دکتۆر سادق زیباکەلام
کورتەیەک لە ژیانی پڕ بەرهەمیان
دکتۆر سادق زیباکەلام، مامۆستای دیاری زانستە سیاسییەکان، لە مانگی گەلاوێژی ١٣٢٧ی هەتاوی لە تاران لەدایک بووە. بنەماڵەکەی، کە لەژێر کاریگەریی ڕەوتە ڕۆشنبیرییەکانی ئەو سەردەمەدا بوون، هەستی نەتەوەیی و لایەنگریی موسەدیقیان هەبوو. باوکی، کە یەکێک بوو لە چالاکوانانی بەرەی نیشتمانی، دوای کودەتای ٢٨ی گەلاوێژی ١٣٣٢ وازی لە سیاسەت هێنا.
دکتۆر زیباکەلام بۆ خوێندنی باڵا نێردرا بۆ بەریتانیا و تا ئاستی کارناسیی باڵا لە ئەندازیاریی کیمیادا خوێندی. لە سەردەمی خوێندکاریدا، تێکەڵ بە چالاکییە سیاسییەکانی دژی ڕژێمی شا لە ڕێگەی کۆنفیدراسیۆنی خوێندکارانەوە بوو و لە ساڵی ١٣٥٣دا دوای گەڕانەوەی بۆ ئێران، بە تۆمەتی «هەنگاونان دژی ئاسایشی نیشتمانی» سێ ساڵ زیندانی کرا. دوای ئازادبوونی، بووە ئەندامی دەستەی زانستیی کۆلێژی ئەندازیاریی زانکۆی تاران.
دوای شۆڕشی ئیسلامی، چەندین بەرپرسیارێتیی وەرگرت، لەوانە نوێنەرایەتیی ئەندازیار مەهدی بازرگان لە کوردستان. بەڵام، وردە وردە لە کارە جێبەجێکارییەکان دوورکەوتەوە و لە ساڵی ١٣٦٣دا بۆ درێژەدان بە خوێندن گەڕایەوە بۆ بەریتانیا. ئەمجارەیان، ڕووی لە زانستە مرۆڤایەتییەکان کرد و تێزی دکتۆراکەی لەسەر شۆڕشی ئیسلامیی ئێران لە بواری ئاشتی-ناسیدا تەواو کرد.
دوای گەڕانەوەی بۆ ئێران لە ساڵی ١٣٧٠دا، گواسترایەوە بۆ کۆلێژی یاسا و زانستە سیاسییەکانی زانکۆی تاران. یەکەم بەرهەمی، «پێشەکییەک بۆ شۆڕشی ئیسلامی»، لە ساڵی ١٣٧٢دا بڵاوکرایەوە. بەڵام کتێبی «ئێمە چۆن بووین بە ئێمە» (١٣٧٤) بووە وەرچەرخانێک لە ژیانی ئەکادیمیدا و تا ئێستا زیاتر لە ٣٣ جار چاپ کراوەتەوە. لە بەرهەمە گرنگەکانی دیکەی دەتوانین ئاماژە بە «سوننەت و مۆدێرنیتە»، «وەهمی پیلانگێڕی» و «ڕۆژئاوا چۆن بوو بە ڕۆژئاوا» بکەین.
دکتۆر زیباکەلام لە مانگی ڕێبەندانی ١٣٩٧دا خانەنشین بوو، بەڵام هاوکارییەکانی لەگەڵ زانکۆی تاران وەک مامۆستای پایەبەرز درێژەی هەیە. لە مانگی ڕەشەممەی ١٣٩٨دا، کتێبخانە تایبەتییەکەی، کە زیاتر لە ١٠٠٠ بەرگ کتێب، نامەی زانکۆیی و بەڵگەنامەی بەنرخی لەخۆگرتبوو، پێشکەش بە زانکۆی کوردستان کرد. لە بیرەوەرییەکانیدا دەنووسێت: «کاتێک کتێبەکانم پێچایەوە، هەستم بە غەمباری کرد... تەنیا شتێک کە ئارامی دەکردمەوە، وێناکردنی ئەو خوێندکارانە بوو کە ڕۆژێک دەیانخوێننەوە.»
بونیادی پشتیوانانی زانکۆی کوردستان هەمیشە ڕێز لەم دیارییە گرانبەهایە و لە هەوڵی بەرزی ئەم مامۆستا بەڕێزە دەگرێت.
