Wahid Zamani

آگاهی از آنچه که حیات‌وحش از آن تغذیه می‌کنند یکی از اساسی‌ترین الزامات برای شناخت رفتار و جایگاه بوم‌شناختی آن‌ها است و تعیین روابط تغذیه‌ای در یک اکوسیستم بخش کلیدی بسیاری از مطالعات اکولوژیکی است. روش تجزیه سرگین یک روش رایج برای مطالعه اکولوژی تغذیه گوشت‌خواران انسان گریز است. مطالعه حاضر باهدف بررسی رژیم غذایی زیرگونه زیرگونه پلنگ ایرانی با استفاده از روش تجزیه سرگین در بازه زمانی زمستان ۱۳۹۸ تا زمستان ۱۴۰۱ در منطقه حفاظت شده پرور انجام شد. در مجموع ۷۴ نمونه سرگین در منطقه موردمطالعه جمع‌آوری گردید که در کل ۹۹ آیتم غذایی شناسایی شد که در این میان گونه‌های گراز با ۲۳/۴۱ درصد، گوسفند اهلی با ۳۷/۱۲ درصد و قوچ و میش با ۲۷/۹ درصد، بالاترین فراوانی را در نمونه‌های سرگین گونه پلنگ داشتند، همچنین طبق نتایج به‌دست‌آمده توسط شاخص جیکوب نیز گونه‌های مرال، شوکا و کل و بز ارجحیت بالایی در رژیم غذایی گونه پلنگ داشتند. یافته‌های ما نشان داد که اگرچه فراوانی سم‌داران وحشی در رژیم غذایی پلنگ بیش‌تر از گونه‌های اهلی موردمطالعه است. امّا از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مذکور در رژیم غذایی پلنگ در منطقه حفاظت شده پرور دیده نشد، همچنین بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، تفاوت معنی‌داری بین هیچ‌کدام از گروه‌های تغذیه‌ای (دام اهلی، سم‌داران وحشی، پستانداران متوسط جثه و جوندگان) در فصول رویش و خزان مشاهده نشد. پهنای آشیان بوم‌شناختی غذایی زیرگونه زیرگونه پلنگ ایرانی نیز با استفاده از شاخص‌های لوینز، شانون - وینر و معیار اسمیت اندازه‌گیری شد که نشان داد گونه زیرگونه زیرگونه پلنگ ایرانی در منطقه حفاظت شده پرور پهنای نیچ وسیعی دارد.

Identifying the habitat characteristics of wildlife species, especially threatened species, is very important. Considering that the hyena is a near-threatened species, it is also a scavenger and plays a role in cleaning the environment, so it is necessary to protect this species and model its habitat. Despite the importance of the striped hyena, no study has been conducted on the habitat suitability of this species in Kurdistan province, and very few studies have been conducted in Iran as a whole. In this research, the maximum entropy method was used to model the habitat suitability of the striped hyena. About 33 occurrence points of striped hyena were recorded between spring 2022 and spring 2023 by carrying out field studies and the cooperation of experts from Departments of Environmental and experts of protected areas in Kurdistan province. 75% of this data was determined for learning and 25% for testing. Eleven habitat variables, which included elevation, slope, aspect, climate, distance to protected areas, rangeland density, agricultural density, NDVI, distance to rivers distance to villages and distance to roads were considered along with the occurrence points for modeling. The results of the habitat suitability modeling of striped hyenas in Kurdistan Province revealed that the distance to protected areas and rangeland density had the greatest role in habitat selection by the species. In addition, the evaluation of the quality of the obtained model was 0.95, which means excellent quality and high predictability of the model. The results of the species habitat modeling showed that out of the 28,979 square kilometers of the province, 3,477 square kilometers are suitable habitats for striped hyenas, which in terms of percentage includes about 12 percent of the entire Kurdistan province. Six habitat patches were identified for striped hyena in Kurdistan province, which had a coverage of 42% by protected areas. The results of this research can help to better manage the striped hyena habitat in Kurdistan province.

