (Debaryomyces hansenii و Yarrowia lipolytica) در دمای 4 و 20 درجه سلسیوس به صورت تنهایی و تلفیقی در سطح میوه رشد کرند و به صورت معنی داری رشد کپک خاکستری را کنترل کردند. دو مخمر آبزی برگزیده به صورت تنهایی و تلفیقی باعث کاهش بار میکروبی، شاخص پوسیدگی و کاهش وزن شدند؛ همچنین در حفظ سفتی بافت، اسیدیته کل، pH، مواد جامد محلول، اسید آسکوربیک، میزان فنول، فلاونوئید و ظرفیت ضد اکسایشی نسبت به شاهد اثر معنی داری در دمای 4 و 20 درجه سلسیوس داشتند. بین دو شاهد خشک و آب اختلاف معنی داری دیده نشد و در بسیاری صفات تفاوت معنی داری بین حالت تلفیقی و کشت مخمر به صورت تکی مشاهده نشد. به طور کلی استفاده از مخمرها به عنوان یک روش کنترل زیستی قابلیت استفاده در کاهش ضایعات پس از برداشت توت فرنگی دارد.

زردآلو یکی از میوه های مهم بسیار فساد پذیر مناطق معتدله ی بوده و به سرعت بازار پسندی خود را از دست می دهد که داشتن اطلاعات کافی در مورد روش های نگهداری آن از اهمیت ویژه برخوردار است. خشک کردن یک روش نگهداری برای گسترش عمر مفید محصولات است و همواره مورد توجه پژوهش گران بوده است. در این راستا طرح مرکب مرکزی و روش سطح پاسخ (RSM) به منظور بررسی اثرات دو پیش تیمار شامل گرادیان ولتاژ (در سطوح 15، 25 و 35 ولت برسانتی متر) و زمان پیش تیمار (30، 60 و 90 ثانیه) و سه متغیر مستقل در خشک کن ترکیبی مادون قرمز - هوای گرم شامل دما (در سطوح 55، 65 و 75 درجه سلسیوس)، توان مادون قرمز (در سطوح 500، 700 و 900 وات) و سرعت هوادهی (در سطوح 8/0، 6/1 و 4/2 متر بر ثانیه) بر کیفیت زردآلوی خشک استفاده شد. سینیتیک خشک کردن، پارامترهای زمان خشک شدن، درصد باز حذب، شاخص رنگ، ویتامین ث، فنول کل، فلاونوئید و ترکیبات ضد اکسایش در 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش دما، افزایش ولتاژ و توان مادون قرمز، زمان فرایند خشک شدن کاهش پیدا کرد. در صد باز جذب آب میوه خشک شده با افزایش دما و زمان پیش تیمار روند کاهشی داشت اما با افزایش یکی از مولفه ها و کاهش دیگری باز جذب افزایش یافت. نتایج ارزیابی رنگ میوه خشک شده نشان داد با افزایش زمان پیش تیمار و افزایش گرادیان ولتاژ تغییر رنگ میوه خشک شده بیشتر بود. در ارزیابی ویتامین ث هم نتایج نشان داده که توان مادون قرمز، دما و سرعت هوا دهی بر مقدار ویتامین ث اثر معنی داری داشت. در ارزیابی فنول کل، فلاونوئید و ترکیبات ضد اکساییش نتایج نشان داد که متغییر دما بر کاهش فنول کل و متغییر زمان پیش تیمار بر افزایش فعالیت ضد اکسایشی تاثیر معنی داری داشته است اما اثرات 5 متغیر مستقل بر پارامتر فلاونوئید اثر معنی داری نداشت. بهترین شرایط بهینه خشک کردن توسط دستگاه دمای (55 درجه سیلسیوس)، توان (501 وات)، سرعت هوادهی (34/1 متر برثانیه) و دو پیش تیمار (گرادیان ولتاژ 35 ولت بر سانتی متر و مدت زمان (48/75 ثانیه) بدست آمد.

انجیر یکی از میوه های بسیار ارزشمند بوده که مصرف تازه خوری آن طرفداران بسیاری دارد اما میوه انجیر در زمان برداشت به دلیل داشتن رطوبت بالا در طول دوره پس از برداشت به سرعت دچار کاهش کیفیت می گردد. خشک کردن یکی از روش های نگهداری برای افزایش عمر پس از برداشت میوه ها و سبزی ها است که به طور قابل توجهی فعالیت آب در میوه را کاهش داده و موجب کاهش فعالیت میکروبی می گردد و همچنین تغییرات فیزیکی و شیمیایی را در طول انبارمانی به حداقل می رساند. این پژوهش با به کارگیری دستگاه خشک کن مادون قرمز و هوای گرم فرآیند خشک کردن میوه انجیر با هدف بررسی اثر خشک کردن بر خواص کیفی میوه و کاهش زمان فرآیند خشک کردن انجام گرفت. در این راستا، از طرح مرکب مرکزی و روش سطح پاسخ (RSM) به منظور بررسی اثرات چهار متغییر مستقل شامل دما در سطوح 60، 75 و90، درجه سلسیوس توان مادون قرمز در سطوح 600، 750 و900 وات و گرادیان ولتاژ در سطوح 10، 20، 30 ولت بر سانتی متر و همچنین زمان پیش تیماردهی در سطح 30، 90 و 150 ثانیه بر پارامتر-های زمان خشک شدن، درصد چروکیدگی، درصد جذب آب، شاخص قهوه ای شدن، شاخص رنگ، ویتامین ث، فنول کل، فلاونوئید و ترکیبات ضد اکسایشی در 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش دما و توان مادون قرمز زمان فرآیند خشک شدن کاهش پیدا می کند. همچنین درصد چروکیدگی میوه خشک شده با افزایش دما و زمان پیش تیماردهی افزایش می یابد در حالیکه درصد جذب آب میوه خشک شده با افزایش دما و زمان پیش تیمار دهی روند کاهشی را نشان داد. نتایج ارزیابی رنگ میوه خشک شده نشان داد که با افزایش زمان پیش تیمار دهی اهمی و دما و توان مادون قرمز رنگ میوه خشک شده تیره تر می شود. همچنین افزایش دما، توان مادون قرمز و گرادیان ولتاژ شاخص قهوه ای شدن محصول را افزایش داد. ارزیابی ویتامین ث نشان داده که با کاهش گرادیان ولتاژ، دما و توان مادون قرمز میزان ویتامین ث کاهش یافته است. همچنین اثرات 4 متغیر مستقل توان مادون قرمز، گرادیان ولتاژ، دما و زمان پیش تیمار دهی بر پارامتر های فنول کل، فلاونوئید کل و فعالیت ضد اکسایشی میوه خشک شده اثر معنی داری را نشان نداد. به طور کلی بهترین شرایط بهینه جهت بدست آوردن بهترین کیفیت دمای 60 درجه سلسیوس، توان مادون قرمز 900 وات، گرادیان ولتاژ30 لت بر سانتی متر و زمان پیش تیمار دهی 30 ثانیه است.

