وضعیت گیاهان دارویی در ایران و استان کردستان


توسعه کشت گیاهان دارویی و صنعتی نمودن آن‌ها در سطح استان به صورت بسیار محدود و جزئی انجام‌گرفته است و ضروری است در این راستا گام‌های اساسی توسط مسئولان کشوری و استانی برداشت شود، در غیر این صورت ممکن است به دلیل برداشت بی‌رویه و غیرمسئولانه از منابع طبیعی گیاهان دارویی استان، تعداد زیادی از گونه‌های شناسایی‌شده از بین بروند و نسل‌های آینده کشور از مزایای حاصله محروم گردند. عملی نمودن و اقتصادی کردن مزیت‌های استان کردستان در وجود تنوع گسترده در گیاهان دارویی و همچنین ریشه‌دار بودن استفاده از گیاهان دارویی و یا فراورده‌های حاصل از آن‌ها، مستلزم برداشتن گام‌های جدی در این راستا می‌باشد.

ارزش اقتصادی گیاهان دارویی در استان کردستان

به طور کلی گیاهان طبیعی از مقادیر کمی مواد مؤثره برخوردارند و به لحاظ کیفی اختصاصی می‌باشند، بنابراین بهتر است که به عنوان مدل و نمونه نگهداری شوند.
با توجه به انتشار جغرافیایی گونه‌ها، توزیع کمی و کیفی مواد موثره در مناطق مختلف، متفاوت است.
از آنجایی که گیاهان وحشی در محدوده‌های جغرافیایی گسترده‌ای یافت می‌شوند، جمع‌آوری آن‌ها در هر حالتی مقرون به صرفه نیست.
استفاده از رویشگاه‌های طبیعی، جوابگوی صنایع دارویی نخواهد بود؛ و استفاده انبوه از گیاهان طبیعی موجب نابودی آن‌ها خواهد شد.
استان کردستان به دلیل تنوع محیط جغرافیایی، وضعیت ناهمواری‌ها و شرایط آب و هوایی، انواع مختلف پوشش گیاهی را می‌توان مشاهده نمود. بیشتر نواحی غربی، کوهستانی و اغلب پوشیده از جنگل‌های طبیعی و در نواحی شرقی استان اراضی مسطح، دشت‌ها و فلات‌های نسبتاً وسیعی وجود دارند. از مساحت استان ۶/۴۹ درصد معادل ۱۴۰۰ هزار هکتار مراتع، ۳/۱۱ درصد معادل ۳۲۰ هزار هکتار جنگل و ۱/۳۹ درصد معادل ۱۱۰ هزار هکتار اراضی زراعی به خود اختصاص داده است. مراتع استان در حدود ۵/۱ درصد از مراتع کشور را تشکیل می‌دهند. مراتع درجه‌ی یک استان با وسعت ۳۵۰۰۰۰ هکتار بیشتر در نواحی غربی و مرتفع استان نظیر سرشیو در جنوب غربی سقز و محدوده‌هایی از شهرستان بانه و مریوان به چشم می‌خورد. پوشش گیاهی این مراتع گیاهانی از تیره چتریان‌ (کما، لو و جاشیر)، گندمیان و گونه‌‌های علفی و خاردار است.
با توجه به موارد بالا اقدام به اهلی نمودن، کشت و اصلاح گیاهان دارویی که مدل آن‌ها در طبیعت وجود دارد، ضروری به نظر می‌رسد.

اهداف

  • ‌اجرای طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی، توسعه‌ای در زمینه‌ی به‌نژادی، تولید، بهره‌وری و بازاررسانی گیاهان دارویی
  • ‌کمک به پاسخگویی به نیازهای بخش‌های دانشگاهی، دولتی و خصوصی به اطلاعات اقتصادی و پژوهشی گیاهان دارویی
  • ‌تهیه کلکسیون در مورد گیاهان دارویی
  • ‌ایجاد ارتباط سازنده با سایر مؤسسات علمی و پژوهشی در مورد گیاهان دارویی در داخل و خارج ایران
  • ‌ایجاد ارتباط مناسب با متخصصان، مبتکران و مراکز علمی و پژوهشی در جهت به ثمر رساندن اهداف مرکز پژوهشی مرکز
  • ‌تدوین و ارائه آموزش‌های علمی- کاربردی و دوره‌های پژوهشی با همکاری دانشگاه‌ها
  • ‌انتشار گزارش‌های تحقیقاتی، کتب و نشریات علمی

وظایف

  • ‌انجام طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای در زمینه‌های مختلف اصلاح و توسعه گیاهان دارویی و تحقیقات وابسته به آن‌ها
  • ‌انجام خدمات مشاوره علمی و فنی در زمینه اصلاح و توسعه گیاهان دارویی
  • ‌فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با برنامه‌ها و طرح‌های پژوهشی مربوط
  • ‌بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی بخش‌های تولیدی، خدماتی و اجرایی در زمینه اصلاح و توسعه گیاهان دارویی و تلاش برای رفع آن‌ها
  • ‌ترویج و انتشار نتایج مطالعات و پژوهش‌های انجام‌شده به صورت مجله علمی، کتاب، مجله‌های الکترونیکی و نظایر آن برابر ضوابط و مقررات جاری کشور
  • ‌ارائه دستاوردهای پژوهشی در قــالب کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی- پژوهشی کوتاه‌مدت بدون اعطای مدرک رسمی دانشگاهی
  • ‌برنــــامه‌ریزی و برگـــزاری همـایش‌های علمی- تخصصی در زمینه‌های مرتبط در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی برابر ضوابط و مقررات جاری کشور
  • ‌همکاری در انجام پروژه‌های دانشجویی در راستای اهداف مرکز