Protected areas play an important role in managing and protecting the habitat and population of endangered species. Armenian ram and ewe are one of the Iranian animal species that are distributed in the western parts of the country. Although the population situation of Armenian ram and ewes in the country is not in a critical situation, human intervention in the range of habitat distribution of this species and the existence of conflicts can cause the conservation status of this species to be endangered. Therefore, this study was conducted with the aim of evaluating the habitat of Armenian ram and ewe in the protected area of ​​Abdul Razzaq in Saqez city of Kurdistan province. The type of applied research and its method is a combination of quantitative and qualitative methods. Materials and methods: In this research, the maximum entropy model (maxent) was used to model the habitat suitability of rams and sheep. About 97 points of presence of rams and ewes were collected in the region between 1400-1401 and 70% of the presence data were used for training the model and the remaining 30% were used for the test (correctness check) of Maxent model. Maps of 29 ecological variables (including 19 global bioclimatic variables) were prepared and by checking the correlation of variables and removing variables with correlation above 70%, 17 variables were removed from 29 independent variables due to high correlation with other variables and the remaining 12 variables were used as final variables. were used in the modeling process with Maxnet. Findings and results: The results of the jackknife test show that the distance from the roads and the average annual rainfall are the most important variables for assessing the habitat suitability of Armenian sheep and goats in Abdul Razzaq protected area. The validity of the model was evaluated by examining the AUC index (area under the curve) and its value was calculated as 0.976 for the test data of the model, which indicates the excellent predictive ability of the model. The results showed that 2884 hectares of the 43,951 hectares of the protected area of ​​Abdul Razzaq are suitable habitats for sheep and goats, which is about 6.56% of the area of ​​the protected area of ​​Abdul Razzaq. The distribution of favorable habitat areas for rams and sheep is in the central and southern parts of Abdul Razzaq protected area. The results of this research can help to better manage the habitat of ram and sheep in the protected area of ​​Abdul Razzaq.

Volatile organic compounds (VOCs) are compounds that have organic carbon in their structure and have several thousand different compounds. Over the past few decades, the emission rate and percentage of volatile pollutants in the air have increased greatly, so that these compounds have the highest percentage of pollutants in the air after airborne particles. Many volatile organic compounds are used as solvents. Exposure to volatile organic compounds such as benzene, ethylbenzene, xylene and toluene have harmful health effects on human health. The purpose of this study is to evaluate indoor air quality in some occupations such as mechanical, printing and reproduction, leather, gasoline pump, and terminal by passive sampling method and estimate potential health risks for employees. This monitoring was installed in November 1400 in Saqez city for 15 days for each job and in three different places of each job in the city, and in each of them, two samples were installed inside and two samples were installed outside the respective place. The prepared sampler was structurally in accordance with the standard used in the construction of the Passam model, which was produced in the laboratory of Kurdistan University. The adsorbent used in this sampler was activated carbon, both sides of which were covered by cellulose acetate in the sampler glass. Carbon disulfide solvent was used to recover the pollutants from the adsorbent based on NIOSH's suggestion. The extracted extract was injected into a gas chromatography device equipped with a flame ionization detector (FID) and the amount of pollutants was measured. The results showed that the level of all pollutants in Saqoz city was lower than the annual standards of Iran and WHO. The results of the statistical analysis of the Shapiro-Wilk test showed that in the comparison of the internal and external variables of the investigated occupations, in mechanics, all variables are abnormal, and in leather, except for ethylbenzene, all variables are abnormal. In gasoline pump, variable benzene and xylene are abnormal and variable toluene and ethylbenzene are normal. In printing and reproduction, all variables are abnormal except for benzene, and in the variable terminal, benzene is abnormal and toluene is normal. Also, the results of the Shapirowilk test in the comparison of the internal variables between the surveyed businesses showed that the variables of benzene, toluene, ethylbenzene and xylene are abnormal. Also, comparing the internal variables of each job (BTEX), these results showed that mechanical variables, gasoline pump, printing and reproduction are abnormal, and leather and terminal variables are normal.