گرمایش اهمی فرآیندی است که درآن گرما در اثر عبور جریان الکتریکی از ماده غذایی ایجاد می شود. در این فرآیند ماده غذایی نقش یک مقاومت الکتریکی را ایفاء می کند. در این تحقیق، یک سامانه گرمایش اهمی تحت خلاء به منظور تغلیظ آب پرتقال (برای کاهش50% جرم اولیه آن) ساخته و مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش ها در دو حالت فاقد خلاء (فشار اتسمفر) و تحت خلاء (فشار مطلق 25 کیلو پاسکال) و در پنج سطح گرادیان ولتاژ (10، 15، 20، 25 و V/cm 30) انجام گرفت. نتایج نشان داد که ایجاد خلاء بر سطح ماده و همچنین افزایش گرادیان ولتاژ سبب کاهش زمان فرآوری شده است (p<0.05). نرخ گرمایش برای حالت خلاء و فاقد خلا به ترتیب در محدوده 2/0 الی °C/s 8/0 و 2/0 الی °C/s 8/1 متغیر می باشد. ایجاد خلاء بر سطح ماده سبب افزایش 14 الی 25% راندمان حرارتی نسبت به حالت فاقد خلاء شده است. راندمان حرارتی برای حالت خلاء در محدوده 55/81% الی 56/87% و در حالت فاقد خلاء در محدوده 44/56% الی 53/73% متغیر می باشد. انرژی مصرفی ویژه برای حالت فاقد خلاء در محدوده 03/1 الی MJ/kg fresh product 70/1 و تحت خلاء در محدوده 69/0 الی MJ/kg fresh product 77/0 متغیر می باشد. مقدار ویتامین ث برای هر دو حالت گرمایش (خلاء و فاقد خلاء) نسبت به حالت کنترل (نمونه تازه) کاهش یافته است.کاهش مقدار ویتامن ث نمونه های آب پرتقال تحت شرایط خلاء به مراتب کمتر از حالت فاقد خلاء (فشار اتمسفر) می باشد. تغییرات pH برای تغلیظ در شرایط تحت خلاء (94/3%- الی20/11%-) نسبت به فاقد خلاء (60/9%- الی 0/15%-) کمتر می باشد

آسیب سرمازدگی یکی از شایع ترین اختلالات شناخته شده در حوزه پس از برداشت است. این پدیده ممکن است در هر زمان به علت شرایط محیطی نامناسب اتفاق بیفتد و منجر به کاهش کیفیت محصول شود. اولین اثر سرمازدگی بر روی غشاء سلولی می باشد و منجر به تغییرات سفتی بافت میوه (خواص مکانیکی) می گردد. از آنجا که پراکندگی داخلی نور (پس پراکنش) با اجزای داخلی بافت بیولوژیک تعامل دارند، فوتون های پس پراکنش دارای اطلاعاتی مربوط به مورفولوژی و ساختار بافت محصول همچون خواص مکانیکی است. در نتیجه، در این پژوهش جهت تشخیص غیرمخرب آسیب سرمازدگی میوه سیب از روش غیر تهاجمی و نوین تصویر برداری پس پراکنش نور لیزر در دو طول موج 650 و 780 نانومتر و شبکه عصبی مصنوعی چند لایه استفاده شد. دو رقم میوه سیب فوجی و رد دلیشس در دو آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از روش های پیش پردازش تصویر و نیز روش اندازه گیری زاویه (AMT) اطلاعات لازم جهت ایجاد مدل شبکه عصبی مصنوعی به منظور طبقه بندی میوه ها به دو دسته سالم و سرمازده و پیش بینی سفتی بافت میوه سیب از تصاویر به دست آمد. نتایج مدل سازی نشان داد که بالاترین عملکرد برای طبقه بندی نمونه ها و پیش بینی سفتی بافت در آزمایش اول و دوم برای رقم فوجی در طول موج 650 نانومتر- طیف MA و برای رقم رد دلیشس در طول موج 780 نانومتر- طیف MA حاصل شد. با توجه به مقادیر بالای درصد صحت کل مدل ها، استفاده از سامانه تصویربرداری پس پراکنش نور لیزر در این پژوهش برای طبقه بندی میوه ها به دو دسته سالم و سرمازده رضایت بخش بود. علی رغم تغییرات سفتی بافت میوه سیب، مقدار بالای میانگین مطلق درصد خطای برای پیش بینی سفتی بافت حاصل شد. این امر حاکی از آن است که اگرچه بین اطلاعات استخراج شده از تصاویر پس پراکنش و سفتی بافت همبستگی بالایی وجود ندارد، اما همین اطلاعات استخراج شده از تصاویر در میوه های سالم و سرمازده با هم متفاوت بود و توانست دو دسته میوه را با مقداردرصد صحت کل بالا تفکیک کند.

توت‎فرنگی یکی از محصولات مهم باغی است که بسیار فساد پذیر بوده و به دلیل بافت نرم و رطوبت زیاد در معرض حمله عوامل قارچی بوده، ضایعات آن بالا و عمر پس از برداشت کوتاهی دارد. استفاده از ترکیبات شیمیایی مصنوعی برای کنترل فساد توت‎فرنگی و سایر میوه هایی که به مصرف مستقیم انسان می رسند، دارای محدودیت هایی است. بنابراین استفاده از روش های غیرشیمیایی و سالم دیگر از قبیل استفاده از ترکیبات نانو وروش های فیزیکی مانند تیمار گرمایی و پرتودهی ماوراء بنفش در صنعت پس از برداشت جهت کاهش ضایعات در محصولات باغبانی مود توجه می باشد. پژوهش حاضر با هدف کاهش پوسیدگی پس از برداشت میوه توت فرنگی و افزایش ماندگاری آن صورت گرفت. در این پژوهش اثر بسته بندی پلی اتیلن حاوی ترکیبات نانو (نانو اکسید تیتانیوم 1% و نانواکسید روی 1%) بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی توت فرنگی و همچنین اثر پوشش پلی اتیلن حاوی نانو تیتانیوم (1%) در ترکیب با تیمار نور فرابنفش(5/4 و 6 کیلوژول) بر ماندگاری و کاهش پوسیدگی پس از برداشت میوه توت فرنگی در دو آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. پس از اعمال تیمارها، خصوصیات فیزیکی، بیوشیمیایی و میکروبی در زمان های 0، 4، 8 و 12روز در طی نگهداری (دمای 4 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95 درصد) ارزیابی گردید که طی آن شاخص های کیفی از قبیل میزان درصد کاهش وزن، سفتی، pH، اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول، ویتامین ث، فنول کل و فعالیت ضداکسایشی اندازه گیری شد. بسته بندی پلی اتیلن حاوی ترکیبات نانو(نانو اکسید تیتانیوم 1% و نانواکسید روی 1%) جمعیت میکروبی را در طی انبارداری کاهش و پوسیدگی میوه های تیمار شده را در مقایسه با شاهد به تاخیر انداخت. میوه های توت فرنگی تیمار شده با پوشش پلی اتیلنی حاوی نانو تیتانیوم و نانو روی در مقایسه با شاهد سفتی بافت میوه را حفظ کرده و از کاهش وزن، ویتامین ث، اسیدیته قابل تیتراسیون و افزایش مواد جامد محلول و pH جلوگیری کرد. همچنین پوشش پلی اتیلنی حاوی نانو تیتانیوم و نانو روی باعث حفظ فنول کل و فعالیت ضداکسایشی بیشتری در میوه های تیمار شده در طی انبارداری شد. همچنین کاربرد پوشش پلی اتیلن و پلی اتیلن حاوی نانو تیتانیوم در ترکیب با پرتودهی نور ماوراءبنفش در طی انبارداری نشان داد که سرعت رشد جمعیت میکروبی و میزان ضایعات در توت فرنگی تیمار شده در مقایسه با شاهد کاهش

