بخش مرجع کتابخانه مرکزی

بخش مرجع در طبقه اول کتابخانه مرکزی واقع شده است. این بخش به عنوان یک بخش تحقیقاتی دارای منابع متنوع در زمینه موضوعات مختلف می‌باشد. تهیه و تدارک اطلاعات عمومی و تخصصی، کمک به مراجعان در استفاده از منابع مرجع، جستجو در نرم‌‏افزار جامع کتابخانه (سیمرغ)، آموزش انفرادی دانشجویان برای استفاده از منابع مرجع از اهم فعالیت‌های بخش مرجع می‌باشد.

• واژه‌نامه‌های عمومی و تخصصی

  واژه‌نامه‌ها یا فرهنگ‌‏ها برای بیان و توصیف بسیاری از انواع کتاب‏‌های مرجع به کار برده می‏‌شود. منظور از فرهنگ یا واژه‌‏نامه سیاهه و صورتی است عموماً الفبایی از لغات یک زبان به انضمام اطلاعات لازم هر یک از آن لغات (شامل تلفظ، ریشه، معنا، مترادف و غیره)، یا ممکن است معادل آن لغات به زبان دیگری آمده باشد.

• دایره‌المعارف‌های عمومی و تخصصی

  دایره‏‌المعارف مجموعه‌‏ای از دانش‏‌ها است که در قالب مقاله‌‏های کوتاه و بلند به زبانی ساده به صورت مختصر و مفید تدوین می‏‌شود. دانش موجود در دایره‌‏المعارف‏‌ها با نوع خوانندگانی که در نظر دارد به آنها ارائه خدمت کند، مرتبط است. دایره‌‏المعارف می‏تواند عمومی و یا تخصصی باشد. هدف دایره‏‌المعارف‏‌های عمومی همه فهم کردن دانش در مقوله‏‌های مختلف است. به همین دلیل، دایره‌‏المعارف عمومی برای بیشتر افراد قابل فهم است مانند دایره‌‏المعارف مصاحب. دایره‌‏المعارف تخصصی برای همه فهم کردن دانش خاص یک حوزه تدوین می‏شود مانند دایره‏‌المعارف روان‏شناسی، دایره المعارف فیزیک.

• دستنامه‌ها

  کتاب فشرده‌‏ای که به اختصار، نکات اصلی موضوعی را مورد بحث قرار می‏دهد. این نوع منابع به افرادی که باید هنگام کار مطالب بسیار و جزئیات را در ذهن نگه دارند کمک می‏کند که کمتر دچار اشتباه شوند. مانند دستنامه پزشکی که باید هنگام نوشتن نسخه برای بیماران در اختیار داشته باشند تا در تشخیص و تجویز دارو بیماریهای مشابه را باهم اشتباه نگیرند.

• دستور‌نامه‌ها

  شرح فرایندهای عملی است که به افراد کمک می‏کند تا یک کار فنی را انجام دهد. مثال: دستور تهیه انواع غذاها یا تعمیرات ماشین.

• راهنماها

  فهرستی از منابع مرجع، اشخاص، سازمان‏‌ها، یا مکان‏‌ها که بر اساس اصول و قواعدی (معمولا الفبایی یا رده‌‏ای) منظم شده باشد و اطلاعاتی درباره آنها ارائه دهد.

• فهرست‌ها

  سیاهه‌‏ای از کتابها، نقشه‏‌ها و سایر موارد که بر حسب طرح و نقشه معینی منظم شده باشد. وجه تمایز آن با کتابشناسی در این است که فهرست، منابع موجود در یک مجموعه خاص را ضبط و توصیف می‏کند، مثل فهرست کتابخانه‏‌ها یا  فهرست ناشران. در حالیکه در کتابشناسی محل نگهداری کتاب مطرح نیست. فهرست ممکن است شامل شناسه‌‏هایی برای موادی غیر از کتاب باشد مثل، شناسه‌‏های چکیده مقالات، پیایندها، جزوه‌‏ها، موضوع‌های در دست تحقیق و اسامی سازمان‌ها.

