دکتۆر مستەفا وەتەنخا
کورتەیەک لە ژیانی پڕ بەرهەمیان
خوالێخۆشبوو دکتۆر مستەفا وەتەنخا (١٣١٦-١٣٩٦ی هەتاوی)، مامۆستا و توێژەری دیاری زانستە سیاسییەکان، لە تاران لەدایک بووە. سەردەمی خوێندنی هاوکات بوو لەگەڵ بزووتنەوەی نیشتمانیی نەوت، کە ئەمەش کاریگەریی لەسەر بیری سیاسیی هەبوو. دوای تەواوکردنی ئامادەیی، ڕووی لە ئەڵمانیا کرد و دوای ماوەیەک خوێندن لە بواری پزیشکیدا، بەهۆی حەزی لە زانستە سیاسییەکان و ئابووری، لە زانکۆی بەرلین دەستی بە خوێندن لە بواری ئابووریی سیاسیدا کرد.
تێزی دکتۆراکەی، کە ڕەخنەیەکی بیرمەندانە بوو لەسەر کاریگەریی مارکسیزم-لێنینیزم لەسەر شۆڕشە جیهانییەکان، دواتر وەک کتێب بڵاوکرایەوە و لە دەیەی حەفتای زایینیدا وەک تیۆرییەکی نوێ لە ناوەندە ئەکادیمییەکاندا سەرنجی ڕاکێشا. دکتۆر وەتەنخا دوای وەرگرتنی بڕوانامەی دکتۆرا، ماوەیەک لە زانکۆی بەرلین وانەی وتەوە، بەڵام ئەوین و خۆشەویستیی بۆ نیشتمان لە ساڵی ١٣٥٣دا گەڕاندییەوە بۆ ئێران و لە زانکۆی نیشتمانی (شەهید بەهەشتی) دەستی بە وانەوتنەوە کرد.
وانە پسپۆڕییەکانی بریتی بوون لە «جیهانی سێیەم»، «مارکسیزم»، «جیهانگیری» و «یاسای نێودەوڵەتی». لە بەرهەمە زانستییە بەنرخەکانی دەتوانین ئاماژە بە کتێبی «کۆسپە مێژووییەکانی دواکەوتوویی لە ئێران» و چەندین وتار لە گۆڤاری «ڕێبازە سیاسی و نێودەوڵەتییەکان»دا بکەین. مرۆڤێکی مرۆڤدۆست، میهرەبان و خاکەڕا بوو و لەنێو خوێندکاران و هاوکارانیدا خۆشەویستییەکی تایبەتی هەبوو.
دوای کۆچی دوایی ئەم مامۆستا بەڕێزە، بنەماڵەکەی کتێبخانە تایبەتییەکەی، کە لە ١١٥٠ بەرگ کتێب بە زمانە جیاوازەکان و کۆمەڵێک وتار و بەڵگەنامەی زانستیی گرانبەها پێکهاتبوو، پێشکەش بە زانکۆی کوردستان کرد، تا یاد و بیرەوەریی لەنێو زانکۆییاندا بمێنێتەوە.
بونیادی پشتیوانانی زانکۆی کوردستان یادی ئەم مامۆستا شایستەیە بەرز ڕادەگرێت. ڕۆحی شاد و یادی بەخێر بێت.