مغز گردو یکی از آجیل های خوراکی است که به دلیل ویژگی های تغذیه ای و همچنین استحصال روغن مورد توجه بوده که امروزه تقاضا برای مصرف آن در جهان در حال افزایش است اما این محصول عمر پس از برداشت کوتاهی دارد که یکی از راه های افزایش زمان عرضه گردوی تازه استفاده از پوشش ها با تیمار های دیگر می باشد. این پژوهش با هدف بررسی اثر تیمارهای پس ازبرداشت بر ماندگاری گردوی تازه در دو آزمایش جداگانه انجام شد. گردو در مرحله مناسب برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. در آزمایش اول از پوشش آلوئه ورا استفاده شد برای این منظور آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با دو عامل تیمار پوشش دهی آلوئه ورا در سه سطح (0، 15 و 20 درصد) و زمان نمونه برداری در پنج سطح (0، 6، 12، 18 و 24 روز) با سه تکرار اجرا گردید. پس از نمونه بردای در زمان های اشاره شده میزان بار میکروبی، کاهش وزن، شاخص اسیدیته، اندیس پراکسید، شاخص رنگ، ترکیبات پاد اکسایشی، میزان فنول، فعالیت آنزیم های پلی فنول اکسیداز و پراکسیداز اندازه گیری شدند. نتایج نشان دادند که پوشش خوراکی آلوئه ورا از کاهش وزن، افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و فساد روغن جلوگیری کرد. همچنین سبب حفظ بهتر فنول و ترکیبات پاد اکسایشی نمونه های پوشش داده شده نسبت به شاهد در طول انبارداری شد. در آزمایش دوم از تیمار آب گرم و فراصوت استفاده شد برای این منظور آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو عامل تیمار آب گرم و فراصوت در 6 سطح (25، 32، 35 و 38 درجه سانتی گراد با و بدون فراصوت) و زمان نمونه برداری در پنج سطح (0، 6، 12، 18 و 24 روز) با سه تکرار اجرا گردید. پس از نمونه برداری در زمان های اشاره شده میزان بار میکروبی، کاهش وزن، شاخص اسیدیته، اندیس پراکسید، شاخص رنگ، ترکیبات پاد اکسایشی، فنول و فعالیت آنزیم های پلی فنول اکسیداز و پراکسیداز اندازه گیری شدند. نتایج نشان دادند که تیمار گرمایی و فراصوت از کاهش وزن، افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و فساد روغن جلوگیری کرد. همچنین سبب حفظ بهتر میزان فنول، ترکیبات پاد اکسایشی و شاخص رنگ (درخشتدگی) نمونه های پوشش داده شده نسبت به شاهد در طول انبارداری شد. بطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که پوشش خوراکی ژل آلوئه ورا و تیمار آب گرم 35 درجه سانتی گراد با فراصوت سبب حفظ کیفیت و

میوه توت فرنگی با توجه به سرعت بالای تنفس، کاهش وزن و حساسیت به پوسیدگی میکروبی عمر پس از برداشت بسیار کوتاهی دارد. بسته بندی پلیمری یکی از گزینه های ممکن برای غلبه بر این محدودیت ها و حفظ کیفیت میوه توت فرنگی در طول دوره نگهداری می باشد. تحقیق حاضر در دو آزمایش جداگانه انجام گردید. آزمایش اول به منظور بررسی اثرات بسته بندی با پوشش های پلی اتیلنی مختلف بر تغییرات کیفی و ضایعات پس از برداشت میوه توت فرنگی در طول 18 روز نگهداری در دمای 4 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 90 درصد انجام گرفت. میوه های توت فرنگی در چهار پوشش پلی اتیلنی شامل: پلی اتیلن معمولی، پلی اتیلن زیست تخریب پذیر، پلی اتیلن زیست تخریب پذیر حاوی نانو ذرات رس و پلی اتیلن زیست تخریب پذیر حاوی نانو ذرات مواد معدنی بسته بندی شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که در طول دوره نگهداری کمترین کاهش وزن در میوه های بسته بندی شده با پوشش های پلی اتیلنی زیست تخریب پذیر و پلی اتیلن زیست تخریب پذیر حاوی نانو ذرات رس مشاهده شد. کمترین سفتی میوه، مواد جامد محلول، ظرفیت ضداکسایشی و بیشترین تغییرات رنگ، بار میکروبی و شاخص پوسیدگی در میوه های بسته بندی شده در پوشش پلی اتیلن معمولی مشاهده شد. در آزمایش دوم میوه های توت فرنگی در پوشش های پلی اتیلن زیست تخریب پذیر، پلی اتیلن زیست تخریب پذیر حاوی نانو ذرات رس و پلی اتیلن زیست تخریب پذیر حاوی نانو ذرات مواد معدنی و Xtend® در ترکیب با پرتودهی فرابنفش (±UV-C) بسته بندی و سپس در دمای 15 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 65 درصد برای 12 روز نگهداری شدند. بدین منظور میوه ها پس از بسته بندی به دو دسته تقسیم شدند؛ دسته اول در معرض پرتو فرابنفش (2/3 کیلو ژول بر متر مربع) و دیگری بدون پرتودهی بود. نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین مقدار کاهش وزن در طول دوره نگهداری در تیمارهای ±UV-C در میوه های بسته بندی شده با پوشش های پلی اتیلنی زیست تخریب پذیر حاوی نانو ذرات مواد معدنی و Xtend® مشاهده شد. بسته بندی میوه ها با پوشش پلی اتیلن زیست تخریب پذیر حاوی نانو ذرات رس سبب حفظ سفتی میوه، رنگ، مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون و ظرفیت ضداکسایشی نسبت به سایر بسته بندی ها در طول دوره نگهداری شد. پرتودهی فرابنفش سبب بهبود ویژگی های کیفی میوه و کاهش بار میکروبی و شاخص پوسیدگی شد. نتایج این دو آزمایش