چکیده مقدمه:کشور ایران با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی که داشته زیستگاه انواع متفاوتی از گونه‌های حیوانی از جمله گرگ خاکستری بوده است. اگرچه وضعیت جمعیتی گرگ‌های خاکستری در کشور در وضعیت بحرانی نیست اما تعارض به زیستگاه این‌گونه سگ‌سان می‌تواند سبب به خطر افتادن وضعیت حفاظتی این‌گونه شود. ازاین‌رو این پژوهش با هدف ارزیابی زیستگاه گرگ خاکستری در منطقه حفاظت‌شده شهر بیجار استان کردستان انجام گرفت. مواد و روش ها: پژوهش پیش رو از نوع کاربردی و روش آن توصیفی و تحلیلی (قیاسی) می‌باشد. برای استخراج شاخص‌ها از مطالعات مختلف در حوزه‌های مرتبط به موضوع استفاده گردید. شاخص‌های استخراج شده شامل 30 شاخص بوده که ازجمله آن می‌توان به مدل رقومی ارتفاع (DEM)، شیب (درصد)، جهت، تراکم پوشش گیاهی (NDVI)، کاربری اراضی، فاصله از طعمه‌ها و... اشاره کرد. محاسبه هم‌بستگی شاخص‌ها و هم‌سنخ دهی لایه‌ها در نرم‌افزار ایدریسی صورت گرفت. پس از بررسی تحلیل هم‌بستگی 15 شاخص نهایی برای مدل مناسب ارزیابی شد. برای مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه‌ها از روش حداکثر بی‌نظمی با کمک نرم‌افزار Maxent version 3.4.4 استفاده شد. یافته ها و نتایج: وضعیت پراکنش گرگ خاکستری نشان میدهد که بخش مرکزی منطقه حفاظت شده بیجار دارای تراکم گرگ خاکستری بیشتر بوده است. بخش های شمالی و جنوبی منطقه حفاظت شده بیجار میزان تراکم گرگ خاکستری در آن کم بوده است. همچنین بخش جنوب شرقی منطقه حفاظت شده بیجار میزان تراکم گرگ خاکستری در آن کم بوده است. متغیر های محیطی از جمله توپوگرافی زمین، طعمه گرگ و ... از جمله عوامل اثر گذار بر زیستگاه های گرگ خاکستری در منطقه حفاظت شده بیجار می باشد. میزان تاثیر گذاری متغیر های توپوگرافی زمین به نسبت سایر متغیر های بیشتر بوده است. چرا که تعداد شاخص بین زیر متغیر ها زیاد بوده است.همچنین نتایج حاصل نشان داد که از مساحت 31769 هکتاری منطقه حفاظت شده بیجار 11955 هکتار آن زیستگاه مطلوبی برای گرگ خاکستری است که برحسب درصد حدود 6/37% از سطح منطقه حفاظت شده بیجار را شامل می شود.

امروزه آلودگی هوای داخل ساختمان و تاثیراتی که می تواند بر سلامتی بگذارد به یکی از نگرانی های مهم در دهه اخیر تبدیل شده است. در محیط های شهری در میان انواع آلودگی های موجود، آلودگی هوای فضاهای سربسته آموزشی، مسکونی و اداری دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی سطح آلودگی NO2 در هوای داخل ساختمان (اداری، مسکونی و آموزشی) و بررسی ارتباط آن با هوای محیط بیرون به روش نمونه برداری غیرفعال در شهر کلار واقع در کشور عراق می باشد. نمونه بردار مورد استفاده در این تحقیق از نوع پالمز تیویی و از جنس پلاستیکی (آکریلیک با پلی پروپیلین) بود و تری اتانول آمین به عنوان جاذب استفاده شد. تعداد 370 نمونه در 30 نقطه از شهر، در سه سطح ترافیکی زیاد، متوسط و کم، در دو نوع ساختمان مسکونی و آموزشی، در طبقات اول، دوم و حیاط در دو فصل زمستان و تابستان سال 1400-1399 برداشت شد. جهت انجام کنترل کیفیت و تضمین کیفیت، نمونه های شاهد سفر، آزمایشگاه و محیط به تعداد مورد نیاز ساخته و نصب شد تا از صحت سنجش ها اطمینان حاصل شود. همچنین در 10% از ایستگاه ها به دلیل ارزیابی میزان دقت به روش درصد تفاوت نسبی، سنجش دوبار تکرار شد. بر اساس نتایج به دست آمده می توان اذعان نمود که میانگین غلظت NO2 در کل شهر کلار (به استثنای دو ایستگاه در مناطق پر ترافیک) در محدوده استاندارد قرار دارد. همچنین نتایج بیان می دارند که غلظت NO2 در فصل تابستان در هیچ یک از طبقات با محیط بیرون در کاربری های مسکونی و آموزشی و سطوح سه گانه ترافیک از نظر آماری تفاوت معنی داری ندارند. اما در زمستان بین طبقات اول و دوم با محیط بیرون ساختمان های مسکونی در سطح ترافیک کم و متوسط تفاوت معنی داری در سطح 95 % وجود دارد. بر اساس نتایج مشخص شد که در ساختمان های مسکونی در دو فصل تابستان و زمستان و ساختمان های آموزشی در فصل تابستان میانگین غلظت NO2 در طبقات بالا کمتر از طبقات پایین است. در نهایت پهنه بندی غلظت آلاینده در وضعیت های مختلف نشان داد که الگوی مشخصی از پراکنش را می توان مشاهده نمود که سطوح مختلف ترافیک و تغییر فصل بر روی غلظت آلاینده ها تاثیرگذار بوده است.