• کتابشناسی‌ها

  به بیان ساده کتابشناسی را می‏توان، سیاهه یا لیستی از نام و مشخصات مواد کتابی یا غیر کتابی که به روشی خاص تنظیم شده، بی آنکه مجموعه کتابخانه خاصی مورد نظر باشد، تعریف کرد . کتابشناسی‌‏ها به افراد کمک می‏‌نماید که مجموعه‏‌ای از منابع مرتبط با موضوع مورد نیاز خود را بیابند.

• مقاله‌نامه‌ها

  صورتی از مقاله‏‌ها که بر حسب سرشناسه (پدیدآور، عنوان یا موضوع) به صورتی مستقل یا در آخر کتاب‌ها به صورت منابع و مآخذ چاپ می‌‏شود . این ابزار به افراد کمک می‏‌نماید که مقالات مرتبط با موضوع خود را بهتر بیابند.

• کتب شرح‌حال یا سرگذشت‌نامه

  این کتب زندگینامه یا شرح زندگی اشخاص می‏باشد، که اگر خود شخص سرگذشت زندگی خود را نوشته باشد به آن "خودسرگذشتنامه"  می‏‌گویند.

• اطلس‌ها

  مجلدی از نقشه‌‏ها، لوحه‌‏ها، گراورها، جدول‏‌ها و غیره، خواه با توصیف یا بدون آن. این مجموعه ممکن است به ضمیمه کتابی دیگر یا به تنهایی منتشر شده باشد.

• نمایه‌ها

  صورتی از موضوع‏‌ها و واژه‏‌های مهم، اسامی و دیگر مطالب یک یا چند کتاب با ارجاع به صفحاتی که این مطالب در آن واقع شده است. نمایه در پایان برخی کتابها وجود دارد. علاوه بر آن برای بازیابی مقالات نشریه‌‏های علمی ابزار مهمی است. امروزه نمایه‌‏های الکترونیکی ابزار مهمی برای بازیابی اطلاعات در وب یا بانک‌های اطلاعاتی است.

• چکیده‌نامه‌‏ها

  پیایندی است چاپی یا تکثیرشده، حاوی چکیده‌‏های مطالب کتاب، مقالات، پیایندها، جزوه ها و غیره. چکیده‏‌نامه ممکن است به صورت ماهانه، هفتگی و یا روزانه توسط کتابخانه‏‌های اختصاصی منتشر شده و برای مشتریان ارسال گردد . البته ممکن است به صورت یک کتاب مستقل هم چاپ گردد.

• پایان‏‌نامه‌‏ها

   شامل پایان‏‌نامه‌‏های دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری که از دانشگاه کردستان فارغ‌التحصیل شده‌اند. یک نسخه از کلیه پایان‏‌نامه‌‏های دانش‌آموختگان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) دانشگاه کردستان بعد از انجام مراحل تشریفات اداری تحویل بخش مرجع داده می‏شوند . پایان‏‌نامه‌‏ها در این بخش ابتدا در دفتر ثبت اموال، ثبت می‏‌شوند و بعد خدمات فنی (فهرست‏‌نویسی) آنها انجام می‏‌گردد. یعنی اطلاعات مربوط به هر پایان‌نامه در شبکه داخلی کتابخانه (سیمرغ)  وارد می‏‌شود و در نهایت پایان‏‌نامه‏‌ها بر اساس رده‌‏بندی در قفسه مربوطه قرار می‏‌گیرد.

• طرح‏‌های پژوهشی

  گزارش علمی طرح‏های پژوهشی که توسط اعضای هیئت علمی دانشگاه کردستان در رشته‌‏های مختلف اجرا می‌‏شود، بعد از ورود اطلاعات مربوطه در شبکه داخلی کتابخانه، برای دسترسی مراجعان در قفسه‌‏های مربوطه قرار می‌‏گیرد.

• روزنامه‏‌های ادواری

  و سایر منابعی که در ردیف کتب مرجع قرار می‌گیرند و برای پاسخ‌گویی به پرسش‏های مراجعین مورد استفاده قرار می‌گیرند که از طریق سیستم باز (دسترسی مستقیم استفاده کننده به قفسه‏‌ها) قابل بازیابی و بهره برداری است.