در برخی کشورها از جمله ایران، گردوی تازه به دلیل ارزش غذایی بالا و طعم منحصر به فرد آن یک محصول تجاری محسوب می شود، اما اطلاعات کمی در مورد نگهداری و ذخیره سازی آن وجود دارد. از این رو، در این مطالعه اثرات آسکوربیک اسید 1% (AA) و عصاره پوست سبز گردو با غلظت 150 و 300 میلی گرم در لیتر ( عصاره 150 و 300) در دو محیط آبی و خشک بر کیفیت و انبارمانی مغز گردوی تازه رقم چندلر بررسی شده است. ابتدا مغزهای گردو با دی اکسید کلر ضدعفونی شدند و سپس 6 تیمار مختلف شامل عصاره 150، عصاره 300، AA، عصاره 150+AA، عصاره 300+AA و آب مقطر به عنوان شاهد برای هر دو محیط در نظر گرفته شدند. برای محیط آبی گردوها در 500 سی سی از تیمارهای مورد نظر در پاکت های پلی اتیلن/پلی استر (زیپ دار) قرار گرفتند. اما در محیط خشک مغزهای گردو با تیمارهای نام برده به مدت 15 دقیقه آغشته شده و به مدت 30 دقیقه در دمای محیط خشک شدند. سپس مغزهای گردو در داخل کیسه های پلی استر/پلی اتیلن و به مدت 60 روز و در دمای 1±4 درجه سلسیوس بسته بندی و نگهداری شدند. نتایج نشان داد در محیط آبی تیمارهای AA و ترکیبی AA و عصاره علی رغم حفظ ترکیبات فنولی و آنتی اکسیدانی کل، باعث کاهش کیفیت مغز گردوی تازه شدند. در مقابل تیمارهای عصاره 150 و عصاره 300 منجر به مهار اکسیداسیون، مهار فعالیت آنزیم پلی فنول-اکسیداز (PPO)، قهوه ای شدن و کنترل رشد میکروبی شدند و همچنین، نسبت به سایر تیمارها و شاهد باعث حفظ خصوصیات حسی در مغز گردوی تازه پس از طی دوره ی نگهداری شدند. در محیط خشک، تیمارهای دارای AA بهترین تاثیر را در حفظ رنگ و خصوصیات حسی مغز گردوی تازه نسبت به سایر تیمارها داشتند. اگرچه سایر تیمارهای استفاده شده نیز نسبت به تیمار شاهد باعث کنترل فعالیت آنزیم PPO، کاهش اکسیداسیون چربی ها، جلوگیری از رشد میکروبی، مهار قهوه ای شدن مغز گردو و حفظ ترکیبات فنولی و آنتی اکسیدانی و صفات حسی شدند. نتایج اندازه گیری توسط دستگاه HPLC نشان داد که عصاره پوست سبز گردو رقم چندلر دارای اسیدهای فنولی مانند سینرژیک، گالیک، وانیلیک، 3،4-دی هیدروبنزوئیک،5.2-دی هیدروبنزوئیک و ژوگلن و هم چنین دارای ظرفیت آنتی اکسیدانی بالایی می باشد. به طورکلی با توجه به نتایج این پژوهش شاید بتوان گفت که استفاده از عصاره ی پوست سبز گردو به عنوان یک ماده طبیعی و ارزان در هر دو محیط خشک

سیب از محصولات باغی مهم کشور است که از نظر صادرات نیز اهمیت زیادی دارد. این محصول به صورت های مختلف از جمله آب میوه، میوه کامل و میوه برش یافته مصرف می شود. اخیراً، استفاده از پوشش های خوراکی به عنوان یک راهکار امیدوارکننده برای بهبود کیفیت و گسترش ذخیره سازی و عمر انبارداری میوه ها مطرح شده است. در این پژوهش اثر امواج فراصوت به همراه پوشش خوراکی آلوئه ورا و نانو اکسید روی، بر ویژگی های فیزیکی، بیوشیمیایی و میکروبی سیبب تازه برش یافته رقم فوجی مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور 4 تیمار: 1- تیمار شاهد (آب مقطر حاوی 5/0% کلرید کلسیم)، 2- تیمار فراصوت (مدت 5 دقیقه در آب مقطر حاوی 5/0% کلرید کلسیم در دمای ◦C 25)، 3- تیمار فراصوت (در آب مقطر حاوی 5/0% کلرید کلسیم) به همراه پوشش ژل آلوئه ورا (30 درصد) و 4- فراصوت ( در آب مقطر حاوی 5/0% کلرید کلسیم به همراه نانو اکسید روی 1/0درصد) و پوشش دهی آلوئه ورا (30 درصد)، در سه تکرار بر روی سیب های برش یافته اعمال گردید و سپس نمونه ها در ظروف پلی استایرنی قرار گرفته و در دمای 4 درجه نگهداری شد. . نمونه برداری در زمان های صفر، 1، 3، 6، 9 و 12 روز صورت گرفته و برخی صفات از جمله بار میکروبی، کاهش وزن، سفتی،pH ، اسیدیته، مواد جامد محلول، ویتامین ث، فنل کل، فلاونوئید، ترکیبات ضداکسایش و فعالیت برخی آنزیم ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد در میوه تیمار شده فراصوت به همراه پوشش آلوئه ورا و نانو اکسید روی، جمعیت باکتری های مزوفیل هوازی کل و مخمرها و کپک ها را نسبت به میوه های شاهد کاهش داد، سفتی بافت و ظرفیت ضد اکسایشی را بیشتر حفظ کرد و کمترین کاهش را در شاخص رنگ h◦ و کمترین افزایش را در میزان pH و پروتئین داشت. همچنین تیمار فراصوت و فراصوت به همراه پوشش ژل آلوئه ورا سبب به تاخیر افتادن افزایش مواد جامد محلول و قهوه ای شدن سیب تازه برش یافته نسبت به تیمار شاهد گردید. این یافته ها نشان داد تیمار فراصوت، پوشش ژل آلوئه ورا و نانواکسید روی را می توان برای حفظ کیفیت و کنترل پوسیدگی میوه سیب رقم فوجی در طول ذخیره سازی بکار برد.

میوه گوجه فرنگی فواید بسیاری برای سلامتی انسان دارد و منبع بسیار خوبی از ترکیبات زیست فعال است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرات سدیم نیتروپروساید (SNP) و سالیسیلیک اسید (SA) بر عملکرد، خصوصیات مورفو-فیزیولوژیکی و کیفیت انبارداری گوجه فرنگی در شرایط تنش شوری می باشد. برای مطالعه اثر SA و SNP چهار آزمایش جداگانه در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی و اجرا شد. اثر محلول پاشی برگی SNP (0، 200 و 500 میکرو مول) و SA (0، 1 و 2 میلی مولار) تحت تنش شوری (0 و 50 میلی مولار) بر ویژگی های مورفو-فیزیولوژیکی گوجه فرنگی رقم Namib بررسی شد. همچنین تاثیر محلول پاشی برگی SNP و SA بر سرمازدگی و کیفیت پس از برداشت گوجه فرنگی رقم Newton مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش اول و دوم نشان داد، تیمار با SNP و SA باعث افزایش میانگین سطح تک برگ، محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشاء سلولی، مقادیر کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، کربوهیدرات های محلول کل، پرولین، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز نسبت به تیمار شاهد گردید. نتایج آزمایشات سوم و چهارم نشان داد که SNP و SA موجب تاخیر در کاهش وزن و افزایش مواد جامد محلول کل و حفظ سفتی بافت میوه گوجه فرنگی در حین نگهداری شد. همچنین در تیمارهای SNP و SA میزان ویتامین ث، اسیدیته قابل تیتراسیون، محتوای لیکوپن، فعالیت آنزیم های سوپر اکسید دیسموتاز و پراکسیداز بیشتر از نمونه های شاهد بود. تیمار های SNP و SA درصد خسارت سرمازدگی را کاهش دادند. در بین تیمارهای مختلف، سالیسیلیک اسید 2 میلی مولار و سدیم نیتروپروساید 200 میکرو مولار بیشترین تاثیر را در حفظ کیفیت پس از برداشت میوه گوجه فرنگی داشتند. بنابراین، استفاده از سالیسیلیک اسید و سدیم نیتروپروساید بر تحریک مقاومت به تنش شوری و بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و ماندگاری پس از برداشت گوجه فرنگی تاثیر داشته است.

گوجه فرنگی یکی از سبزیجات مورد علاقه و پرمصرف در جهان است که میوه آن سرشار از مواد معدنی، ویتامین ها و ترکیبات ضد اکسایشی می باشد، اما این محصول با منشا گرمسیری به دمای پایین و شوری حساس است که هر دو محدودیت جدی در تولید و عرضه پس از برداشت می باشند. یکی از روش های کاهش اثرات مضر تنش شوری و کاهش خسارت سرمازدگی در طول انبارداری استفاده از محلول پاشی برگی قبل از برداشت برخی مواد شیمیایی مانند گاما-آمینوبوتیریک اسید و متیل جاسمونات می باشد. این پژوهش در قالب چهار آزمایش مجزا انجام گرفت. در آزمایش اول تیمار شوری در دو سطح صفر(شاهد) و 50 میلی مولار و تیمار گاما-آمینوبوتیریک اسید در سه غلظت صفر، 10 و 20 میلی مولار به صورت محلول پاشی برگی اعمال شد. آزمایش دوم نیز با تیمار شوری در دو سطح صفر (شاهد) و 50 میلی مولار و تیمار متیل جاسمونات در سه غلظت صفر، 5/0 و 1 میلی مولار انجام گرفت. نتایج این دو آزمایش نشان داد که گاما-آمینوبوتیریک اسید و متیل جاسمونات سبب افزایش و حفظ محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشاء سلولی، میزان کلروفیل a، b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، کربوهیدرات های محلول کل، پرولین، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز نسبت به گوجه فرنگی های تیمار شاهد شده اند. بنابراین، در شرایط تنش شوری استفاده از گاما-آمینوبوتیریک اسید و متیل جاسمونات که موجب بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و مواد زیست شیمی گوجه فرنگی شده اند، توصیه می شود. در آزمایش سوم اثر تیمار قبل از برداشت گاما-آمینوبوتیریک اسید در سه سطح (0، 5 و 10 میلی مولار) و در آزمایش چهارم اثر متیل جاسمونات در سه سطح (0، 5/0 و 1 میلی مولار) بر کیفیت پس از برداشت و سرمازدگی میوه گوجه فرنگی رقم نیوتون مورد بررسی قرار گرفت. پس از اعمال تیمارها در طی دوره ذخیره سازی (در دمای 4 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95%) در روزهای 0، 5، 10، 15 و 20 خصوصیات فیزیکی، زیست شیمیایی و سرمازدگی مورد ارزیابی قرار گرفت. در این دو آزمایش نیز تیمار گاما-آمینوبوتیریک اسید و متیل جاسمونات نسبت به نمونه های شاهد خواص کیفی بهتری در گوجه فرنگی را نشان داده و خسارت سرمازدگی را به طور قابل توجهی کاهش دادند.

کشور ایران بزرگترین تولیدکننده انار در دنیاست. انار ایران به دلیل کیفیت مرغوب از نظر صادرات به خارج از کشور در بین محصولات کشاورزی، محصولی بی-رقیب بوده و از نظر اقتصادی دارای اهمیت فراوان است. هدف از پژوهش حاضر کاربرد پوشش دهی بر ماندگاری و کیفیت خوراکی انار دانه در طی انبارداری بود. به این منظور در یک آزمایش اثر تیمار پوششی کربوکسی متیل سلولز به همراه دو غلظت 1/0و 2/0 نانو اکسید روی در قالب آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور پوشش دهی (3 سطح) و زمان نمونه بردای (5 سطح) مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش دوم نیز اثر دو غلظت ژل آلوئه ورا (10 و 20 درصد) به تنهایی یا همراه با اسانس دارچین در دو غلظت (350 و 700 میلی گرم در لیتر) در قالب طرح آزمایشی فاکتوریل با دوعامل تیمار پوشش (7 سطح) و زمان نمونه برداری (5 سطح) مورد مطالعه قرار گرفت. کاهش وزن، میزان آب میوه، مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، pH، ویتامین ث، آنتوسیانین، فنول و خواص ضد اکسایشی اندازه گیری شدند. میوه های تیمار شده با 5/0 درصد کربوکسی متیل سلولز به همراه 2/0 درصد نانو اکسید روی و 20 درصد ژل آلوئه ورا به-طور قابل توجهی کاهش وزن کمتری در مقایسه با سایر تیمارها نشان دادند. پوشش کربوکسی متیل سلولز به همراه نانو اکسید روی موجب افزایش مواد جامد محلول، اسیدیته و آب میوه انار دانه نسبت به میوه های شاهد شد. تیمار 5/0 درصد کربوکسی متیل سلولز به همراه 2/0 درصد نانو اکسید روی میزان آنتوسیانین را به طور قابل توجهی افزایش داده است. بیشترین میزان ویتامین ث در تیمار 5/0 درصد کربوکسی متیل سلولز به همراه 1/0 نانو اکسید روی و تیمار 10 درصد ژل آلوئه ورا به همراه 700 میلی گرم بر لیتر اسانس دارچین مشاهده شد. تیمار 20 درصد ژل آلوئه ورا و تیمار 5/0 درصد کربوکسی متیل سلولز به همراه 2/0 درصد نانو اکسید روی بیشترین میزان فنول کل را نشان دادند. همچین تیمار 20 درصد ژل آلوئه ورا به همراه 350 میلی گرم بر لیتر اسانس دارچین و تیمار 5/0 درصد کربوکسی متیل سلولز به همراه 2/0 درصد نانو اکسید روی بالاترین میزان ظرفیت ضد اکسایشی را به خود اختصاص دادند. در کل می توان نتیجه گرفت که استفاده از پوشش های خوراکی در این پژوهش موجب حفظ ترکیبات زیست شیمیایی گردیده و به عبارتی سبب افزایش کیفیت و ماندگاری انار دانه در طی نگهداری در انبار سرد شده است.

میوه سیب یکی از مهمترین میوه های مناطق معتدل است که ارتباط زیادی با سلامت انسان دارد. هدف از پژوهش حاظر بررسی عارضه ی قهوه شدن برخی ارقام تجاری سیب طی نگهداری در انبار سرد می باشد. 11 رقم تجاری سیب در دمای 1 درجه سانتی گراد به مدت 5 ماه نگه داری شده و هر 30 روز یک بار نمونه برداری صورت گرفته و صفاتی مانند: کاهش وزن، سفتی، محتوای مواد جامد محلول، اسدیته قابل تیتراسیون، pH، خواص ضد اکسایشی، فنل وفلاونوئید کل، آنزیم های پراکسیداز ، پلی فنل اکسیداز، قهوه ای شدن آنزیمی و سرمازدگی (قهوه ای شدن گوشت) مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین سفتی و اسید آسکوربیک در رقم دلبار استیوال، بیشترین مواد جامد محلول در قرمز مراغه، دلبار استیوال و برابرن و بیشترین کاهش وزن در رقم زرد مراغه، بیشترین شدت قهوه ای شدن گوشت در رقم قرمز مراغه مشاهده شد. سرما زدگی (قهوه ای شدن گوشت) برای اولین بار بعد از 5 ماه انبارداری در ارقام رد استارکینگ و قرمز مراغه مشاهده شد اما قهوه ای شدن مرکزمیوه در ارقام برابرن و گالا پس از 4 ماه انبار داری با شدت متوسط ملاحظه شد. به طور کلی اسیدیته قابل تیتراسیون، ویتامین ث، خواص ضد اکسایشی، فنل و فلاونوئید کل در طی انبار داری کاهش یافت، در حالی که pH، مواد جامد محلول، قهوه ای شدن آنزیمی، قهوه ای شدن گوشت، و فعالیت آنزیم پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز افزایش پیدا کرد. محتوای ترکیبات زیستی در جلوگیری یا افزایش قهوه ای شدن آنزیم و سرمازدگی (قهوه ای شدن گوشت) می تواند نقش داشته باشد. به طوری که مابین قهوه ای شدن آنزیمی، سرمازدگی و کاهش ویتامین ث، کاهش سفتی، فنل کل، فلاونوئید کل، وفعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز و آنزیم پراکسیداز همبستگی مثبت وجود دارد.

توت فرنگی با نام علمی(Fragaria vesca L.) گیاهی چند ساله جزء گیاهان نهاندانه جداگلبرگ، از تیره گل سرخیان(Rosaceae) است که به طور متوسط 3 تا 5 سال عمر می کند. ایالات متحده بزرگترین تولید کننده توت فرنگی در دنیا است که حدود 25 درصد کل تولید دنیا را به خود اختصاص داده است. توت فرنگی در دامنه وسیعی از محیط ها رشد می کند استان های کردستان و مازندران دو قطب مهم تولید توت فرنگی در ایران می باشند. کشت توت فرنگی در منطقه بین شهر های سنندج، کامیاران و مریوان متمرکز شده است. این میوه سرشار از موادی است که برای سلامتی مفیداند اما متاسفانه دارای عمر انبارداری کوتاهی بوده و به سرعت فاسد می شود.پوشش های خوراکی با کاهش تنفس و تعرق از سطوح میوه و کند کردن رشد میکروبی، عمر انبارداری را افزایش می دهند همچنین کاربرد کلسیم قبل و بعد از برداشت سبب تاخیر در پیری و کاهش فساد پس از برداشت و جلوگیری از پیشرفت بسیاری از اختلالات فیزیولوژیکی می گردد به این دلیل از محلول پاشی کلریدکلسیم و نانوکلسیم نیز قبل از برداشت استفاده شد.این پژوهش در قالب دو آزمایش جهت مطالعه اثر پوشش خوراکی کربوکسی متیل سلولز (CMC) و کیتوسان و نیز مطالعه اثر محلول پاشی قبل از برداشت کلرید کلسیم و نانوکلسیم در ترکیب با تیمار پوشش های پس از برداشت انجام شد.نتایج نشان داد که تیمار کیتوسان بیشتر از تیمارCMC و شاهد باعث حفظ سفتی بافت میوه گردید.همچنین بین دو تیمار کیتوسان و CMC از نظر صفات پوسیدگی بافت میوه، اسیدیته قابل تیتراسیون، محتوای فنول کل و میزان ویتامینC تفاوت معنی داری مشاهده نشد.بیشترین میزان کاهش وزن، پوسیدگی و مواد جامد محلول در تیمار شاهد در مقایسه با تیمارهای کلریدکلسم +CMC، کلرید کلسیم + کیتوسان، نانوکلسیم + CMC، نانوکلسیم +کیتوسان مشاهده شد.تیمار نانوکلسیم + کیتوسان دارای بیشترین میزان سفتی بود.

توت فرنگی یکی از محصولات با ارزش باغی است که به دلیل بافت نرم، رطوبت و فعالیت متابولیکی بالا و حساسیت به عوامل قارچی، عمرانبارداری بسیارکوتاهی دارد. کاربرد ترکیبات شیمیایی مصنوعی ضدقارچی به منظور افزایش ماندگاری این میوه نگرانی های فراوانی به دنبال داشته است. به همین دلیل استفاده از روش های ایمن برای کنترل فساد و حفظ کیفیت میوه ی توت فرنگی در زمان نگهداری در انبار ضروری است. اخیرا، استفاده از پوشش های خوراکی به عنوان یک راهکار امیدوارکننده برای بهبود کیفیت و گسترش ذخیره سازی و عمرانبارداری میوه ها مطرح شده است. در این پژوهش اثر پوشش خوراکی براساس ژل آلوئه ورا (33 درصد) به همراه اسیدآسکوربیک (0، 1، 3 و 5 درصد) و پوشش نانو اکسید روی (100-30 نانومتر) در سه غلظت مختلف (03/0، 07/0 و 5/0 درصد) بر کیفیت پس از برداشت میوه توت فرنگی رقم "پاروس" در طی ذخیره سازی مورد بررسی قرار گرفت. پس از اعمال تیمارها،خصوصیات فیزیکی، بیوشیمیایی و میکروبی در زمان های 0، 3، 6، 9، 12، 15 و 18 روز در طی نگهداری (دمای 1 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95 درصد) مورد بررسی قرار گرفتند. پوشش ژل آلوئه ورا + اسیدآسکوربیک موجب تاخیر در کاهش وزن و افزایش مواد جامد محلول کل شده و سفتی بافت میوه را حفظ کرد. همچنین در تیمارهای ژل آلوئه ورا + اسیدآسکوربیک میزان ویتامین ث، اسیدیته قابل تیتراسیون، آنتوسیانین، فنول کل و فعالیت ضداکسایشی بیشتر از میوه های شاهد بود. پوشش ژل آلوئه ورا + اسیدآسکوربیک جمعیت باکتری های مزوفیل هوازی کل، مخمرها و کپک ها را کاهش داد. در بین تیمارهای مختلف، ژل آلوئه ورا + 5% اسیدآسکوربیک بیشترین تاثیر را در تاخیر تغییرات مربوط به رسیدگی و کاهش جمعیت میکروبی داشت. این نتایج نشان می دهد ترکیب اسیدآسکوربیک و ژل آلوئه ورا پتانسیل حفظ کیفیت پس از برداشت میوه توت فرنگی را دارد. تیمارهای نانو اکسید روی به طور معنی داری کاهش وزن را به تاخیر انداخته و سفتی بافت میوه را حفظ کرد. محتوای آنتوسیانین، ویتامین ث، اسیدیته قابل تیتراسیون، فنول کل و فعالیت ضداکسایشی در تیمارهای نانو اکسید روی بیشتر از شاهد بود. همچنین تیمارهای نانواکسید روی جمعیت میکروبی را در طول ذخیره-سازی میوه کاهش داد. در بین تیمارهای مختلف، 5/0 درصد نانو اکسید روی بیشترین تاثیر را در تاخیر تغییرات مربوط به رسیدگی و کاهش جمعیت میکروبی

میوه بهِ دارای فواید بسیاری برای سلامتی انسان و منبع بسیار خوبی از ترکیبات زیست فعال است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه تغییرات بیو -فیزیکو شیمیایی برخی ژنوتیپ های بهِ در طی انبار داری بود. 15 ژنوتیپ بهِ در زمان بلوغ تجاری برداشت و در دمای 1 درجه سلسیوس به مدت 5 ماه ذخیره شدند. نمونه برداری به صورت ماهیانه انجام شد و 24 ساعت در 20 درجه سلسیوس نگهداری شدند. کاهش وزن، چگالی، سفتی، محتوی مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، pH، کربوهیدارت کل، پکتین کل، فیبر، عناصر کلسیم و منیزیم، ویتامین ث، خواص ضد-اکسایشی، فنول و فلاونوئید کل، آنزیم های پراکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز، پلی فنول اکسیداز و شاخص قهوه ای شدن اندازه گیری شدند. تغییرات قابل توجهی (P ≤ 0.05) در همه ی ژنوتیپ ها برای صفات اندازه گیری شده مشاهده شد. درهر یک از ژنوتیپ های مورد مطالعه یک یا چند ویژگی منحصر مانند پایین ترین کاهش وزن در "پاوه1"، بالاترین میزان سفتی و پکتین در "مریوان1" و بالاترین محتوای قند در "مریوان2" مشاهده شد که در آینده می توانیم از این ویژگی ها جهت برنامه های اصلاحی استفاده کنیم. محدوده 42/44-78/26 میلی گرم بر 100 گرم وزن تر برای ویتامین ث، 15/98-66/86 درصد برای خواص ضد اکسایشی، 69/380-73/157 میلی گرم گالیک اسید بر 100 گرم وزن تر برای فنول کل، 69/10-31/5 میلی گرم کورستین بر 100 گرم وزن تر برای فلاونوئید کل، 76/18-00/13 بریکس برای محتوی مواد جامد محلول، 95/0-38/0 درصد برای مالیک اسید، 00/91-16/52 نیوتن برای سفتی، 02/23-28/7 درصد برای پکتین در همه ی ژنوتیپ ها در زمان برداشت مشاهده شد. شاخص قهوه ای شدن گوشت برای اولین بار پس از 4 ماه مشاهده شد. به طورکلی، چگالی، سفتی، پکتین، اسیدیته قابل تیتراسیون، ویتامین ث، خواص ضد اکسایشی، فنول و فلاونوئید کل و آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در طی انبارداری کاهش یافت در حالی که محتوای مواد جامد محلول، pH، کربوهیدرات محلول کل، شاخص قهوه ای شدن و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنول اکسیداز افزایش پیدا کرد. محتوای بالای ترکیبات زیست فعال می تواند در جلوگیری یا کاهش قهوه ای شدن نقش داشته باشد به طوری که بین قهوه ای شدن گوشت و ویتامین ث، خواص ضد اکسایشی، فنول و فلاونوئید کل و آنزیم سوپراکسید دیسموتاز همبستگی منفی مشاهده شد.

انگور یکی از مهمترین محصولات باغبانی ایران و جهان می باشد. مصارف تازه خوری، فرآوری و صنایع تبدیلی آن بسیار مطرح است . برای اولین بار باززایی انگور از طریق گره های حاوی جوانه فعال توسط گالزی در سال 1961 انجام گرفته است و از آن زمان به بعد روش های مختلف کشت درون شیشه ای برای تکثیر انگور توسعه یافته است. بافت های مختلف ممکن است برای کشت درون شیشه-ای، بسته به هدف، نیازمند فرمول متفاوتی باشند. یکی از مشکلات مهم و تاثیرگذار بر روش های ریز ازدیادی، تنوع ژنتیکی در رقم های مختلف است، که بر کارایی تکنیک های کشت درون شیشه ای استفاده شده تاثیرگذار است و این واقعیت، از طریق توانایی های مختلف ارقام انگور در جذب عناصر غذایی و همین طور وجود هورمون های درونی، توضیح داده می شود، نوع و ترکیب اضافه شده به محیط کشت این مسئله را پیچیده تر می سازد. شرایط رشدی و فیزیولوژیکی نمونه، و ترکیبات محیط کشت از جمله: نمک ها، ترکیبات آلی وکربوهیدرات ها و غلظت تنظیم کننده های رشد از موثرترین فاکتورهای هستند که بر میزان باززایی شاخه و ریشه ریزنمونه تاثیر گذارند. اما تر کیبات شیمیایی دیگری نیز وجود دارند که می توانند از راه های مختلف اثرات تحریک کننده ای بر رشد و باززایی ریزنمونه داشته باشند. مثلاً زغال فعال که از طریق جذب ترکیبات مضردر محیط کشت این اثر را القا کند. ترکیب فنلی فلوروگلوسینول3 که از طریق ممانعت از تجزیه اکسین ها در محیط کشت، آب نارگیل و ترکیباتی از این قبیل که می تواند بر باززایی اثر گذار باشند. ترکیبات دیگری همچون 4, OTC 5 BTHوجود دارند که از طریق فعال کردن سیستم دفاع اکتسابی و تاثیر بر آلودگی ویروسی در محیط کشت یا از طریق تحریک تولید مواد آنتی اکسیدانی و تولید پروتئین های وابسته به پاتوژن در تحریک رشد و مقاومت به آلودگی نقش دارند یا خود مواد آنتی اکسیدانی همچون پلی وینیل پیرولیدین6 ، اسید آسکوربیک، اسید سیتریک، اسید آمینه سیستئین که می تواند در رشد و باززایی تاثیر مثبت داشته باشند.

امروزه به دلیل استفاده ی بی رویه از کود های شیمیایی، موادآلی زمین های کشاورزی در ایران کاهش یافته، از این رو استفاده از کودهای آلی و زیستی نقش مهمی را در سلامتی محیط زیست ایفا می کند. به منظور بررسی اثر کود بیولوژیک نیتروکسین و هیومیک اسید بر برخی خصوصیات مورفو - فیزیولوژیکی توت فرنگی تحت کاربرد مالچ (سفید)، طی دو فصل در سال 93-92 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان آزمایشی به صورت فاکتوریل (مالچ × کود) بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آزمایش اول بر روی توت فرنگی رقم پاروس (دوساله) و آزمایش دوم بر روی توت فرنگی رقم کوئین الیزا (یک ساله) صورت گرفت. سطوح کودی مورد استفاده در هر دو آزمایش عبارت بودند از: به ازاء هر گیاه 3 گرم کود کامل N.P.K، 5 گرم کود آلی هیومیک اسید، 70 سی سی کود بیولوژیک نیتروکسین با غلظت 100 پی پی ام و 5 گرم کود هیومیک اسید + 70 سی سی کود بیولوژیک نیتروکسین با غلظت 100 پی پی ام در نظر گرفته شده است. صفات اندازه-گیری شده، صفات رویشی و بیوشیمیایی از جمله میزان کربوهیدرات های محلول کل میوه، برگ، طوقه و پروتئین های محلول کل برگ و طوقه، فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز برگ، ریشه و طوقه و عناصر نیتروژن کل، فسفر، پتاسیم در برگ توت فرنگی رقم پاروس در سال اول و اندازه گیری صفات رویشی رقم کوئین الیزا در سال دوم انجام شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل مالچ × کود روی میانگین سطح برگ، سطح برگ کل بوته، سطح مخصوص برگ (سطح برگ بر وزن خشک برگ)، حجم ریشه، وزن تک میوه و وزن خشک کل در سال اول معنی دار شد. بیشتر صفات رویشی اندازه گیری شده و ماده خشک کل در شرایط مالچ و در کود نیتروکسین + هیومیک اسید بهبود یافته اند. اثر متقابل مالچ × کود میزان کربوهیدرات های محلول کل برگ، میوه و طوقه و پروتئین های محلول کل برگ و طوقه را تحت تاثیر قرار دادند. کاربرد کود زیستی نیتروکسین و هیومیک اسید همراه با مالچ غلظت عناصر غذایی نیتروژن کل، فسفر، پتاسیم برگ را افزایش دادند. میزان عملکرد میوه در دو سال آزمایش تحت تیمار نیتروکسین + هیومیک اسید تحت کاربرد مالچ بطور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود.

منابع کربنی در سلول ها و بافت های گیاهان نقشی حیاتی دارند و در کشت بافت درون شیشه ای یکی از فاکتور های اساسی رشد و نمو ریزنمونه هامحسوب می شوند. نوع و غلظت منابع کربنی اثرات مختلفی بر رشد و نمو ریزنمونه ها دارند. لذا، تحقیقی طی سال های 1391 تا 1392 روی دو رقم انگور بومی استان کردستان با نام های فرخی و خوشناو جهت تکثیر درون شیشه ای انجام شد. در این آزمایش باززایی ریزنمونه های گره و نوک شاخسارهر دو رقم انگور مذکور در محیط کشت MS حاوی غلظت های مختلف هورمونی بود. غلظت های متفاوتی از کربوهیدرات ها در محیط کشت برای پرآوری و تشکیل شاخساره ریز نمونه های گره ارقام انگور خوشناو و فرخی در شرایط درون شیشه ای ضروری است.در این تحقیق ریز نمونه های گره دو رقم انگور خوشناو و فرخی در محیط کشت MSحاوی 1میلی گرم در لیترBA جهت بررسی اثر غلظت های مختلف قند ساکارز بر صفات طول شاخساره اصلی، تعداد برگ شاخساره اصلی، طول و تعداد شاخه ی نابه جا و تعداد برگ شاخه نابه جا در غلضت های (15، 20، 30 و 40) گرم در لیتر ساکارز مورد بررسی قرار گرفتند، نتایج آزمایش نشان داد که با کاهش غلظت ساکارز رشد و نمو کلی گیاهچه ها کاهش پیدا می کند وبا افزایش غلظت ساکارز از 30 به 40گرم در لیتر نمونه های درون شیشه ای رشد نابه هنجار داشته میانگره ها کوتاه اما تعداد برگ افزایش یافته،ساکارز 15 و 40 گرم در لیتر بیشترین تعداد شاخه نابه جا را داشتند اما با رشد غیر نرمال.